اکو قلب جنین یک آزمایش سونوگرافی است که در دوران بارداری انجام می‌شود. این آزمایش سطح سلامت قلب جنین را ارزیابی می‌کند. برای انجام این سونوگرافی نیازی به پر بودن مثانه نیست.
اکو قلب جنین می‌تواند به تشخیص اختلالات قلبی، پیش از تولد و اینکه جراحی یا درمان مورد نیاز پس از تولد نوزاد، در اولین فرصت انجام شود، کمک کند. این امر باعث می‌شود که شانس زنده ماندن نوزادانی که مبتلا به نقایص قلبی شدید هستند، بالا برود.
این آزمایش معمولا توسط متخصص سونوگرافی آموزش دیده انجام می‌شود و تصاویر آن توسط متخصص قلب و عروق (یا فوق تخصص بیماری‌های قلبی مادرزادی) تفسیر می‌شود. برخی از متخصصان زنان و زایمان نیز اکو قلب جنین را انجام می‌دهند. انجام اکوی قلب در مطب پزشک متخصص زنان و زایمان در چکاپ‌های ماهیانه، برای زنانی که سابقه بیماری قلبی ندارند، کافیست. اما اگر مادر از لحاظ بیماری‌های قلب و عروق پر خطر شناخته شود، این آزمایش باید توسط متخصص قلب و عروق با زمینه بیماری‌های مادرزادی انجام شود.
این آزمایش معمولا توسط متخصص سونوگرافی آموزش دیده انجام می‌شود و تصاویر آن توسط متخصص قلب و عروق (یا فوق تخصص بیماری‌های قلبی مادرزادی) تفسیر می‌شود.
به طور کلی اکو قلب جنین دارای روشهای مختلفی است که بسته به صلاح دید پزشک، تجویز می‌شوند. یکی از روشهای آن عبارت است از:
این رایج‌ترین نوع سونوگرافی برای ارزیابی قلب کودک است. روی شکم مادر را با ژل می‌پوشانند، سپس پروب اولتراسوند به آرامی روی شکم مادر قرار می‌گیرد و تصاویر گرفته می‌شوند. این روش دردناک نیست و به جنین آسیبی نمی‌رساند. بسته به ساختار قلب جنین، اکوی قلب به طور متوسط ۴۵ تا ۱۲۰ دقیقه طول می‌کشد.
بر خلاف سونوگرافی‌های معمول، داشتن مثانه پر برای اکو قلب جنین لازم نیست. اما داشتن اطلاعات و مدارک کافی لازم است. باید بدانید که دلیل انجام این آزمایش چه بوده و متخصص زنان و زایمان چرا این آزمایش را برای شما تجویز کرده است. اگر دلیل آن مشکل قلبی خود شماست، کلیه مدارک پزشکی خود را به همراه داشته باشید. این آزمایش با توجه به شرایط جنین، ممکن است از ۳۰ دقیقه تا ۲ ساعت طول بکشد. به همین دلیل اگر فرزندان دیگری در منزل دارید، بهتر است آن‌ها را نزد کسی بسپارید تا خیالتان آسوده باشد.
انجام این آزمایش برای همه زنان در طول بارداری لازم نیست. سونوگرافی‌های منظم در طول بارداری، مادر را از تشکیل کامل قلب و کارکرد صحیح آن مطمئن می‌کند و نیازی به انجام اکو قلب جنین نیست.
اما انجام این آزمایش در شرایطی لازم می‌شود؛ این شرایط عبارتند از:
به خاطر داشته باشید که اکو قلب جنین معمولا در سه ماهه دوم بارداری، در حدود هفته‌های ۱۸ تا ۲۴ بارداری انجام می‌شود.
نتیجه اکو قلب جنین با توجه به سن حاملگی، تشخیص بیماری و کیفیت تصاویر ارائه می‌شود. اگر نتیجه توسط متخصص قلب و عروق تفسیر شود، توضیحات مفصلی پیرامون نتایج به شما ارائه می‌دهد. اگر متخصص زنان و زایمان درخواست اکو قلب جنین برای شما کرده باشد و نقصی در نتایج مشاهده کند، شما را به متخصص قلب و عروق ارجاع می‌دهد. در صورتی که همه چیز در نتیجه اکو طبیعی باشد، ممکن است تست تکرار شود تا پزشک از درستی نتایج اطمینان حاصل کند. وجود برخی بیماری‌ها در مادر مانند لوپوس، نیز موجب تکرار آزمایش می‌شود.
اکو قلب جنین معمولا پس از هفته ۱۷-۱۸ بارداری انجام می‌شود؛ اما با استفاده از مبدل‌های آندوواژینال از ابتدای هفته ۱۲ بارداری نیز می‌توان تصاویری از قلب جنین به دست آورد.
اکو قلب جنین معمولا پس از هفته ۱۷-۱۸ بارداری انجام می‌شود؛ اما با استفاده از مبدل‌های آندوواژینال از ابتدای هفته ۱۲ بارداری نیز می‌توان تصاویری از قلب جنین به دست آورد. اگر این آزمایش پیش از هفته ۱۸ بارداری انجام شود، احتمالا از شما خواسته خواهد شد تا برای تایید یافته‌های تست قبلی، مجددا اکو را تکرار کنید.
هنگامی که وجود یک نقص در قلب جنین تشخیص داده شود، متخصص قلب کودکان اطلاعات دقیقی را در اختیار شما می‌گذارد. او برای شما توضیح می‌دهد که میزان اهمیت نقص موجود در قلب چقدر است؟ آیا نقص بر جنین قبل از تولد تأثیر می‌گذارد یا نه؟ نیاز به انتقال فوری به بخش مراقبت‌های ویژه پس از تولد دارد؟ و آیا پس از تولد نیاز به عمل جراحی دارد؟ هم چنین پیرامون نحوه ادامه اقدامات تشخیصی یا درمانی در دوران بارداری برای شما توضیحاتی می‌دهد.
تشخیص نقص قلبی پیامد‌های قابل توجهی برای سلامتی جنین دارد. نقایص قلبی خاص ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های ژنتیکی مانند سندرم داون یا سندرم دی جورج را افزایش دهد. وجود تومور‌های خوش خیم در قلب باعث بروز بیماری اسکلروز توبول، یک سندرم ژنتیکی می‌شود که موجب رشد غیرطبیعی مغز می‌شود. آگاهی از این مسائل نقش مهمی در تصمیم گیری در مورد حاملگی شما دارد.
سایر آزمایش‌ها و مشاوره‌هایی که در صورت وجود نقص در قلب جنین مورد نیاز است، عبارتند از:
آگاهی از مشکل احتمالی قلب جنین پیش از تولد، به خانواده فرصت می‌دهد تا خود را از لحاظ روانی برای رویارویی با این مشکل آماده کنند. هم چنین تیم پزشکی متشکل از متخصصان قلب و عروق، مشاوران ژنتیک، متخصص زنان و زایمان، متخصص کودکان و پرستاران با آمادگی کامل در لحظه تولد، نهایت همکاری را با خانواده و نوزاد بیمار خواهند داشت.
فوق تخصص قلب جنین و کودکان، دکتر سیدحسن شریفی
