یکی از محصولاتی که به عنوان پایه در ساخت بسیاری از تجهیزات بزرگ در انواع صنایع به کار می‌رود ورق فولادی است. ورق‌های فولادی قطعات آلیاژهایی با ضخامتی بین ۱۰ تا ۳۰ میلی متر و به شکل شیت هستند که در کارخانه‌های فولادسازی به روش نورد گرم یا نورد سرد ورق اسلب تولید می‌شوند. این ورق‌ها کاربردهای مختلفی از جمله ساخت قطعات خودروها، ساخت مخازن تحت فشار، ساخت تجهیزاتی مانند پیچ ساچمه‌ای، ورق‌های سایشی، اکسل و…، ساخت قطعاتی مانند بیل مکانیکی، تجهیزات مورد استفاده در معدن، انواع قالب و…، تولید قطعات ماشین‌آلاتی که از طریق فرآیند تولیدی اکسترود تولید می‌شوند، صنعت ساختمان‌سازی (ساخت اسکلت‌های فلزی ساختمان‌ها، ساخت سازه‌های فولادی و پل‌ها) دارند. تمامی ورق‌های قطعات دارای استاندارد بین‌المللی خاصی هستند. در ادامه مقاله به معرفی بیشتر ورق قطعات می‌پردازیم؛ لطفا با ما همراه باشید.
ورق قطعات یا ورق سیاه برای کاربردهای مختلفی تولید می‌شوند. آن‌ها بسته به کاربردی که دارند دارای گریدها و ضخامت‌های مختلفی هستند.
ورق قطعات ST52: این ورق دارای آلیاژ منگنز است و در دسته ورق‌های فولادی کم‌کربن قرار می‌گیرد و به دلیل استحکام بالایی که دارد در صنعت ساختمان‌سازی به شکل گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ورق‌ها به راحتی جوشکاری می‌شوند و مقاومت خوبی در برابر ضربه (حتی در دمای زیر صفر) دارند. این نوع ورق‌های تولیدی کارخانه قطعات از طریق فرآیند نورد سرد تولید می‌شوند و نسبت به ASTM A36 مقاومت و قابلیت جوشکاری بهتری دارند. از جمله کاربردهای این ورق‌ها می‌توان به صنعت ساختمان‌سازی، ساخت پل‌ها، مهندسی و ساخت مخزن، ریل و صنایع مربوط به انرژی اشاره کنیم.
فولاد ضدسایش WR100: این نوع از محصولات فولادی که از طریق نورد گرم تولید می‌شوند دارای آلیاژ کربنی به اندازه حدودا ۰٫۴۲ درصد هستند. این میزان کربن در ترکیبات آلیاژ این ورق فولادی باعث می‌شود که WR100 در دسته‌بندی فولادهایی با میزان کربن متوسط قرار بگیرد. همین مقدار درصد کربن کم کافی است تا امکان انجام عملیات حرارتی بر روی این محصول وجود داشته باشد. از کاربردهای این نوع فولاد استفاده در صنایع ساختمانی، ساخت پل‌ها و تجهیزات فولادی مختلف است.
فولاد WR300: این نوع فولاد نیز مانند فولاد ضدسایش WR100 از طریق فرآیند نورد گرم تولید می‌شود و از جمله فولادهایی است که میزان کربن ترکیب‌شده در آن متوسط و به اندازه ۰٫۴۲ درصد است. این نوع ورق قطعات به دلیل استحکام بالایی که دارد و از طرفی امکان عملیات حرارتی بر روی آن به آسانی وجود دارد می‌تواند برای ساخت وسایلی مانند تجهیزات مخصوص عملیات حفاری، وسایل مورد استفاده در معدن و… استفاده شود.
ورق قطعات به دو روش نورد گرم و نورد سرد تولید می‌شود. در این قسمت به توضیحاتی درباره فرایند تولید ورق قطعات به روش نورد گرم و نورد سرد می‌پردازیم.
نورد گرم دارای مراحل مختلفی است. این مراحل شامل مرحله ذوب، مرحله ریخته‌گری، مرحله پوسته‌زدایی، مرحله نورد و آنیل، مرحله خنک‌کاری و مرحله کلاف‌پیچ می‌شود.
برای شکل‌دهی به فولاد اولین کاری که باید انجام داد این است که ورق‌های خام اسلب را ذوب نمود. این عملیات در کوره‌هایی با عنوان کوره‌های پیش‌گرم انجام می‌شود. در عملیات ذوب فولاد خام اولیه را ذوب می‌کنند تا در مراحل بعدی به شمش‌های فولادی تبدیل نمایند و بتوانند آن را پردازش نموده و به اشکال و ضخامت‌های مختلف در بیاورند.
در این مرحله فولادی که به طور کامل در مرحله اول ذوب شده است داخل بوته ریخته شده و در قالب‌های مستطیل شکل قرار می‌گیرند. در مرحله ریخته‌گری باید دقت شو که فولاد به صورت کاملا مذاب داخل قالب‌ها ریخته شود تا از سخت‌شدن زودهنگام آن جلوگیری شود. در این قالب‌ها فولاد خنک شده و به شمش تبدیل می‌گردد.
شمش‌های سردشده به دلیل طی مراحل قبلی دارای آلودگی‌هایی روی سطح خود هستند که در این مرحله این آلودگی‌ها توسط یک ماده شیمیایی و طی عملیاتی از روی سطوح شمش‌ها پاک می‌شوند و شمش‌ها وارد مرحله دیگری از فرایند نورد گرم می‌شوند.
در مرحله نورد و آنیل که از مراحل مهم نورد گرم است شمش‌ها به خطوطی منتقل می‌شوند که غلتک‌های بزرگی در این خطوط وظیفه نازک‌نمودن شمش‌ها را به عهده دارند؛ به این صورت که شمش‌ها در وسط دو غلتک که روی هم می‌چرخند قرار گرفته و به مرور زمان و در طی چند مرحله نازک و نازک‌تر می‌شوند.
در این مرحله بسته به تجهیزات کارخانه تولیدی ورق قطعات عملیات خنک‌کاری انجام می‌گردد.
در مرحله نهایی ورق‌ها در ضخامت‌های مختلف دور کلاف‌هایی پیچیده شده و برای استفاده در صنایع مختلف روانه بازار می‌شوند.
در نورد سرد برای شکل‌دهی فولاد و تولید ورق قطعات از حرارت استفاده نمی‌شود. در واقع در این روش از فرایندهای مکانیکی خاصی برای کاهش ضخامت ورق‌های فولادی استفاده می‌گرددو طی این عملیات استحکام ورق‌ها افزایش می‌یابد. در کارخانه‌های تولید ورق مراحل مختلف نورد سرد به صورت زیر است:
فولاد خام پس از عبور از تمامی مراحل نورد سرد در نهایت از میان غلتک‌ها عبور نموده و نازک و نازک‌تر می‌شود. در اخر نیز مانند نورد گرم عملیت کلاف پیچی آغاز شده و ورق‌ها برای استفاده در صنایع آماده می‌گردند.
ورق قطعات بسته به این که در کدام کارخانه و طی چه عملیاتی تولید شود و کاربردش چه باشد دارای قیمت‌های متفاوتی است. همان‌طور که در ابتدای مقاله گفته شد ورق قطعات در ضخامت‌ها و گریدهای مختلفی تولید می‌شوند که این عوامل روی قیمت آن‌ها تأثیرگذار است؛ همچنین در کارخانه‌های مختلف تجهیزات متفاوتی برای انجام مراحل نورد ورق قطعات موجود است که همه این عوامل رو ی قیمت ورق قطعات مؤثر است.
جمع‌بندی
در این مقاله درباره ورق قطعات، کاربردها و فرایند تولید آن توضیحاتی را ارائه دادیم. ورق قطعات آلیاژهایی به شکل ورق هستند که در ضخامت‌های ۱۰ تا ۳۰ میلی‌متر به بازار عرضه می‌گردند و موارد استفاده آن‌ها در صنایع گوناگون از جمله شهرسازی، ساختمان‌سازی، ماشین‌آلات، صنایع خودرو، تجهیزات معدن و … است. دارای استانداردهای بین‌المللی و گریدهای مختلف است و به صورت نورد گرم یا نورد سرد تولید می‌شوند.
