سی‌ونهمین جشنواره سراسری تئاتر فجر در شرایطی از امروز (شنبه ۱۱ بهمن ۱۳۹۹) فعالیت خود را آغاز می‌کند که به زعم قاطبه تمامی کارشناسان، هنرمندان، مسئولان، متولیان امر فرهنگ و هنر و از همه مهمتر، مخاطبان این رویداد پرسابقه، شاهد برگزاری متفاوت‌ترین دوره این جشنواره خواهیم بود.
دلیل مهم این تفاوت به همه‌گیری کرونا در کشورمان همسو با سایر کشورهای جهان که به‌عنوان هدیه ناخوانده تاریخ یک ساله اخیر، تمامی مناسبات زندگی انسان‌ها را دستخوش تغییر کرده و تا به امروز نیز با فرازو فرودهای مختلف و تجربه موج‌های متفاوت به حیات خود ادامه داده است.
قرار گرفتن چنین رویدادی در آستانه برگزاری سی‌ونهمین دوره خود و تنها یک گام مانده به چهل‌سالگی‌اش - که در فرهنگ ایرانی و تمدن جهانی رسیدن به عدد ۴۰ بازتاب دهنده بالندگی ساحت هر رویدادی به شمار می‌رود - بی هیچ تردیدی، نشان‌دهنده جریان‌سازی، تاثیرگذاری و پویایی این جشنواره است.
جشنواره‌ای که به‌تنهایی صِفت بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رویداد نمایشی کشور و در نگاهی عظیم تر در منطقه خاورمیانه را با خود یدک می‌کشد. همچنین قرار گرفتن جشنواره تئاتر فجر در تقویم جهانی رویدادهای تئاتری جهان، خود شاهدی دیگر بر مدعای اهمیت این جشنواره به شمار می‌رود. به همین سبب بر آن شدیم در سلسله گزارش‌هایی نگاهی داشته باشیم به دهه‌های مختلف جشنواره تئاتر فجر و در قامت یافتن و تعمق در قریب به چهار دهه‌ای که این جشنواره به حیات و دوام خود ادامه داده، نگاهی به شیوه برگزاری، مدیریت ادوار مختلف آن، سیر پلکانی از رویدادی سراسری به اتفاقی بین‌المللی، نحوه افزوده شدن و کاستن بخش‌های مختلف و برداشتن گام‌های آزمون و خطای این رویداد تا رسیدن به چنین درجه‌ای از بالندگی را مورد مداقه قرار دهیم.
آنچه در ادامه از خاطر شما می‌گذرد نگاهی بر نخستین دهه برگزاری این جشنواره از سال ۱۳۶۱ تا سال ۱۳۷۰ را شامل می‌شود.
نخستین جشنواره تئاتر فجر؛ درخشش رضا صابری و مشهد مقدس
نخستین جشنواره سراسری تئاتر فجر به دبیری طاها عبدخدایی از ۱۲ تا ۲۲ بهمن ۱۳۶۱ در شهر تهران و در سالن اصلی و چهارسو مجموعه تئاترشهر و...، توسط مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.
در اولین دوره این جشنواره که به صورت ملی برگزار شد، ۳۶ نمایش در بخش مسابقه و ۲ نمایش در بخش تعزیه به صحنه رفت؛ ۱۳ نمایش از تهران، ۳ نمایش از زنجان، ۳ نمایش از شیراز، ۳ نمایش از مشهد، ۲ نمایش از دزفول و شهرهای شاهرود، آبادان، اصفهان، مراغه، گرگان، کرمان، یزد، اردبیل، سیرجان، باختران، بوشهر، ساری، گنبدکاووس و تبریز هر کدام با یک نمایش در نخستین جشنواره تئاتر فجر حاضر بودند.
طراحی پوستر این دوره از جشنواره بر عهده مرکز هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. آثار این دوره در بخش‌های نمایشنامه‌نویسی، کارگردانی، بازیگری مرد، بازیگری زن، بازیگری کودک و نوجوان، پرداخت ویژگی‌های انقلاب، طرح و پرداخت ویژگی حماسی جنگ و طرح و پرداخت فرهنگ شهادت مورد داوری قرار گرفته‌اند.
در نخستین جشنواره سراسری تئاتر فجر؛ رضا صابری برای نگارش نمایشنامه خانات، منصور اویسی(براهیمی) برای نگارش نمایشنامه دیوارها را پاک نکنیم و گروه نمایشنامه‌نویسان نمایش دقیانوس به ترتیب رتبه‌های اول تا سوم بخش نمایشنامه‌نویسی را کسب کردند.
رضا صابری برای کارگردانی نمایش خانات جایزه برگزیده کارگردانی را دریافت کرد. ابوالقاسم جلالی برای بازی در نمایش دیوارها را پاک نکنیم به عنوان نفر برگزیده بازیگری مرد و مینوکیانی(سیافی) برای بازی در نمایش فتح‌الفتوح به عنوان نفر برگزیده بخش بازیگری زن جوایز اصلی این دوره از جشنواره را به خود اختصاص دادند.
همچنین در بخش بازیگری مرد از حبیب دهقان‌نسب (برای بازی در نمایش دقیانوس)، مالک حدپور (برای بازی در نمایش حافظون لحدودالله) و علی آزادنیا (برای بازی در نمایش خانات) تقدیر شد.
دومین جشنواره تئاتر فجر، باز هم رضا صابری و درخشش هنرمندان استانی
دومین جشنواره سراسری تئاتر فجر توسط مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با دبیری طاها عبدخدایی از ۱۳ تا ۲۲ بهمن ۱۳۶۲ در شهر تهران و در سالن اصلی و چهارسو مجموعه تئاترشهر، تماشاخانه سنگلج، تالار محراب، تالار مولوی، تالار وحدت و تالار هنر برگزار شد.
در دوره دوم این جشنواره که به شکل ملی برگزار شد، ۲۱ اثر در بخش مسابقه و ۱ اثر در بخش ویژه (تعزیه) شرکت داشتند؛ ۷ اثر از تهران، ۲ اثر از اصفهان، ۲ اثر از خراسان و از شهرهای فارس، قزوین، گرگان، قم، مسجدسلیمان، بوشهر، زاهدان، تبریز و یزد هر کدام با یک نمایش در این دوره از جشنواره حاضر بودند.
نمایش «قارئه الفنجان» در بخش مسابقه و نمایش «حر» در بخش ویژه در ابن دوره به زبان عربی اجرا شدند. پوستر این دوره از جشواره را عباس سارنج از مرکز هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طراحی کرده است.
در این دوره از جشنواره نمایش‌های مظلوم پنجم و سومین شب به عنوان آثاربرگزیده انتخاب شدند. حسین نوری برای نگارش نمایشنامه خرقه ارغوانی، رضا صابری برای نمایشنامه مظلوم پنجم و محمد احمدی برای نمایشنامه سومین شب به ترتیب رتبه‌های اول تا سوم بخش نمایشنامه‌نویسی را کسب کردند.
محمد احمدی برای کارگردانی نمایش سومین شب و رضا صابری برای کارگردانی نمایش مظلوم پنجم جایزه برگزیده کارگردانی را دریافت کردند.
همچنین یحیی دیوانی برای بازی در نمایش نمایش چاه، رضا سعیدی برای بازی در نمایش مظلوم پنجم، فیروز صباغی برای بازی در نمایش بعضی‌ها اینجورین و محمد احمدی برای نمایش سومین شب به ترتیب عناوین اول تا سوم بخش بازیگری مرد و عین‌الشریعه پران برای بازی در نمایش ابراهیم خلیل‌الله به عنوان نفر برگزیده بازیگری زن جوایز اصلی این دوره از جشنواره را از آن خود کردند.
سومین جشنواره تئاتر فجر، حضور نماینده کشور عراق در اوج جنگ تحمیلی
سومین جشنواره سراسری تئاتر فجر توسط مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با دبیری طاها عبدخدایی از ۱۳ تا ۲۲ بهمن ۱۳۶۳ در شهر تهران و در سالن اصلی و چهارسو مجموعه تئاترشهر، تالار محراب، تالار وحدت و تالار هنر برگزار شد.
در دوره سوم این جشنواره ۸ اثر در بخش مسابقه، ۳ اثر در بخش مهمان و ۴ اثر در بخش ویژه شرکت داشته‌اند؛ ۳ اثر از مشهد و از شهرهای باختران، اراک، ارومیه، مسجد سلیمان، گرگان، همدان، اصفهان، اردبیل، تنکابن، زنجان و تهران هر کدام با یک نمایش در این دوره جشنواره حاضر بودند.
همچنین نمایش خیط ام کریم کار خواهران مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق از عراق و به زبان عربی در این دوره جشنواره شرکت کرد. طراحی پوستر این دوره از جشنواره بر عهده مرکز هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده است. سومین دوره جشنواره میزبان یک نشست تخصصی بوده است.
آثار این دوره در بخش‌های نمایشنامه‌نویسی، کارگردانی، بازیگری مرد، بازیگری زن، بازیگری کودک و نوجوان، طراحی صحنه، موسیقی، مقوله جنگ و بلاها و آفت‌های اجتماعی به رقابت پرداخته‌اند.
در سومین دوره جشنواره تئاتر فجر، محمد احمدی برای نگارش نمایشنامه خلیل، طلایه‌دار درون مرز برگزیده ویژه بخش نمایشنامه‌نویسی شد. محمدرضا زندی برای نگارش نمایش آوخ، خسرو ثقفیان برای نگارش نمایش نبرد حطین، مهدی پوررضائیان(مهدی رضابدلی) برای نگارش نمایش صبح قریب به ترنیب جایزه اول تا سون بخش نمایشنامه‌نویسی را از آن خود کردند.
مصطفی قلندری برای کارگردانی نمایش آوخ، ابراهیم کریمی برای کارگردانی نمایش نبرد حطین و محمد احمدی برای کارگردانی نمایش خلیل، طلایه‌دار درون مرز به عنوان نفرات اول تا سوم بخش کارگردانی معرفی شدند.
حسن کریمی برای بازی در نمایش نبرد حطین، عبدالرضا بحرائی برای بازی در نمایش آوخ و قدرت‌الله صالحی و سیروس تقی‌نژاد برای بازی در نمایش غبار آخر شد به ترتیب نفرات اول تا سوم بخش بازیگری مرد و مینا تاج‌الدینی برای بازی در نمایش آوخ به عنوان نفر برگزیده بازیگری زن جوایز اصلی این دوره از جشنواره را به خود اختصاص دادند.
چهارمین جشنواره تئاتر فجر؛ زنده‌نام خسرو شکیبایی و تولد ستاره‌ای جدید
چهارمین جشنواره سراسری تئاتر فجر توسط مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با دبیری طاها عبدخدایی از روز ۱۲ تا ۲۲ بهمن ماه ۱۳۶۴ در شهر تهران و در سالن اصلی و چهارسو مجموعه تئاترشهر، تماشاخانه سنگلج، فرهنگسرای نیاوران، موزه هنرهای معاصر، تالار مولوی، تالار محراب، تالار وحدت و تالار هنر برگزار شد.
در دوره چهارم این جشنواره که به شکل کلی برگزار شد، ۳۰ اثر در بخش مسابقه، ۸ اثر در بخش مهمان و ۵ اثر در بخش ویژه شرکت داشته‌اند؛ ۵ اثر از خراسان، ۵ اثر از تهران، ۵ اثر از مازندران، ۴ اثر از بوشهر، ۳ اثر از مرکزی، ۳ اثر از اصفهان، ۲ اثر از فارس، ۲ اثر از کردستان، ۲ اثر از آذربایجان شرقی، ۲ اثر از سمنان، ۲ اثر از یزد و از شهرهای گیلان، سیستان و بلوچستان، لرستان، همدان، زنجان، هرمزگان و تبریز هر کدام با یک نمایش در جشنواره حاضر بودند.
آثار این دوره در بخش‌های نمایشنامه‌نویسی، کارگردانی، بازیگری مرد، بازیگری زن و طراحی صحنه به رقابت پرداخته‌اند.
هیات داوران در بخش نمایشنامه‌نویسی ضمن تقدیر از محمدهادی نامور برای نگارش نمایشنامه صدای زنگ در مه، مجید زارع‌کار برای نگارش نمایشنامه در سوگ سوخته لنج و حسین عباسی برای نگارش نمایشنامه ملکوت را به عنوان نفرات برگزیده اول تا سوم معرفی کرد.
خسرو شکیبایی برای کارگردانی نمایش بازی‌نامه قانون، فرج‌الله زاهدی‌راد برای کارگردانی نمایش صدای زنگ در مه و یونس آبسالان برای کارگردانی نمایش از قهوه‌خانه تا بارگاه به ترتیب نفرات اول تا سوم بخش کارگردانی انتخاب شدند.
در بخش بازیگری مرد فیروز صباغی برای بازی در نمایش پیشنهاد (نفر اول)، فرج‌الله زاهدی‌راد برای بازی در نمایش صدای زنگ در مه و احمد رجبی برای بازی در نمایش بهشت گمشده (نفرات دوم به شکل مشترک)، محمدرضا شجریان برای بازی در نمایش مرزداران، جهانبخش سلطانی برای بازی در نمایش بهشت گمشده و محمد احمدی برای بازی در نمایش مأمور (نفرات سوم به شکل مشترک) برگزیدگان بخش بازیگری مرد انتخاب و در بخش بازیگری زن از زهرا نجف‌زاده برای بازی در نمایش صدای زنگ در مه، آمنه یزدان‌مقدم برای بازی در نمایش کنیزک بانو و بدری پاکدل برای بازی در نمایش یل تقدیر شد.
پنجمین جشنواره تئاتر فجر، پایان دبیری ۵ ساله طاها عبدخدایی
پنجمین جشنواره سراسری تئاتر فجر توسط مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با دبیری طاها عبدخدایی از ۱۲ تا ۲۳ بهمن ماه ۱۳۶۵ در شهر تهران و در سالن اصلی و چهارسو مجموعه تئاترشهر، تماشاخانه سنگلج، فرهنگسرای نیاوران، موزه هنرهای معاصر، تالار مولوی، تالار محراب، تالار وحدت و تالار هنر برگزار شد.
در دوره پنجم این جشنواره که به شکب ملی برگزار شد، ۱۵ اثر در بخش مسابقه، ۱۱ اثر در بخش مهمان، ۷ اثر در بخش ویژه و ۴ اثر در بخش جنگ شرکت داشته‌اند. ۷ اثر از خراسان، ۱۶ اثر از تهران، ۲ اثر از اهواز، ۲ اثر از همدان، ۲ اثر از بندرعباس و از شهرهای کاشان، گنبد کاووس، سبزوار، شیراز، کرمان، زاهدان، تنکابن، کردکوی، خرم‌آباد، یاسوج، شهرکرد، نیشابور و کاشمر هر کدام با یک نمایش در این دوره از جشنواره حضور داشتند.
آثار این دوره در بخش‌های اثر برگزیده، نمایشنامه‌نویسی، کارگردانی، بازیگری مرد، طراحی لباس و هماهنگ‌کننده ریتم نمایش به رقابت پرداخته‌اند.
هیات داوران پنجمین جشنواره سراسری تئاتر فجر، نمایش‌های شگرد آخر به کارگردانی انوشیروان ارجمند و نامیرا به کارگردانی نعمت‌الله لاریان را به عنوان نمایش‌های برگزیده این رویداد انتخاب و معرفی کردند.
در بخش نمایشنامه‌نویسی جوایز نفرات اول تا سوم به ترتیب به پرویز عرب برای نگارش نمایشنامه تلنگر، محسن خسروی برای نگارش نمایشنامه اسب سفید و عبدالحی شماسی برای نگارش نمایشنامه خوشه‌های خاکستری اهدا شد.
در بخش کارگردانی از انوشیروان ارجمند برای کارگردانی نمایش شگرد آخر تقدیر به عمل آمد و در بخش بازیگری مرد نیز از حسین سوادکوهی برای بازی در نمایش علف‌های هرز، مجید افضلی برای بازی در نمایش عکس یادگاری، اسماعیل مرسلی برای بازی در نمایش خوشه‌های خاکستری و نعمت‌الله لاریان برای بازی در نمایش نامیرا تقدیر شد.
ششمین جشنواره تئاتر فجر؛ جشن تولد تئاتر خیابانی
ششمین جشنواره سراسری تئاتر فجر توسط مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با دبیری علی منتظری از روز ۱۲ تا ۲۲ بهمن ماه ۱۳۶۶ در تهران برگزار شد.
سالن اصلی، قشقایی و چهارسو مجموعه تئاترشهر، تماشاخانه سنگلج، تالار محراب، تالار مولوی، تالار وحدت و تالار هنر میزبان این دوره از جشنواره بودند. همچنین در این دوره برای اولین بار تئاتر خیابانی در جشنواره در میدان امام حسین، میدان انقلاب و میدان شوش اجرا شد. طراح پوستر این دوره از جشنواره محمد وجدانی بوده است.
در این دوره از جشنواره که به شکل کلی برگزتر شد، ۶ اثر در بخش ویژه، ۱۶ اثر در بخش مسابقه، ۸ اثر در بخش مسابقه کودکان، ۷ اثر در بخش مهمان، ۱ اثر در بخش آئینی و ۵ اثر در بخش سنتی جشنواره شرکت داشته‌اند که ۳ بخش مسابقه کودکان، بخش آئینی و بخش سنتی از نوآوری‌های این دوره از جشنواره بوده‌اند.
۱۲ اثر از تهران، ۴ اثر از مشهد، ۲ اثر از اردبیل، ۲ اثر از اصفهان و از شهرهای زاهدان، تبریز، قزوین، ارومیه، باختران، قم، نیشابور، شیراز، گرگان، اهواز، دزفول، بندرانزلی، قوچان، صومعه‌سرا، یاسوج، سمنان، بوشهر، همدان، کاشان، هرمزگان، نهاوند و عراق هر کدام با یک اثر در جشنواره حضور داشتند.
اثر شرکت‌کننده از عراق در بخش ویژه این دوره «فریادزنان مسلمان عراق» به نویسندگی و کارگردانی ام‌باقر زلزله نام دارد.
در این دوره آثار در بخش‌های نمایشنامه‌نویسی، کارگردانی، بازیگری مرد، بازیگری زن، بازیگری کودک و نوجوان، طراحی صحنه، موسیقی و بیان سوژه جنگی به رقابت پرداخته‌اند. افتتاحیه و اختتامیه جشنواره در تالار وحدت برگزار شده است.
هیات داوران ششمین جشنواره تئاتر فجر در بخش نمایشنامه‌نویسی از هواس پلوک برای نگارش نمایشنامه داخداران و سعید سهیلی برای نگارش نمایشنامه با شب تا صبح تقدری کرد.
در بخش کارگردانی، سلمان فارسی صالح‌زهی برای کارگردانی نمایش آب، باد، خاک به عنوان نفر برگزیده انتخاب شد و از هواس پلوک برای کارگردانی نمایش داخداران، سعید سهیلی برای کارگردانی نمایش شب با شب تا صبح، مجید افشاریان برای کارگردانی نمایش عود بر آتش و علیرضا درویش‌نژاد برای کارگردانی نمایش نار آغز تقدیر شد.
علی اصغر انصاف‌جو برای بازی در نمایش آب، باد، خاک به عنوان برگزیده بخش بازیگری مرد انتخاب شد و مهدی بحری برای بازی در نمایش عود بر آتش، رحیم هودی برای بازی در نمایش عود بر آتش، ابوالقاسم جلالی برای بازی در نمایش نار آغز، اکبر تشکری‌نیا برای بازی در نمایش راز کبری و محمود پاک‌نیت برای بازی در نمایش عود بر آتش مورد تقدیر قرار گرفتند.
راضیه ایرانی برای بازی در نمایش آب، باد، خاک به عنوان برگزیده بخش بازیگری زن انتخاب شد و عین‌الشریعه پران برای بازی در نمایش عود بر آتش و شهین اشرف برای بازی در نمایش داخداران مورد تقدیر قرار گرفتند.
هفتمین جشنواره تئاتر فجر؛ نخستین حضور بخش فیلم‌تئاتر
هفتمین جشنواره سراسری تئاتر فجر توسط مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با دبیری علی منتظری از روز ۱۲ تا ۲۲ بهمن ماه ۱۳۶۷ در تهران، اصفهان، شاهرود، کرمان و مشهد برگزار شد. سالن اصلی و چهارسو مجموعه تئاترشهر، خانه نمایش، مجموعه فرهنگی آزادی، تماشاخانه سنگلج، تالار محراب، تالار مولوی، تالار وحدت و تالار هنر میزبان این دوره از جشنواره بودند.
همچنین در این دوره تئاتر خیابانی در ۱۰ میدان تهران، ۲۲ کارخانه و ترمینال اجرا شد. طراحان پوستر این دوره از جشنواره مرتضی ممیز، محمد وجدانی و حسن متقی بوده‌اند.
در این دوره ۸ اثر در بخش ویژه، ۱۷ اثر در بخش مسابقه، ۴ اثر در بخش جنبی، ۶ اثر در بخش مسابقه کودکان، ۵ اثر در بخش عروسکی، ۹ اثر در بخش فیلم تئاتر و ۷ اثر در بخش سنتی جشنواره شرکت داشتند که ۲ بخش عروسکی و فیلم تئاتر از نوآوری‌های این دوره از جشنواره بوده‌اند. در بخش فیلم تئاتر ۳ اثر از شوروی در دوره هفتم شرکت کرده بودند. همچنین در دوره هفتم جشنواره تئاتر فجر، نمایشگاه فعالیت‌های یک دهه مرکز هنرهای نمایشی در تالار وحدت برگزار شده است.
۲۱ اثر از تهران، ۴ اثر از باختران، ۳ اثر از مشهد، ۳ اثر از سبزوار، ۲ اثر از بوشهر، ۲ اثر از اصفهان، ۲ اثر از گرگان و از شهرهای نیشابور، تنکابن، بندرعباس، اراک، قم و مسجد سلیمان هر کدام با یک اثر در جشنواره حضور داشته‌اند.
در این دوره آثار در بخش‌های نمایشنامه‌نویسی، کارگردانی، بازیگری مرد، بازیگری زن، بازیگری کودک و نوجوان، طراحی صحنه، موسیقی و طراحی پوستر(برای اولین بار) به رقابت پرداخته‌اند.
هیات داوران هفتمین جشنواره سراسری تئاتر فجر در بخش کارگردانی، احمد سپاسدار برای کارگردانی نمایش قوهای وحشی، ابوالقاسم جلالی کارگردانی برای نمایش عصر چهارشنبه، محمد احمدی برای کارگردانی نمایش پرده جدید و مجید افشاریان برای کارگردانی نمایش آرمون را عنوان نفرات برگزیده معرفی کرد.
رحیم هودی، محمود پاک‌نیت، علی یزدانی، جهانبخش سلطانی،حسن چودن، عباس افشاریان، مهدی بحری، بیژن گنجعلیو و عطاءالله صفرپور به عنوان برگزیدگان بخش بازیگری مرد و مهوش صبرکن، سوسن آقارجبی، مینا تاجدالدینی، ناهید کندوله و مینو کیانی(سیافی) به عنوان برگزیدگان بخش بازیگری زن هفتمین جشنواره سراسری تئاتر فجر معرفی شدند.
هشتمین جشنواره تئاتر فجر؛ اولین تجربه برگزاری غیررقاتبی
هشتمین جشنواره سراسری تئاتر فجر توسط مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با دبیری علی منتظری از روز ۱۲ تا ۲۲ بهمن ماه ۱۳۶۸ در تهران برگزار شد. سالن اصلی و قشقایی مجموعه تئاترشهر، تماشاخانه سنگلج و تالار مولوی میزبان این دوره از جشنواره بودند. طراحان پوستر این دوره از جشنواره محمد وجدانی و انوشیروان میرزایی کوچکسرایی بودند.
در این دوره تنها ۸ اثر در بخش جشنواره جشنواره‌ها شرکت داشتند. همدان، بندرعباس، باختران، تهران، بندرانزلی، گنبد، مشهد و کهگیلویه و بویراحمد هر کدام با یک اثر در جشنواره حضور داشتند.
در دوره هشتم دو سمینار بررسی تئاتر ایران و جهان در تالار هنر و سمینار انجمن‌های نمایش در تئاترشهر برگزار شده است. در این دوره آثار در بخش‌های اثر برگزیده، نمایشنامه‌نویسی و کارگردانی به رقابت پرداختند. در این دوره افتتاحیه جشنواره در مرقد امام خمینی(ره) و اختتامیه در سالن اصلی تساتر شهر برگزار شده است.
هشتمین جشنواره سراسری تئاتر فجر برای نخستین بار با تاکید و توجه بر بُعد علم و روزآمد ساختن دانش تئاتر با تاکید بر برگزاری سمنیارهای تخصصی به صورت غیررقابتی برگزار شد.
نهمین جشنواره تئاتر فجر؛ گسترش اجرای آثار در ۱۱۲ نقطه پایتخت
نهمین جشنواره سراسری تئاتر فجر توسط مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با دبیری علی منتظری از ۲۴ تا ۳۰ بهمن ۱۳۶۹ برگزار شد. اداره برنامه‌های نمایش، سالن اصلی، سالن قشقایی، سالن ۲ و سالن چهارسو مجموعه تئاترشهر، خانه نمایش، دماوند، تماشاخانه سنگلج، قلهک، کسری، کوچک، گلریز، لاله‌های سرخ، تالار محراب، تالار مولوی، تماشاخانه نصر، تالار وحدت، ولی‌عصر و تالار هنر میزبان این دوره از جشنواره بودند. طراحان پوستر این دوره از جشنواره مرتضی ممیز و انوشیروان میرزایی کوچکسرایی بودند.
در این دوره ۱۴ اثر در بخش ویژه، ۱۱ اثر در بخش جنبی، ۴ اثر در بخش مسابقه کودکان و ۸ اثر در بخش جشنواره جشنواره‌های جشنواره شرکت داشته‌اند. در این دوره و برای اولین بار نمایش‌هایی در ۱۱۲ مکان مانند شرکت ملی فولاد، جزیره کیش، ایران خودرو، بانک کشاورزی، دبستان ایثارگران و دانشگاه علوم پزشکی به عنوان نمایش‌های کوتاه و بازی‌های نمایشی اجرا شدند.
۲۴ اثر از تهران، ۲ اثر از شیراز و از شهرهای کرج، فومن، گرگان، تبریز، همدان، مشهد و باختران هر کدام با یک اثر در جشنواره حضور داشتند. در دوره نهم نمایشگاه عروسک‌های ژاپنی در تالار وحدت برگزار شده است. در این دوره آثار در بخش‌های کارگردانی، بازیگری مرد و بازیگری زن به رقابت پرداختند.
همچنین مسابقه عکاسی تئاتر برای اولین بار در این دوره برگزار شده است. در دوره نهم در ادامه سنت دوره هشتم و با تاکید بر انتقال دانش و علم روز هنر تئاتر، ۶ نشست تخصصی در تئاترشهر برگزار شد. اختتامیه جشنواره در تالار وحدت برگزار شد.
هیات داوران نهمین جشنواره سراسری تئاتر فجر در بخش کارگردانی از تمام کارگردان‌های بخش جشنواره جشنواره‌ها، در بخش بازیگری مرد از محمود قبه‌زرین، ایرج قوش‌چی و فرهاد پاک‌سرشت، در بخش بازیگری زن از دیدار رزاقی، ناهید دادخواه و وجیهه مصدق تقدیر کرد.
دهمین جشنواره تئاتر فجر؛ برداشتن نخستین گام‌ها در برگزاری به شکل بین‌الملل
دهمین دوره جشنواره سراسری تئاتر فجر توسط مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با دبیری علی منتظری از ۲۲ تا ۳۰ بهمن ۱۳۷۰ برگزار شد. سالن اصلی و سالن ۲ و سالن چهارسو تئاترشهر، فرهنگسرای بهمن و تالار وحدت میزبان بخش مسابقه و تماشاخانه‌های پارس، دماوند، قلهک، کسری، گلریز، نصر و ولی‌عصر میزبان نمایش های کمدی این دوره از جشنواره بودند. طراحان پوستر این دوره از جشنواره مرتضی ممیز، انوشیروان میرزایی کوچکسرایی و عباس سارنج بوده‌اند.
در این دوره ۱۲ اثر در بخش مسابقه، ۳ اثر در بخش خارجی (سوریه، آذربایجان و تاجیکستان)، ۱ اثر در بخش پرده‌خوانی و ۱۱ اثر در بخش فیلم‌تئاتر (همه آثار از کشور فرانسه) جشنواره شرکت داشته‌اند. اضافه شدن بخش خارجی و پرده‌خوانی از نوآوری‌های دهمین دوره جشنواره بود. ۶ اثر از تهران و از شهرهای یاسوج، اندیمشک، مسجدسلیمان، مشهد، گرگان و شیراز هر کدام با یک اثر در جشنواره حضور داشتند.
ظهور ستارگان آینده تئاتر و سینمای ایران در صف برگزیدگان دوره دهم
در دوره دهم مسابقه بزرگ نمایشنامه‌نویسی فجر برای اولین بار برگزار شده است. در این دوره آثار در بخش‌های نمایشنامه‌نویسی، کارگردانی، بازیگری مرد، بازیگری زن، بازیگری کودک و نوجوان و طراح نور(برای اولین بار) به رقابت پرداختند. در این دوره نیز مسابقه عکاسی تئاتر برگزار شده است. در دوره دهم ۱ سمینار، ۲ میزگرد و ۲ سخنرانی برگزار شد.
هیات داوران دهمین جشنواره سراسری تئاتر فجر ضمن تقدیر از تمام نمایش‌ها در حوزه انتخاب نمایش برگزیده اثری را شایسته این عنوان ندانست. در بخش نمایشنامه‌نویسی ضمن تقدیر از زنده‌نام حسن حامد برای نگارش نمایشنامه بچه تابستان و بهمن عیوق برای نگارش نمایشنامه چشمه خورشید، عبدالخالق مصدق را برای نگارش نمایشنامه آسایشگاه آبی به عنوان نفر برگزیده معرفی مرد. لازم به ذکر است در این دوره از جشنواره نمایشنامه مرگ یزدگرد به قلم بهرام بیضایی در حوزه داوری شرکت داده نشد.
جایزه ویژه بخش کارگردانی به گلاب آدینه برای کارگردانی نمایش مرگ یزدگرد اهدا شد. در بخش بازیگری مرد، انوشیروان ارجمند برای بازی در نمایش سایه ماه و صفر روحی برای بازی در نمایش آسایشگاه آبی و در بخش بازیگری زن، پانته‌آ بهرام و سیما تیرانداز هر دو برای بازی در نمایش مرگ یزدگرد به عنوان نفرات برگزیده معرفی شدند.
به گزارش ایرنا، جشنواره تئاتر فجر به‌عنوان مهم‌ترین رویداد رقابتی و جشنواره‌ای در عرصه هنر تئاتر و بازتاب‌دهنده آینه تمام‌نمای هنر انقلاب در ایام یوم‌الله دهه فجر امسال (۱۳۹۹) در شرایط سی‌ونهمین دوره خود را با دبیری حسین مسافرآستانه پشت سر می‌گذارد که شرایط شیوع و گسترش ویروس کرونا در کشور مختصات برگزاری جشنواره‌ها و فعالیت‌های هنری به‌ویژه در عرصه تئاتر را با شرایط بسیار ویژه‌ای مواجه کرده است.
تعطیلی فعالیت‌های نمایشی به‌ویژه تماشاخانه‌ها و سالن‌های میزبان آثار نمایشی از یک‌سو و ازسوی دیگر برگزاری بخش اعظم این رویداد به‌عنوان مهم‌ترین رویداد عرصه تئاتر کشور در بستر فضای مجازی، ویژگی‌های این دوره جشنواره را متمایزتر از ادوار دیگر ساخته است.
همچنین دو محور «رادیوتئاتر» و «فیلم‌تئاتر» به‌عنوان دو بستر متفاوت تولید آثار نمایشی و ارائه آن به مخاطبان برای نخستین‌بار به‌عنوان بخش‌های اصلی و استوانه این جشنواره تعریف شده است.
همچنین با اعلام سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر بازگشایی مجدد تالارهای نمایشی از ابتدای بهمن‌ماه با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی و استفاده از ظرفیت محدود و حداکثر ۵۰ درصدی نمایش‌ها، سی‌ونهمین جشنواره تئاتر فجر را به یکی از معدود رویداد عرصه هنری کشور در قالب جشنواره‌های هنری فجر بدل ساخته که به شکل محدود میزبان مخاطبان خواهد بود.
در کنار دو بخش یادشده (رادیوتئاتر و فیلم‌تئاتر) به‌عنوان دو ستون اصلی جشنواره تئاتر فجر در گام سی‌ونهم؛ اختصاص بخش «سرباز انقلاب» به مناسبت نخستین سالروز شهادت سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی و ترور ناجوانمردانه شهید محسن فخری‌زاده باعث شده‌است که این رویداد بعد از مدت‌ها یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های محتوایی خود را بر حوزه تئاتر مقاومت و دفاع مقدس به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین بن‌مایه‌های گفتمان فرهنگی انقلاب قرار دهد.
از دیگر بخش‌های این دوره از جشنواره می‌توان به بخش «نمایش‌های میدانی و خیابانی»، «بخش دیگر گونه‌های اجرا»، «بخش رقابتی آثار صحنه‌ای»، «بخش رقابتی برگزیدگان جشنواره‌های استانی» و«بخش رقابتی نمایشنامه‌نویسی» اشاره کرد.
سی‌ونهمین جشنواره سراسری تئاتر فجر به دبیری حسین مسافرآستانه از ۱۱ تا ۲۱ بهمن ماه در تهران برگزار می‌شود.
