به گزارش سرویس اقتصادی جام نیـوز، سهام عدالت اهداف متعددی داشت از جمله این که قرار بود عموم مردم سهام دار بازار سرمایه شده و کسب درآمد کنند و در کنار آن نیز بازار سرمایه عمق بیشتری پیدا کند که هیچ کدام از این موارد تحقق نیافت. البته در این روند نقدهایی بر روش آزاد سازی سهام عدالت به دلیل حضور حدود ۵۰ میلیون سهام داربدون در نظر گرفتن زیر ساخت‌های بازار سرمایه مدنظر قرار گرفت. همچنین برخی کارشناسان مسائل پیرامون سهام عدالت رایکی از عوامل ریزش بازار دانستند.
شفاف سازی برخی موارد نظیر اینکه، وزارت اقتصاد،سازمان بورس و یا سهامداران کدامیک مسئول محقق نشدن پروژه سهام عدالت هستند؟ آیا قوانین و دستورالعمل‌ها مشکل داشته است و در نهایت چالش‌های برجسته روند آزاد سازی سهام عدالت چیست؟ از جمله دغدغه‌های قابل تامل است. فرصتی فراهم شد تا درخصوص پاسخ به برخی پرسش‌های پیرامون سهام عدالت نظرات سیدعلی پورقره سید، رئیس هیات مدیره کارگزاری بانک ملی را جویا شویم.
درخصوص عملکرد مسیرآزادسازی سهام عدالت چه‌نظری دارید؟
متولی سهام عدالت سازمان خصوصی سازی کشور است که سود سهام مردم را محاسبه و بر اساس قدر سهمی که اشخاص دارنده سهام عدالت دارند به آنها سود پرداخت می‌کند. البته در یک سال گذشته اختیار آزاد سازی سهام عدالت در دو مرحله به مردم داده شد که درهرمرحله ۳۰ درصد از سهم مردم آزاد شد ولی سامانه‌ها با توجه به پایگاه داده‌های آفلاین به روز رسانی نشده بودند به همین دلیل مردم با مشکلات عمده ای رو به رو شدند. باید در نظر داشت به مرور سامانه‌ها اصلاح شوند و مردم اختیار دارند که کدام سهم خود را بفروشند زیرا در قسمت ۳۰ درصد اول اصلا چنین امکانی وجود نداشت.
همچنین بعد از طی شدن این مراحل یکسری مسائل دیگر به وجود آمد از جمله دریافت تسهیلات از بانک‌ها که می‌توانند اعتبار لازم را به سهامداران سهام عدالت بدهند. مشکل دیگری که در حال حاضر اکثر سهامداران با آن مواجه هستند حضور سهام داران در مجامع، گرفتن سود و افزایش سرمایه‌هاست که در این رابطه هم شورای عالی بورس تصمیماتی اتخاذ کرده است.
خرید و فروش برگه‌های سهام عدالت چگونه است؟
آنهایی که روش دوم را انتخاب کرده اند، می‌توانند از طریق سامانه‌های کارگزاری و یا بانکی سهم خودشان را بفروشند. البته فروش سهام عدالت در دفتر اسناد رسمی و به صورت وکالتی غیر قانونی است. اگرافراد در این خصوص به مشکلی برخورد کنند هیچ مرجعی از این نوع معامله حمایت نخواهند کرد زیرا ابزار فروش آن در بازار سرمایه فراهم شده است.
فروش سهام عدالت به شکلی امکان پذیر است؟
افرادی که از مرداد ماه فروش انجام دادند می‌توانستند تا ۶۰ درصد سهام خودشان را تا هر مقدار که مدنظر قرار دارند به فروش برسانند. در راستای ریزش‌هایی که در بورس انجام شد دستورالعمل‌هایی آمد که فروش فقط در بازار دوم انجام شود.
بنابراین درخواست‌هایی که از تمام کارگزاری‌ها می‌آید می‌شود و با آخرین و بالاترین نرخ ممکن عرضه می‌شود. بنابراین هر چقدر از سهم مورد سفارش هر فرد به فروش رفته باشد همان میزان برایشان پول واریز می‌شود و افراد می‌توانند پنل خود را ببیند که چه میزان از سهامشان به فروش رفته است.
برخی‌ها ادعا می‌کنند مبلغ دریافتی پولشان از فروش سهام عدالت با دیگران متفاوت است، نظر شما چیست؟
در سهام عدالت هیچ چیز ثابتی وجود ندارد بلکه میزان سود و مبلغ دریافتی به زمان فروش هم بستگی دارد. ممکن است فردی در اوج بازار سهام خود را فروخته باشد و فرد دیگری در زمان ریزش‌ها، بنابراین میزان مانده افراد در سهام عدالت هر فرد متغیر است.
سرانجام سهام عدالت افراد فوت شده چه خواهد شد؟
ابتدا وراث قانونی می‌توانند برای اطلاع از وضعیت سهام عدالت متوفیان به نشانی اینترنتی samanese.ir مراجعه و با ورود اطلاعات هویتی متوفی از مشمول بودن وی کسب اطلاع کرده و صورت وضعیت دارایی سهام عدالت مربوط را مشاهده کنند.
پس از انجام انحصار وراثت، ورثه باید در سامانه سجام ثبت‌نام کنند و یکی از ورثه با مراجعه به سایت شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، قسمت میز خدمت الکترونیک را انتخاب کرده و اطلاعات مربوط به انحصار ورثه را بارگذاری کند، در نهایت شرکت سپرده‌گذاری اقدام‌های لازم برای انتقال سهام عدالت به وراث را انجام می‌دهد.
زیر ساخت‌های الکترونیکی تخصیص سهام عدالت متوفیان به وراث در شرکت سپرده‌گذاری مرکزی آماده شده و منتظر تایید نهایی قوه قضاییه است و چنانچه قوه قضاییه تایید کند، کلیه فرآیند انتقال قهری به شیوه مکانیزه انجام می‌شود، به عبارت دیگر چنانچه قوه قضاییه تایید کند، این سهام به شکل خودکار به ورثه قانونی متوفی منتقل خواهد شد.
برای سود سهام عدالت مالیات تعلق می‌گیرد؟
سود سهام عدالت با سود سهام تفاوتی ندارد. سود سهام پس از کسر مالیات شرکت‌هاست بنابراین مالیات مجزایی برای سود سهام در نظر گرفته نمی‌شود.
این سهام از چه زمانی به طور کامل قابلیت خرید و فروش دارد؟
زمانی که ۳۰ درصد دوم هم عرضه شد بازار یک رونق ویژه ای برخوردار بود. ممکن است با توجه به شرایط فعلی برای آزاد سازی باقیمانده سهام عدالت معذوراتی وجود داشته باشد. البته بر اساس آخرین اطلاعات قرار بود در بهمن ماه باقیمانده سهام عدالت هم آزادسازی شود.
چرا مبلغ سهام عدالت روی کاغذ با سامانه متفاوت است؟
ارزش اسمی سهام عدالت برای همه افراد یکسان است یعنی یا ۵۰۰ هزار تومانی است یا یک میلیون تومانی؛ اما افرادی هم هستند که برگه سهم یک میلیون تومانی خودشان را گرفته اند ولی ۵۰۰ هزار تومان مازاد را تسویه نکرده اند.این افراد ۵۰درصدسهام عدالت رامی‌تواننددریافت کنند.بنابراین مبلغ سهام عدالت برای تمام سهامداران سهام عدالت یکسان است وهیچ فرقی بایکدیگر ندارد.
وام سهام عدالت چگونه دریافت می‌شود؟
بانک‌ها و مجموعه سازمان بورس و وزارت اقتصاد تمایل دارند مردم را به سهامداری ترغیب کنند و ابزارهایی مانند وام و اعتبارات برای آنها در نظر گرفته اند که ساز و کارهایی برای آنها تدوین شده است. به برخی بانک‌ها نیز نحوه پرداخت اعتبارات ابلاغ شده یا در حال ابلاغ است که سهامداران بتوانند این تسهیلات را دریافت کنند. پرداخت اعتبار به اسناد سهام عدالت یکی از کارهایی است که در حال حاضر انجام می‌شود.
در خصوص چالش‌های کنونی عرضه سهام عدالت چه نظری دارید؟
همانطور که در کارهای بزرگ ممکن است کاستی‌هایی وجود داشته باشد در سهام عدالت هم همین مسئله وجود داشته است. بزرگترین چالشی که داشتیم مشکلات زیر ساختی بود. اطلاعات سهامداران آفلاین بود. شماره تلفن‌ها اشتباه و در برخی موارد افراد یک روستا یا یک محله، با شماره موبایل مسئول کافی نت ثبت شده بودند که این مسئله بسیار مشکل ساز شد.
یک شماره موبایل برای تعداد زیادی از افراد وجود داشت که مشکلات عدیده ای را ایجاد کرد. البته هم اکنون مشکلات زیر ساختی تا حدود بسیار زیادی حل شده است. همچنین سامانه‌هایی ایجاد شده که کار را راحت کرده است و بسیاری از اطلاعات نادرست ساماندهی شده و اطلاعات اصلاح شده است.
اختصاص سهام عدالت جدید برای افرادی که تازه به دنیا آمده اند یا موفق به دریافت سهام نشده‌اند، چگونه است؟
این مسئله بار مالی زیادی دارد به خصوص این که دولت الان در وضعیت فشار تحریمی است. انجام این کار البته بسیار هم مشکل است و باید تمام زیرساخت‌های آن فراهم شود. اگرچه تجربه آزادسازی سهام عدالت باعث ایجاد پایگاه داده‌های قوی و متصل گردیده است.
در شرایط کنونی، ظاهرا انجام این کار امکان پذیر نیست، اما برخی از نمایندگان مجلس پیگیر این موضوع هستند و آخرین شنیده ها حاکی از افزایش حدود ۷ میلیون نفری تعداد سهامداران سهام عدالت هست.
آینده سهام عدالت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
صبوری قطعا نتیجه مثبتی خواهد داشت. برخی از سهم‌های موجود در سهام عدالت بسیار جذاب هستند و پتانسیل‌های خوبی دارند. البته برخی افراد نیاز ضروری به پول داشتند و امکان صبوری کردن ندارند و می‌خواهند در هر صورت سهم خودشان را بفروشند.
ولی برای افرادی که امکان پذیراست بهتر است صبوری کنند شاید سود سهمی که در آینده دریافت می‌کنند حتی از فروش کل سهام بهتر باشد. در مجموع سهم‌هایی که در پرتفوی سهام عدالت وجود دارد بسیار با ارزش هستند و اگر سهامداران صبوری کنند ارزشمندتر هم می‌شوند.
برای برون رفت از برخی مشکلات معاملات سهام عدالت چه تدبیری مد نظر قرار گرفت؟
پس از آزادسازی سهام عدالت ابتدا امکان فروش ۳۰ درصد و پس از چند ماه امکان فروش ۳۰ درصد دیگر (یعنی مجموعا ۶۰ درصد) از سهام عدالت برای مشمولان این سهام فراهم شد. از آنجایی که این مسئله در روزهای صعودی بازار سرمایه رخ داد، برخی سهامداران اقدام به فروش سهام خود کردند.
اتفاقی که باعث شد یا سهام آنها فروش نرود یا با ارزش کم به فروش برسد. به همین دلیل بنا به درخواست تعداد زیادی از مشمولان سهام عدالت مبنی بر ایجاد حذف سفارش فروش، زیرساخت‌های لازم در اختیار بانک‌ها و شرکت‌های کارگزاری قرار گرفت؛ به گونه‌ای که مشمولان از ۱۴ آبان ماه می‌توانستند درخواست حذف سفارش فروش خود را لحاظ کنند.
بعد از تحقق مسئله مذکور، چه شرایطی برای سهامداران عدالت فراهم شد؟
بر این اساس، در سامانه‌های فروش سهام عدالت بانک‌ها و شرکت‌های کارگزاری بخش لغو سفارش فروش افزوده شد تا سهامداران بتوانند از این گزینه نیز استفاده کنند. سهامداران باید به این نکته مهم توجه کنند که درخواست حذف سفارش فروش زمانی اجرا خواهد شد که سهام مشمولان در سامانه‌های سهام عدالت به فروش نرفته باشد.
همچنین در صورت مراجعه نکردن سهامداران به درگاه شرکت‌های کارگزاری و عدم لغو سفارش، سهام آنها بر اساس قیمت‌های روز بازار به تشخیص کارگزار و در چارچوب قوانین و مقررات به فروش رسیده، وجوه حاصل از آن به حساب مشمولان واریز خواهد شد.
البته از لحظه درخواست لغو فروش توسط سهامدار تا زمانی که فرد جواب نهایی که پذیرش یا لغو شد را دریافت می‌کند، حداکثر سه روز کاری زمان می‌برد. همچنین ابتدا سهامدار باید با مراجعه به پنل وضعیت سهام خود را ببیند و چنانچه در وضعیت سهام عدالت که برای فروش گذاشته بودند “در دست بررسی” یا “سفارش باز” بود می‌تواند نسبت به لغو فروش اقدام کند.
صدای بورس
2025
