آشنایی کامل با رشته صنایع دستی، گرایش ها، بازار کار و مهارت‌های مورد نیاز
در این رشته هنر و کاربرد کنار یکدیگر قرار دارند و آثار خلق شده علاوه بر جنبه هنری کاربرد روزمره نیز دارند. خوشبختانه ایران از فرهنگ غنی برخوردار است و صنایع دستی در کشورمان بسیار متنوع و گسترده هستند به طوری که در تمامی اجتماعات، از عشایر نشین تا روستائیان و شهرها شما می‌توانید صنعت گرانی را پیدا کنید که در زمینه‌های صنایع دستی فعالیت می‌کنند و آثاری خلق کرده‌اند.
در رشته صنایع دستی دانشجویان در مدت زمان چهارسال، به کسب اطلاعات متوسطی در رابطه با ۲۴ گروه بزرگ انواع صنایع دستی ایران، که از ۱۵۲ شاخه تشکیل شده است میپردازند. همچنین با آشنایی و پرداختن به یکی از چهار گرایش صنایع چوب، سفال، نگارگری و طراحی فرش در زمینه‌های اجرا و کارشناسی آثار، صاحب تخصص شده و مهارت‌های لازم برای تولید محصولات در گرایش انتخابی خود را بدست می‌آورند.
رشته صنایع دستی با آموزش های تئوری و کارگاه های عملی همراه است
صنایع دستی روح خود را از هنر گرفته و جسم آنها ارتباط نزدیکی با صنعت دارد. تلفیق هنر و صنعت باعث می‌شود که راحت‌تر بتوان فرهنگ کشور را با صنایع دستی که بیانگر اعتقادات، آداب و رسوم و سنت‌ها است به نقاط دیگر جهان منتقل کرد و با انتشار این آثار افراد بیشتری با این فرهنگ غنی آشنا می‌شوند. جالب است بدانید صنایع دستی ایران در کشور خودمان کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و درحال حاضر افراد بیشتر تمایل به استفاده از کالاهای لوکس دارند اما صادرات آن گزینه خوبی در جهت ایجاد درامد می‌باشد.
با وجود اینکه صنایع دستی اغلب به دست وابسته هستند اما به دلیل وجه کاربردی نمی‌توان آنها را صرفا به عنوان آثار هنری در نظر گرفت. با این حال یادبودهای به جای مانده از گذشتگان در این زمینه، به عنوان شاهکارهای هنری شناخته می‌شوند.
دوره کارشناسی صنایع دستی هشت ترم و حدودا چهار سال طول میکشد و برنامه درسی (سر فصل) و تعداد واحدهای دانشگاهی این رشته از ۱۳۶ واحد تشکیل شده است که شامل موارد زیر می‌باشد:
• ۲۱ واحد دروس عمومی
• ۳۱ واحد دروس پایه
• ۲۵ واحد دروس اصلی
• ۵۱ واحد دروس تخصصی
• و حداقل ۹ واحد اختیاری
علاقه مندان به این رشته میتوانند تا کارشناسی ارشد نیز ادامه تحصیل دهند. دانشگاه های دولتی روزانه، شبانه یا نوبت دوم، پردیس خودگردان، پیام نور، مجازی پیام نور، غیر انتفاعی، مجازی ویژه شاغلین و... به تدریس این رشته میپردازند. گرایش های رشته کارشناسی ارشد هنرهای پژوهشی و صنایع دستی عبارتند از:
● رشته پژوهش هنر
● فلسفه هنر
● صنایع دستی
● تاریخ هنر جهان اسلام و رشته هنر اسلامی
● مطالعات موزه
● مدیریت موزه
● نقاشی ایرانی
فارغ التحصیلان می توانند با اطلاعات و دانش بدست آورده از طریق واحدهای تحقیقاتی و تجربه حاصل از کار علمی به تولید آثار، اداره امور عمومی و بخش های کارگاهی همزمان با انجام کارهای تحقیقاتی مشغول شوند.
در این رشته با صنایع دستی ایران، مبانی هنرهای تجسمی، هندسه نقوش، طراحی نقش‌های سنتی، حجم سازی، خوش نویسی، کار در کارگاه نگارگری و کارگاه‌های صنایع دستی با گرایش سفال و سرامیک، ساخت ظروف گلی و سفالگری و پوشش لعاب و پخت آثار در کوره‌های حرارتی مخصوص آشنا می‌شوید.
برخی موارد پر طرفدار در تولید صنایع دستی عبارتند از:
بافته‌های داری
بافته های داری از ارزش هنری و کاربردی بالایی برخوردار هستند
این محصولات عموما با کمک دارهای افقی یا عمودی موجود روی زمین بافته و تولید می‌شوند. از جمله بافته‌های داری می‌توان به قالی، گلیم، زیلو و... اشاره کرد.
دستبافی
حصیر بافی و تولید محصولات متنوع کاربردی
نساجی سنتی یا دستبافی به محصولاتی گفته می‌شود که با کمک دستگاه‌های ساده و سنتی بافندگی (مانند دستگاه دو وردی، دستگا بافت جاجیم و...) تولید می‌شوند. شال، ترمه، زری و جاجیم از جمله آثاری هستند که با این روش تولید می‌شوند. همچنین حصیر بافی نیز در دسته دست بافی قراردارد.
سفالگری و سرامیک سازی
سفالگری از پرکاربردترین صنایع دستی
این محصولات که اغلب شامل ظروف هستند با استفاده از گل رس و گل حاصله از سنگ کوارتز و خاک کائولن ساخته می‌شوند. در روند ساخت این آثار ار چرخ سفالگری (جهت ساختن) و کوره (برای پختن) سفال و سرامیک استفاده می‌شود.
پس از اتمام این مراحل طبق سنت‌ها و رسوم، روی آثار نقاشی یا کنده کاری کرده و نقش‌هایی برجسته یا ساده خلق می‌کنند. برای پوشش سطح اشیا نیز باید از لعاب مناسب استفاده کرد.
شیشه گری
ساخت ظروف شیشه ای با هنر شیشه گری
در این روش مواد معدنی ذوب شده (سیلیس و خرده شیشه) را از طریق شکل دادن با استفاده از روش‌هایی مانند دمیدن توسط لوله‌ی مخصوص و با به‌کارگیری ابزار دستی مانند قیچی، انبر و غیره به آثار هنری یا هنری کاربردی زیبا تبدیل می‌کنند که به آنها شیشه دست ساز نیز گفته می‌شود. مانند سفالگری پس از خلق اثر برای تزئین و تکمیل آن به نقاشی یا حکاکی روی آنها میپردازند.
فراورده‌های پوست و چرم
این محصولات با استفاده از پوست و چرم دباغی شده و با روشهای سنتی تولید می‌شوند. از جمله آنها می‌توان به کلاه پوستی، چاروق، محصولات تکمیلی چرمی (مانند ترکیب چرم و محصولات دستباف)، کیف و... اشاره کرد.
پذیرش رشته کارشناسی صنایع دستی در دانشگاه‌های دولتی روزانه، نوبت دوم (شبانه)، پیام نور و غیر انتفاعی و همچنین دانشگاه آزاد اسلامی صورت می‌گیرد. مطابق با دفترچه انتخاب رشته کنکور هنر، مجموع ظرفیت این رشته در سال تحصیلی ۹۵-۹۶ معادل ۱۳۶۲ نفر بوده است که بیش از هفتصد نفر آنها در دانشگاه‌های پیام نور و غیرانتفاعی پذیرش شده‌اند.
نحوه پذیرش این رشته با آزمون و هم بدون کنکور (آزمون) امکان پذیر است و حدودا ۹۵۰ نفر از افرادی که وارد این رشته شده‌اند صرفا با سوابق تحصیلی بوده است. همچنین برای ادامه تحصیل در رشته صنایع دستی می‌توانید به کشورهای مختلفی مانند انگلستان، سوئد یا کانادا و... مراجعه کنید.
صنایع دستی سفالگری مربوط به کشور هند
فارغ التحصیلان این رشته میتوانند در سازمان‌هایی مانند میراث فرهنگی، سازمان صنایع دستی ایران، اداره کل صنایع دستی در وازرت جهاد کشاورزی، سازمان ایرانگردی و جهانگردی، موزه‌ها و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و... به انجام فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقاتی یا کارشناسی بپردازند.
زمینه‌های فعالیت برای فارغ التحصیلان این رشته گسترده است، یعنی علاوه بر فعالیت در سازمان‌ها و... می‌توانید به صورت مستقل به فعالیت بپردازید و با کار کردن در کارگاه‌های صنایع دستی یا تاسیس کارگاه کسب درامد کنید. ساخت آثاری که جنبه‌ی موزه‌ای و تزئینی دارند یا وسایل کاربردی هنری مانند ظروف، کیف و... از جمله اموری است که افراد با توجه به تخصص خود میتوانند انجام دهند.
فروش و صادرات صنایع دستی، راهی مناسب برای کسب درامد فارغ التحصیلان
از آنجایی که صنایع دستی کاربردی و هنری هستند فارغ التحصیلان میتوانند با کمی تلاش و آموزش بیشتر در زمینه‌هایی مانند طراحی دکوراسیون، چاپ، تبلیغات، گالری‌ها، صنعت مد یا فیلم سازی و... نیز فعالیت کنند.
مهم ترین نکته در انتخاب رشته علاقه و لذت بردن از آن کار می‌باشد اما در کنار علاقه، دانشجویان این رشته باید خلاق باشند و شاید نیاز باشد خلاقیت خود را نیز تقویت کنید. همچنین داشتن ذوق هنری و توانایی جسمانی از دیگر موارد مورد نیاز برای ورود به این رشته هستند. برای ساخت صنایع دستی ممکن است در برخی موارد ساعت‌ها مشغول به کار باشید یا در برخی صنایع باید از دستان خود بیشتر استفاده کنید و... . علاوه بر آن در این رشته به صبر، حوصله و ظرافت بالا برای خلق اثر نیاز دارید.
گردآوری:بخش علمی بیتوته
