خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: نزدیکی به پایتخت، وجود مواهب طبیعی، برخورداری از تمدن و سبقه تاریخی کهن و همچنین داشتن آب‌وهوای دل‌نشین و چهارفصل، استان‌های شمالی را به قطب گردشگری کشور تبدیل کرده است و سالانه میلیون‌ها نفر به این استان‌ها سفر می‌کنند که این ظرفیت عظیم می‌تواند به رکن اقتصادی و اشتغال پایدار تبدیل شود.
حضور مسافران و گردشگران اگرچه موجب رونق بخشی اقتصاد برخی افراد، بازاریان و کسبه می‌شود اما تراژدی خسته‌کننده ترافیک و همچنین تصادفات مرگبار را به همراه دارد که ضعف زیرساختی را نمایش می‌دهد.
نبود زیرساخت‌های مناسب در بخش راه و محدودیت دسترسی‌ها سبب شده تا مسافران و مجاوران، ساعت‌ها وقتشان را در ورودی و خروجی استان‌های شمالی صرف کنند. کافی است یکی از روزهای تعطیل و آخر هفته به جاده‌های شمالی کشورمان سری بزنید تا خودروهای به‌صف کشیده‌ای را ببینید که با ترافیک سنگین جاده‌ها را به وصل کرده‌اند تا بعد از معطلی چندساعته به مرکز و سایر نقاط استان‌های شمالی برسند.
گیلان، سه دهه انتظار برای یک آزادراه آزادراه قزوین – رشت
یکی از محورهای پرتردد، مهم و اثرگذار شمال کشور است که بیش از سه دهه از احداث آن می‌گذرد و تاکنون تکمیل نشده و به طول کامل زیر بار ترافیک نرفته است. آزادراه قزوین – رشت که در زمان احداث، چندین دولت را به خود دیده و تغییر و تحول وزرا، استانداران و فرمانداران و مسئولان را شاهد بوده در گلوگاه ۸ کیلومتری محور منجیل به رودبار متوقف شده است، ۸ کیلومتری که به دلیل صعب العبور بودن و وجود تونل‌های سنگی، همانند استخوانی تیز در گلوی آزادراه گیر کرده است.
بهره برداری از ۸ کیلومتر باقیمانده آزادراه قزوین – رشت (محدوده منجیل – رودبار) که جز لیست ثابت وعده‌های رؤسای جمهور، وزرا، استانداران و مسئولان دیگر در سنوات گذشته بوده، اگر تحقق پیدا کند بخش اعظمی از مشکلات ترافیکی در ورودی گیلان حل خواهد شد.
مستحضرید که توسعه زیرساخت‌ها در استان‌هایی نظیر گیلان که دارای بار ترافیک بالایی بوده و به لحاظ موقعیت گردشگری از اهمیت ویژه ای برخوردار است، علاوه بر کاهش بار ترافیک و افزایش ایمنی، سفری ایمن و سریع را برای مسافران فراهم می‌کند. جدا از آزادراه قزوین – رشت که کمک بزرگی به روان سازی ترافیک در استان گیلان می‌کند، طبق گفته مسئولان وزارتخانه راه و شهرسازی، پروژه‌های متعددی چون بزرگراه آستارا- تالش- لیسار-پونل، بزرگراه فومن-رضوانشهر، راه اصلی فومن-شفت-سراوان، احداث باند دوم بزرگراه رشت-فومن، کنارگذر بندر انزلی، تقاطع غیر همسطح بازکیاگوراب، کنارگذر لنگرود، تقاطع غیرهمسطح گیل، کنارگذر کلاچای و تقاطع غیرهمسطح رحیم آباد در استان گیلان احداث و یا در حال احداث است.
«خیرالله خادمی» معاون وزیر راه و شهرسازی که در سفر اخیرش به گیلان از ۸ کیلومتر باقیمانده آزادراه قزوین – رشت در محدوده منجیل به رودبار بازدید کرده، می‌گوید: بهره برداری از هشت کیلومتر باقیمانده آزاد راه قزوین- رشت، ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.
وی، بهره برداری کامل آزادراه قزوین – رشت را جز اولویت‌های دولت سیزدهم دانست و افزود: از ۸ کیلومتر باقیمانده این پروژه ۵ کیلومتر آن تونل و بسیار صعب العبور بوده و همین موضوع روند کار را کند کرده است.
معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه تاکنون ۸۰۰ میلیارد تومان اعتبار از منابع دولتی در این پروژه هزینه شده است، به برخی چالش‌ها و محدودیت‌های مالی در بستر اجرای این پروژه اشاره کرد و وعده داد؛ با رفع محدودیت مالی و اعتباری اجرای پروژه سرعت بخشیده می‌شود.
مازندران، از پروژه‌های بزرگراهی چه خبر؟
تاریخی‌ترین پروژه آزادراهی شمال و کشور موسوم به تهران- شمال در مازندران جای دارد، آزادراهی که حدود سه دهه قدمت دارد و هنوز به مقصد نرسیده است. تعریف بزرگراه در مازندران با دیگر مناطق کشور متفاوت است و گاه در حد کنارگذرها و کمربندی‌های درون و برون شهری خلاصه می‌شود و فرجام آزادراه‌های آن نیز همچنان نامشخص است.
آزادراه تهران- شمال با طول بیش از ۲۰۰ کیلومتر شروع و پایان آن نیمه کاره زیربار ترافیک رفته و میانه‌های آن یا در دست اجرا و یا در حال مطالعه است و با روند کنونی سال‌های سال باید برای بهره برداری از آن روزگار سپری کرد. پروژه بزرگراه ساحلی خزر از گیلان تا امیرآباد بهشهر نیز همچنان در دست مطالعه است و قرار است این پروژه با عبور از مازندران به گرگان در گلستان وصل شود.
طرح دیگر بزرگراهی که آن هم همچنان در حال مطالعه است، محور ساری - تاکام به سمت سمنان است و در نهایت به یزد و سپس از طریق اتوبان یزد به بندر عباس وصل می‌شود و قرار است با اجرای آن خزر را به خلیج فارس پیوند زند. پروژه‌های بزرگراهی مازندران همچنان روی کاغذ بوده و طرح‌های آزادراهی نیمه کاره هستند و پروژه‌های ریلی استان نیز کامل نیستند. ضعف زیرساخت‌های جاده‌ای مازندران، محروم بودن از بزرگراه و ناتمام بودن طرح‌های آزادراهی و حجم بالای سفر به شمال، سبب شده تا جاده‌های تنگ و باریک استان در روزهای پایانی هفته و تعطیلات قفل شود و این وضعیت هم مهمانان و هم میزبانان را کلافه کرده است.
گلایه‌های اهالی مرزن آباد چالوس که در خط پایانی آزادراه تهران – شمال قرار دارند به دلیل ضعف زیرساخت‌ها است و در این میان حاشیه نشینان نیز در ترافیک سنگین جاده‌ها در خانه‌ها حبس می‌شوند و تاوان عقب ماندگی زیرساختی استان را می‌دهند.
سید محمدنظری مدیرکل راه و شهرسازی مازندران با بیان اینکه ۱۱ درصد تردد کشور در مازندران انجام می‌شود و ۳.۵ برابر بیشتر از دیگر استان‌ها خدمات دهی می‌کنیم، ایجاد بزرگراه و آزادراه را راهکار اساسی برای برون رفت از بن بست ترافیکی در استان یاد کرد.
وی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه طرح‌های آزادراهی مختلفی در استان در دست مطالعه قرار دارد، گفت: آزادراه ساری – قائمشهر، قائمشهر – آمل و چالوس – رامسر از جمله پروژه‌ها است.
نظری با عنوان اینکه پروژه آزادراه ساری – قائمشهر در حال تملک مسیر است، افزود: پروژه قائمشهر – آمل نیز در مرحله دریافت مجوزهای مربوطه بوده و برای پروژه غرب مازندران نیز سرمایه گذارانی جذب شده است.
وی با اظهار اینکه چهارخطه شدن محور هزار در دست اقدام است، ادامه داد: تاکنون بیش از ۷۰ کیلومتر این مسیر چهار خطه شد و مابقی آن نیز در حال اقدام بوده و مهمترین مسئله تأمین منابع مالی به شمار می‌رود.
تهران از کمربندی دماوند تا مشکل امدادرسانی در فشم
مناطق کوهستانی شمال شرق استان تهران چهار شهرستان دارد، که این شهرستان‌ها با توجه به تراکم و جمعیت بالا اهمیت بسیاری در تردد دارند. شهرستان شمیرانات از دو بخش لواسانات و رودبار قصران و یک منطقه تجریش تشکیل شده است، تجریش که منطقه یک و بخشی از منطقه سه شهر تهران را شامل شده و این منطقه قطب گردشگری تهران بوده و وجود کاخ و موزه‌های تاریخی، استقرار بازار تجریش و امام زاده صالح، مراکز آموزشی، سفارتخانه‌ها و سازمان‌های جهانی اهمیت این منطقه را دو چندان کرده است.
وجود بزرگراه‌هایی مانند ارتش، بخش‌هایی از بزرگراه شهید بابایی، شهید صدر، شهید چمران و یادگار امام (ره) در این منطقه تا حدودی نیاز ترافیکی منطقه را کاهش داده اما همچنان نتوانسته پاسخگوی این منطقه پر تراکم باشد و در آخرین ارائه برنامه ساخت بزرگراه در تهران که توسط زاکانی، شهردار تهران در تیرماه سال جاری ارائه شد، خبری از ساخت بزرگراه جدید در این منطقه نبود.
اما بخش رودبارقصران نیز به علت کوهستانی بودن و دارا بودن دامنه‌های صخره‌ای، شیب دار و صعب العبور از زمان‌های دور مشکلات متعددی در خصوص عبور و مرور داشته تا جایی که شهر اوشان، فشم، میگون در این بخش با یک جاده پر پیچ و خم و باریک به لواسان و تهران متصل است و یکی از دغدغه‌های مدیران شهری از سال‌های پیش تاکنون بحث امدادرسانی در این منطقه در زمان بحران‌هایی مانند زلزله است، چرا که کوچک‌ترین حادثه‌ای سبب سقوط سنگ در جاده مواصلاتی و قطع ارتباط شده و از سوی دیگر این جاده پاسخگوی جمعیت منطقه و گردشگرانی که به ویژه در روزهای تعطیل به سوی منطقه می‌روند، نیست و همواره شاهد ترافیک سنگین در محور مواصلاتی کنونی هستیم.
شهر پردیس مرکز شهرستان پردیس بوده و دو بخش مهم جاجرود و بومهن در این شهرستان تازه تأسیس وجود دارد، که آزادراه تهران- پردیس در این شهرستان تا حدود زیادی مشکلات تردد بزرگراهی را حل کرده است، ساخت آزادراه تهران- پردیس با هدف ارائه مسیری با کیفیت بالا برای دسترسی آسان به شهر تهران و جذب و هدایت ترافیک برون شهری راه‌های پرترافیک هراز و فیروزکوه و شهرهای واقع در مسیر مانند پردیس از سال ۱۳۸۰ آغاز شد و با هزینه‌ای بالغ بر ۱۲ میلیارد تومان و با مشارکت ۷۰ درصد غیر دولتی و ۳۰ درصد وزارت راه در سال ۱۳۸۹ به بهره برداری رسید.
برای حرکت از تهران به سوی پردیس دو مسیر جاده‌ای وجود دارد، که یک مسیر آن آزادراه تهران- پردیس و مسیر دیگر جاده قدیم جاجرود است، که به دلیل آنکه این شهرستان در مسیر جاده‌های مواصلاتی مهم فیروزکوه و هراز به سوی استان مازندران قرار دارد، تردد در هر دو مسیر به ویژه در ایام تعطیل بسیار زیاد است. هر دو مسیر در انتها به بومهن و جاده دماوند متصل شده و ترافیک در این منطقه واقعاً قابل توجه است. شهرستان دماوند هم از وجود یک کمربندی برای مسیر تردد به سوی شمال کشور محروم است و همین امر سبب خسارات فراوان خودروهای سنگین عبوری شده است، منطقه «گیلاوند» در شهرستان دماوند، بخشی از محور فیروزکوه به عنوان یکی از سه محور پر تردد شمال کشور است و از نبود جاده کمربندی رنج می‌برد، البته جاده کمربندی غربی شهر دماوند از جاده «سرهار» در حال احداث است که می‌تواند از حجم بار ترافیک بکاهد، اما نیاز به یک تقاطع غیر همسطح در این منطقه پر تردد کشور یکی از ضروریاتی است که تا به حال مورد توجه قرار نگرفته است، احداث این تقاطع یکی از پروژه‌هایی بود که در سال گذشته برای کاهش بار ترافیک گیلاوند مطرح شده بود که در حال حاضر با توجه به اعتبارات زیادی که نیاز دارد، وضعیت بلاتکلیف دارد.
نبود این کمربندی سبب می‌شود تردد شرقی- غربی و یا غربی- شرقی خودروهایی که ضرورتی برای حضور در شهر دماوند ندارند، درون شهر صورت گرفته و حوادث رانندگی فراوانی به دلیل شیب زیاد راه و عدم پاسخگویی ترمز وسایل نقلیه سنگین و حضور غیر ضروری آن‌ها به دلیل نبود کمربندی دماوند رقم بخورد. فیروزکوه نیز در مسیر جاده مهم «فیروزکوه» واقع شده است، که یکی از سه محور مهم اتصال تهران به شمال کشور است، از سوی دیگر این شهرستان در مرز استان تهران با استان سمنان نیز قرار دارد و علاوه بر جاده فیروزکوه، محور مواصلاتی فیروزکوه- سمنان نیز محوری زیبا، کوهستانی و پر پیچ و خم است، که بار ترافیکی استان سمنان به شهرهای شمالی کشور و شهرستان‌هایی مثل فیروزکوه، دماوند و پردیس از این طریق انجام می‌شود.
به هر تقدیر، حجم وسیعی از مسافرت‌ها و تردد در کشور در محورهای مواصلاتی استان تهران انجام می‌شود و محورهای شهرستان‌های شمال شرق تهران به دلیل آب و هوای مناسب و دلپذیر و پذیرایی از خیل عظیم گردشگران به ویژه در ایام تعطیل زیر بار ترافیک سنگین می‌رود و زمان زیادی در این محورها صرف می‌شود و این امر ضرورت تخصیص اعتبار و اجرا بزرگراه‌ها به عنوان یکی از اصلی ترین زیرساخت‌های مورد نیاز توسعه را بیش از پیش نمایان می‌کند.
