به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از آی ای، به گفته گروهی از محققان دانشگاه هوکایدو، موش خاردار آمامی (Amami spiny rat)، یکی از گونه‌هایی است که بدون کروموزوم Y و ژنی به نام SRY است و بر همین اساس مبنای ژنتیکی برای تمایز جنسی دارد. محققان دریافتند با تنظیم مثبت پروتئین Sox ۹ در غیاب ژن SRY، تکرار توالی در موش‌های خاردار آمامی یک عامل تنظیم‌کننده جدید است.
طبق بیانیه مطبوعاتی، در شرایط عادی، ژن SRY روی کروموزوم Y باعث تشکیل بیضه‌ها می‌شود. با این حال ژن SRY همراه با کروموزوم Y، در تعداد کمی از گونه‌های جوندگان ناپدید شده است. تحقیقات زیادی در مورد سازوکار این فرایند در حال انجام است.
موش خاردار آمامی یک جونده در معرض خطر انقراض است که فقط در آمامی اوشیما در ژاپن یافت می‌شود. این موش همراه با موش خاردار توکونوشیما، ول حفار کردی (Ellobius lutescens) و ول حفاری زایسان از گونه‌هایی هستند که کروموزوم Y ندارند.
محققان این مطالعه به سرپرستی پروفسورآساتو کوروآی‌وا (Asato Kuroiwa) نمونه‌های بافتی حاصل از سه موش خاردار آمامی نر و سه موش خاردار آمامی ماده را برای ایجاد توالی ژنومی هر موش مورد بررسی قرار دادند. یک توالی دی. ان.ای تکراری که فقط در موش‌های نر وجود داشت پس از تحقیقات گسترده کشف شد.
محققان دریافتند که تکرار توالی موش‌های خاردار آمامی یک عنصر تنظیمی جدید است که Sox ۹ را در غیاب ژن SRY بالا می‌برد. آن‌ها توانستند موقعیت آن را بر روی کروموزوم‌ها درباره Sox ۹ ترسیم کنند و نشان دهند که شبیه Enh ۱۴، تقویت کننده احتمالی Sox ۹ در موش‌هاست.
آن‌ها معتقدند که دو نسخه از Enh ۱۴ با هم کار می‌کنند تا بیان Sox ۹ را افزایش دهند. هنگامی که آن‌ها با استفاده از شیوه های ویرایش ژن، این توالی را در ژنوم موش‌ها وارد کردند، جنین‌های موش ماده (XX) بیان ژنی را نشان دادند که باعث رشد بیضه شد.
محققان در این مطالعه برای اولین بار از کشف یک عنصر ژنتیکی مخصوص گونه نر که به طور مستقیم با سازوکار تعیین جنسیت در پستانداران مرتبط و مستقل از ژن Sry است، خبر دادند. تحقیقات آینده بر تعیین روش دقیق عملکرد Enh ۱۴ و همچنین سایر اجزای این سامانه جدید متمرکز خواهد بود. با این حال، مشخص نیست که آیا این روش برای چهار گونه جونده که بدون کروموزوم Y هستند، اعمال می‌شود یا خیر. علاوه بر این، به گفته دانشمندانی که این تحقیق را انجام داده‌اند، این مطالعه ممکن است به مطالعات آینده روی انسان نیز کمک کند.
یافته‌های این مطالعه در مجله PNAS منتشر شد.
