ایران با داشتن میراث چند هزار ساله و بناهای تاریخی زیبا و شگفت انگیز یكی از مهمترین مقاصد برای جذب گردشگران فرهنگی و تاریخی می باشد و هرسال بسياري از گردشگران برای بازدید از بناهای تاریخی به ایران سفر می كنند، یکی از این بناها، کاروانسرای عباسی مادرشاه در مورچه خورت می باشد.
کاروانسرای عباسی مادرشاه در مورچه خورت، یكی از بزرگترین كاروانسراهای اصفهان اسـت که همزمان با بنای مدرسه چهارباغ ساخته شد تا درآمد و عواید آن بـه مصرف مخارج طلاب و نگه داری مدرسه برسد.
كاروانسرا در زمان سلطنت شاه حسین صفوی احداث شد و می توان گفت جزء یکی از آخرین آثاری اسـت كه در اواخر حكومت صفویان در اصفهان ساخته شده اسـت. یكی از پژوهشگران و محققان معماری اسلامی، این كاروانسرای چهار ایوانی مستطیل شكل را دارای 28 متر طول و 93 متر عرض نوشته اسـت كه در دو طبقه آن 140 اتاق دارد. در پشت اتاقها دو اصطبل سراسری هم وجود داشته اسـت.
کاروانسرای عباسی مادرشاه دارای ابعاد 75 در 86 متر و با مساحت نزدیك به شش هزار و 500 متر مربع از كاروانسراهای بزرگ ایران است. ورودی کاروانسرای عباسی مادرشاه در ضلع جنوب غربی آن واقع است و سر در مرتفع با طاق نماهایی در دو طبقه وجود دارد. چهار برج مدور در چهار گوشه كاروانسرا به شكل استوانه ای بنا را استوارتر می نماید.
هانری رنه دِ آلمانی در" سفر نامه ای از خراسان تا بختیاری"، این کاروان سرا را از بناهای مادر شاه عباس صفوی دانسته است. ماکسیم سیرو در مورد این کاروان سرا می نویسد:سفیران و هیئت های سیاسی قبل از ورود به اصفهان، پایتخت صفویان، در این محل توقف می کردند و لباس رسمی می پوشیدند و بعد از آن با محافظان اختصاصی تا شهر همراهی می شدند. ماکسیم سیرو، احداث این بنا را، باتوجه به مهارت مشهود در آن، به معماران دوره شاه عباس دوم صفوی نسبت داده است ولی در کتاب ديگر خود، احداث آن را در زمان شاه سلیمان اول صفوی هم محتمل دانسته است.
این كاروانسرا دردوره قاجار مثل سایر آثار اصفهان مورد بی مهری ظل السلطان حاكم اصفهان قرار گرفت و سرانجام هم بوسیله این شاهزاده حاكم بفروش رسید. درحدود سال1343 شمسی مقرر شد كاروانسرای مادر شاه با حفظ جنبه های هنری و ارزشهای معماری دوران صفویه بـه یك مهمانسرای بین المللی تبدیل گردد.
کاروانسرای عباسی مادرشاه در کیلومتر 50 جاده اصفهان – دلیجان واقع است. بر سردر کاروان سرا، کتیبه ای از دوره محمد شاه قاجار، مورخ 1251 دیده می شود. این بنا در سال 1384 با شماره 13657 در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
گردآوری: بخش گردشگری بیتوته