به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، «باید برای این برنامه فیلترشکن دانلود کنی!»، «این برنامه در کشور شما قابل دسترسی نیست» و... جملاتی هستند که جملگی با آنها رو به رو شده ایم؛ اما نکته اینجاست که مسائل مربوط به سیاست، امنیت، شرایط اجتماعی و مسائل اخلاقی از جمله مهم ترین موارد برای فیلتر شدن در تمام کشورهای دنیا هستند.
« فیلترینگ » همانگونه که می تواند برخی از سایت های غیر مفید و غیر اخلاقی را مسدود سازد، می تواند سایت های مفید و سالم را از دسترس کاربران دور کند. فیلترینگ اگر صحیح به کار گرفته نشود، چرخه صحیح اطلاع رسانی را دچار اختلال خواهد کرد و در این صورت زیان های ناشی از فقدان اطلاعات صحیح برای جوامع بشری بسیار بیشتر خواهد بود؛ حال سوال اینجاست در دنیا، فیلترینگ، مختص به چه مواردی است؟ در ادامه به این موضوع پرداخته می شود.
حتی در آمریکا که ادعا دارد آزادی رسانه ها باید پیگیری شود، بیشتر از 20 سال است که روی قوانین مربوط به حوزه فضای مجازی از جمله تصویب، اجرا و بازنویسی و اصلاح آن کار می کنند.
محدودسازی دسترسی کاربران به محتوای اینترنت در ایالات متحده‌ی آمریکا از نظام قانونی ویژه ای برخوردار است ولی به روش های کاملا حرفه ایی و نامحسوس انجام می شود و از دسترسی اقشار مختلف جامعه به برخی تارنماهای خاص جلوگیری می کند. در این میان، سیاست های کلان ایالات متحده در عرصه بین المللی نیز تاثیرگذار است.
همه قوانینی که در آمریکا در مورد فیلترینگ تصویب شده است جملگی روی این موضوع تاکید دارند که کودکان زیر 13 سال نباید آزادی دسترسی به همه اطلاعات را داشته باشند و مجوزی که مشخص می کند اینها می توانند به برخی اطلاعات دسترسی پیدا کنند به دست والدینشان است. والدین به صورت قانونی، مسئولیت مستقیم در استفاده فرزندانشان از فضای مجازی را بر عهده دارند.
همچنین قانون COPPA مشخص می کند که دقیقا سایت هایی که محتوای مستهجن دارند، از جمله عکس و یا حتی صوت مستهجن، باید محدود شوند و یکی از انگیزه های اصلی این قانون، حراست از اخلاقیات بین کودکان و نوجوانان بوده است.
از سویی دیگر، از 11 سپتامبر به بعد، در دولت جرج بوش ، یک سری کلید واژه ها هم به فیلترینگ در آمریکا اضافه شده است.
کشور فرانسه با تصویب قانون LSQ در سال ۲۰۰۱، کلیه ISPهای این کشور را موظف کرد تا فعالیت های اینترنتی و پیام های پست الکترونیک مشتریان خود را حداقل به مدت یک سال، ذخیره و نگهداری کنند. همچنین این قانون به قضات و پلیس این کشور اجازه می داد تا در پیام های شخصی کاربران به منظور کشف یا اثبات جرم، به تفحص بپردازند.
مردم فرانسه یکی از آنلاین ترین مردم دنیا هستند و قوانین اینترنتی این کشور بیشتر مربوط به حوزه های تجارت الکترونیک، فعالیت های اقتصادی است. مواردی که فیلتر می شوند نیز مربوط به مسائل مربوط به امنیت ملی فرانسه و آسیب های اقتصادی است که از این طریق ممکن است اتفاق بیفتد.
لازم به ذکر است دسترسی به اینترنت در فرانسه تقریبا آزاد است به جز مواردی که برای کودکان و نوجوانان، مستهجن و آزاردهنده باشد. همچنین به دلیل گسترش حملات تروریستی در اروپا، این کلیدواژه ها نیز در این کشور محدود شده اند.
فیلترینگ و سانسور محتوای اینترنت در کشور ایتالیا بسیار رایج است. این محدودسازی از دسترسی عموم مردم به محتوای سایت های خاص و حتی برخی شبکه های تلویزیونی جلوگیری می کند. بر اساس آمارهای گزارشگران بدون مرز، با وجودی که ایتالیا پایین‌ترین رتبه‌ی آزادی رسانه‌ها در میان کشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا را دارد و به عنوان کشور تقریباً آزاد شناخته می‌شود؛ اما قوانین ویژه‌یی برای کنترل محتوای رسانه‌ها و اینترنت در ایتالیا به تصویب رسیده‌اند.
در ایتالیا همچنین یکی از قسمت های یک مجموعه تلویزیونی که استفاده از مواد مخدر در پارلمان این کشور را به تصویر می کشید، سانسور و از پخش آن جلوگیری شد.
همچنین در ایتالیا، زمانی که عده زیادی در فیسبوک علیه برلوسکونی، اسنادی را بر ملا کردند، قانونی تصویب شد تا فیسبوک در ایتالیا فیلتر شود.
فیلترینگ اینترنت در آلمان، بر اساس قانون فدرال صورت می گیرد و در مواردی خاص، دادگاه های این کشور رای به مسدود شدن برخی کلید واژه ها و سایت های می دهند. با این حال، آلمان کشوری است که مسدودسازی محتوای سیاسی در آن به وفور دیده می‌شود. نمونه ایی از محتوای سیاسی مسدود شده توسط آلمان برای کاربران اینترنت، عبارات و کلیدواژه هایی است که به نفی هلوکاست مربوط می شوند.
کاربران اینترنت در کشور آلمان اغلب نمی‌توانند به محتوای مقالات و نوشته‌هایی که به نفی هلوکاست می‌پردازند دسترسی داشته باشند. در اوایل سال ۲۰۱۰ میلادی نیز یک قانون فدرال برای مسدودسازی دسترسی به محتوای غیراخلاقی در آلمان به تصویب رسید.
همچنین دسترسی به محتوای مستهجن نیز در آلمان برای کودکان و نوجوانان فیلتر است.
ترکیه لیست سیاهی دارد که در آن 100 هزار وبسایت فیلتر هستند. از آنجایی که ترکیه همسایه کشورهای توسعه یافته است، از تبعات توسعه آنها نیز بهره می برد؛ اما در مورد آزادی دسترسی به اطلاعات و اینترنت، همچون اروپایی ها عمل نمی کند.
در ترکیه هر محتوایی که علیه آتاتورک و فراهم کردن مکان، فرصت و زمان یا جذب نیرو برای قمار، فیلتر است. همچنین سوء استفاده از کودکان، تشویق مردم به خودکشی، تهیه داروهایی که برای سلامتی مضر هستند، مصرف مواد مخدر و دادن اطلاعاتی در این خصوص در بستر فضای مجازی نیز در این کشور فیلتر است.
در بخشی از تحقیقی که در دانشکده حقوق دانشگاه هاروارد در آمریکا در زمینه فیلتر کردن سایت های اینترنتی انجام شد، مشخص شد کشور چین در صدر جدول فیلترینگ تارنماهای اینترنتی قرار دارد این در حالی است که چین با ۱۴۰ میلیون کاربراینترنتی در صدر بالاترین کاربران اینترنتی در دنیا قرار دارد.
از جمله مواردی که دولت چین به آن حساس است، می‌توان به استقلال تایوان و تبت، خشونت پلیس، واقعه تاریخی میدان تیانمن در ۱۹۸۹، پورنوگرافی، تارنماهای بی بی سی و ویکی پدیا اشاره کرد. گفته می‌شود چین همچنین شیوه خاصی از فیلترینگ را در گوگل اعمال می کند؛ به این شکل که موتور جستجوگر گوگل بنا به تقاضای مقام های چین از ارائه برخی سایت ها در جستجوهای کاربران چینی خودداری می کند. یعنی ممکن است جستجوی واژه ای که در چین ناممکن و بی نتیجه است در مکان جغرافیایی دیگری نتایج بسیار متفاوتی داشته باشد.
