به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسنا، مراسم نکوداشت صدسالگی احمد سمیعی گیلانی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و ویراستار برجسته با حضور غلامعلی حدادعادل، رضا داوری اردکانی، محمد ذبیحی، محمد شالویی، برخی از اعضای پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی همچون حسین معصومی همدانی، محمدرضا نصیری، محمود عابدی، محمدرضا ترکی و ... در محل فرهنگستان برگزار شد.
در آغاز این مراسم، نخست غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با تبریک صدسالگی احمد سمیعی گیلانی و ۳۰ساله‌شدن فرهنگستان زبان و ادب فارسی در بعد از انقلاب بیان کرد: برای فرهنگستان زبان و ادب فارسی این افتخار بزرگی است که عضو پیوسته‌ای مثل استاد احمد سمیعی گیلانی دارد. در مدت ۳۰ سال فعالیت فرهنگستان از وجود ایشان بهره‌مند بوده‌ایم و ان‌شاءالله که همچنان باشیم. برای استاد سمیعی هرچقدر به گوینده درباره او وقت بدهند آن‌قدر حیات علمی‌شان متمول است که کسی محتاج موضوع نخواهد بود.
او افزود: استاد سمیعی حدود ۸۰ سال است که در فضای ادبی، سیاسی و فرهنگی ایران حضور دارد یعنی راوی هوشمند و خردمندی از حوادث قرن اخیر ایران معاصر است.
حدادعادل سپس به ۵۰ سال آشنایی خود با سمیعی گیلانی اشاره کرد و از خصایص او همچون ذوق سلیم، عقل سلیم، استعداد، پرکاری، وجدان کار و عشق به ایران و مردم ایران گفت.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی اظهار کرد: از دیگر اوصاف استاد سمیعی گیلانی استفاده از استادان ادبیات نام‌آور در دانشگاه تهران است. ایشان تنها بازمانده دانشجویان قبل از شهریور سال ۱۳۲۰ در دانشگاه تهران هستند.
او با بیان اینکه احمد سمیعی گیلانی هم به ادب سنتی فارسی و هم به ادب معاصر تسلط دارد، از اینکه او با ادبیات جهان از طریق ادبیات فرانسه آشنا شد، گفت و ادامه داد: آن‌چه از آثار استاد سمیعی دیده می‌شود، همه مفید بوده‌اند. هیچ‌وقت به داشتن افراط و تفریط و سلیقه‌های غیراعتدالی که به زبان و ادب فارسی صدمه بزند شناخته نشده‌اند.
رئیس بنیاد سعدی از احمد سمیعی گیلانی به عنوان یک شخصیت ممتاز جهانی یاد کرد و گفت: ایشان دید جهانی دارند، به زبان عربی تسلط دارند و با زبان انگلیسی هم آشنایی دارند و همچنین تجربه‌های مدیریتی گوناگونی دارند. این عضو پیوسته فرهگستان زبان و ادب فارسی و از بنیان‌گذاران ویرستاری و خوش‌قلمی کارشان را به عنوان یک کارمند از راه‌آهن آغاز کردند. در دورانی که روشنفکران و دانشگاهیان به شدت درگیر مسائل سیاسی بودند ایشان هم همین‌طور بودند و استاد سعادت نیز.
حدادعادل سپس با اشاره به همکاری خود در کنار احمد سمیعی گیلانی در انتشارات فرانکلین سابق اظهار کرد: فرانکلین مثل جزیره‌ای بود که همه در آن‌جا تاوان فعالیت‌های سیاسی‌شان را می‌دادند اما بعد از انقلاب فضا برای فعالیت‌های استاد سمیعی گیلانی باز شد. این‌طور شد که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی همه دست نیاز به سمت ایشان دراز کردند. ایشان در فرهنگستان زبان و ادب فارسی کار بزرگی کردند که آن برعهده گرفتن مسئولیت «نامه فرهنگستان» بود.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی همچنین گفت: علاقه‌مندان به زبان و ادبیات فارسی با خواندن آثار استاد سمیعی گیلانی دو چیز یاد می‌گیرند؛ یکی موضوع و محتوا و دیگری فارسی‌نویسی، زیبانویسی و درست‌نویسی، یعنی هم در شکل درس می‌گیرند و هم در محتوا.
غلامعلی حداد عادل در پایان سخنان خود با اشاره به سهم قابل توجه سمیعی گیلانی در نهادینه کردن فعالیت ویراستاری در ایران بیان کرد: ویراستاری ۵۰ سال پیش در ایران امری غریب بود اما وضعیت امروز آن و اهمیتی که به آن داده می‌شود حاصل زحمات افرادی چون ایشان است. نثر ایشان، نثری محکم، روان، شیرین با ظرافت خاص و از نثرهای نمونه و پخته زبان فارسی است.
در ادامه این نکوداشت، محمد ذبیحی، رئیس سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی(انتشارات سمت) با اشاره به سابقه شاگردی خود در نزد احمد سمیعی گیلانی گفت: استاد سمیعی استاد من بودند؛ من در اوایل دهه ۷۰ با ایشان کلاس داشتم.
او سپس با بیان اینکه سمیعی گیلانی یک تولد ماندگار دارد که جدای از تولد شناسنامه‌ای او است، با اشاره به چاپ آثار این عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی در انتشارات سمت اظهار کرد: افتخار داریم که کتاب ایشان در انتشارات سمت مثل لولویی همچنان می‌درخشد.
سپس رضا داوری‌اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم با ارائه سخنانی درخصوص چیستی انسان و با نقل سخنانی از ارسطو گفت: مسئله بزرگ و پرسش بزرگ، پرسش انسان است. دین، فرهنگ و تاریخ همه می‌پرسند که انسان چیست.
او افزود: استاد سمیعی گیلانی کتاب نوشته است در حالی که خیلی‌ها هم کتاب نوشته‌اند اما این تعلق خاطر بدون توقع مال، جاه، با آزادی، آزادی برای علم و فرهنگ و آزاد و یگانه با فرهنگ بودن و در واقع در خدمت فرهنگ بودن مهم است.
داوری اردکانی با برشمردن دیگر ویژگی‌های سمیعی گیلانی گفت: زندگی استاد سمیعی گیلانی کار او است. چیستی هر انسانی هم کار اوست. اما عده‌ای صرفا کار می‌کنند تا مزد بگیرند ولی استاد سمیعی فارغ از مزد کار می‌کند. برای همین ایشان اگر در فرهنگستان، انتشارات سمت و ... هم نباشد، هر کجا و در خانه‌اش باز هم استاد سمیعی گیلانی است.
داوری اردکانی به سخنان خود با آرزوی برکت برای زندگی سمیعی گیلانی و طولانی شدن قرن دوم عمر او پایان داد.
در نکوداشت صدسالگی سمیعی گیلانی، حسین معصومی همدانی نیز اظهار کرد: برخی فکر می‌کنند دوران شیوع ویروس کرونا فرصتی بوده که در خانه بنشینند و فازغ از جلسه و ترافیک به کارشان برسند، با توجه به این که کار ما هم خواندن و نوشتن است این تا حدی درست است اما فکر می‌کنم ما در این دوران چیزی را از دست دادیم که آن دیدن آدم‌ها است و چیز دیگری هم جای آن را نمی‌گیرد.
این عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی سپس شاگردی خود در نزد سمیعی گیلانی را بیش از هر چیز در بهره بردن از فضایی که او ایجاد کرده بود دانست و گفت: چیزی که در این نوع شاگردی کردن منتقل می‌شود، خلقیات، عادات کاری و ... است؛ تجاربی که فقط از راه کتاب خواندن حاصل نشده است.
او افزود: آقای سمیعی گیلانی خوشبختانه یک قرن عمر کردند، قرنی که برای این کشور عادی نبود، ایشان در دوران پرحادثه‌ای زندگی کردند و نه فقط اینکه آن را به چشم دیده باشند بلکه در آن حضور فعال داشتند، شخصیتی که از چنین کوره‌ای بیرون می‌آید، بیرون از آن چیزی است که از زندگی فرد بین رفت و آمد بین خانه و مدرسه می‌گذرد.
معصومی همدانی سپس با بیان اینکه شخصیت سمیعی گیلانی محصول کلاس‌های درسی نبوده بیان کرد: نمی‌شود گفت آرمان‌های‌شان را فراموش کرده‌اند بلکه از حوزه‌ای به حوزه دیگر منتقل کرده‌اند. ایشان تجارب سیاسی‌شان را به حوزه فرهنگ منتقل کرده‌اند و در این حوزه به نحوی کار کرده‌اند که در همه کارهای‌شان ویژگی قرنی که در آن زندگی کرده‌اند که شامل برخورد دنیاهای مختلف بوده، هست.
او که معتقد است ویرایش با احمد سمیعی گیلانی تغییر نقش داد از اینکه تا قبل از او، کار ویراستاران مقایسه متن‌های ترجمه‌شده بود گفت.
این مترجم سپس اظهار کرد: در انتخاب‌های استاد سمیعی گیلانی برای ترجمه کتاب‌هایی که اهمیت سیاسی دارند هنوز دیده نشده‌اند. ضمن اینکه ایشان کشش دوگانه‌ای در شخصیت خود دارند، همکاران‌شان را در این سن و سال از جوان‌ترها انتخاب می‌کنند و به آنان می‌آموزند، آثاری که انتخاب می‌کنند گاهی خیلی مدرن و گاهی کلاسیک است.
در ادامه این مراسم، محمود شالویی، دبیر شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی که به نمایندگی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این نکوداشت حضور یافته بود، گفت: کار ویراشگر این است که زشتی را به زیبایی و زیبایی را زیباتر تبدیل کند. استاد سمیعی گیلانی توانست با ذوق و عقل سلیم خود و با طبع لطیف به واژه‌ها و کلمات زیبایی هرچه تمام‌تر ببخشد.
او افزود: استاد سمیعی گیلانی علاوه‌بر اندیشمند بودن هنرمند نیز هستند. ایشان برای خواننده ارزش و مفهوم کتاب را خواندنی‌تر و شنیدنی‌تر کرده‌اند.
در ادامه مراسم صدسالگی سمیعی گیلانی، جعفرشجاع کیهانی، عضو هیات علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی که از او به عنوان یار دیرین احمد سمیعی گیلانی یاد شد، گفت: استاد سمیعی گیلانی قهرمان فرهنگ ما است.
او سپس به ویژگی‌های نثر و ترجمه سمیعی گیلانی مثل پاکیزگی نثر و خوش‌آهنگی نوشته‌ها اشاره کرد و در متنی به توصیف او پرداخت؛ از جمله زندگی در لحظه و شوق او در آموزه‌های نو.
کیهانی همچنین اظهار کرد: منطق، اصول ذهنی و نگاه استاد ایشان را در مواجهه با مسائل سرراست و از حاشیه‌پردازی دور کرده است، این را در قلم‌شان هم می‌توان دید. ایشان صمیمانه و بی‌دریغ می‌آموزند و خود را در آثارشان به رخ مخاطب نمی‌کشند.
او همچنین گفت: خواندن رمان که ایشان ساعت‌های عمرشان را به آن بخشیده، طیفی از مضامین و تدابیر معنی را در او بارور کرده و سبب زایش فکر در او شده است.
در ادامه، هومن عباسپور که به نمایندگی از انجمن صنفی ویراستاران در این نکوداشت حضور پیدا کرده بود با اشاره به تهیه جشن‌نامه‌ای برای صدسالگی احمد سمیعی گیلانی توسط این انجمن، پیام گلی امامی، رئیس انجمن را برای حاضران خواند.
گلی امامی در این پیام از ۶۰ سال خدمت بی‌وقفه و پربازده احمد سمیعی گیلانی به فرهنگ و زبان فارسی و نیز از حضور خود در انتشارات فرانکلین سابق و آشنایی با سمیعی گیلانی با یادی از افرادی چون کریم امامی، مترجم فقید گفته بود.
او در این متن همچنین پیشنهاد کرده بود که روز تولد احمد سمیعی گیلانی به عنوان روز ویراستار در تقویم ملی ایران نهادینه شود.
پس از این، احمد سمیعی گیلانی در نخستین روز از آغاز ۱۰۱سالگی‌اش درباره سخنانی که در توصیف او بیان شد، گفت: در چنین فرصت‌هایی همیشه بیتی از مولانا به ذهنم خطور می‌کند: «هر چه غیر اوست استدراج توست/ گرچه تخت و ملک توست و تاج توست...»
او افزود: اجازه بدهید خودم خودم را معرفی کنم، من همیشه انتقال‌دهنده خوبی بوده‌م. راهگشا نبوده و خلاقیتی نداشته‌ام، بارقه‌هایی از خلاقیت در حد نازل به صورت جسته و گریخته در خودم دیده‌ام. در کاروان دانش سهم زیادی یا اصلا سهمی نداشته‌ام.
این ویراستار سپس اظهار کرد: غرور، صفت مردمان حقیر است، وقتی خودم را با بزرگان مقایسه می‌کنم می‌بینم کاهم در برابر کوه.
پس از پایان سخنان سمیعی گیلانی که با یادی از کسانی چون: بدرالزمان قریب، یدالله ثمره، سلیم نیساری، اسماعیل سعادت، ابوالحسن نجفی و... همراه بود، متن لوح انتشارات سمت که به او اهدا شد، خوانده شد.
در پایان نیز پس از اهدای هدایا، سمیعی گیلانی شمع صدسالگی خود را در تولدی که در شرایط کرونایی و به صورت محدود برگزار شد، فوت کرد و با حاضران عکس یادگاری گرفت.
