سیزده آذرماه روز جهانی یوزپلنگ نام‌گذاری شده، این در حالی است که در حال حاضر یوزپلنگ آسیایی که یکی از زیستگاه‌های اصلی آن در ایران است، در حال انقراض است. آمار‌ها نشان می‌دهد که در ایران کمتر از ۴۰ فرد یوزپلنگ وجود دارد. در حال حاضر با پیدا شدن دو توله یوز شاید آمار آنها بالا رفته باشد، اما بسیاری از کارشناسان می‌گویند این توله‌ها دیگر امکان بازگشت به طبیعت را ندارند و در واقع در طبیعت مرده‌اند و حالا باید در اسارت زندگی کنند.
به گزارش شهروند، پنجشنبه پیش یک چوپان دو توله‌یوز یک‌ماهه را پیدا کرد و به محیط‌زیست استان سمنان تحویل داد. محیط‌زیست با تماس این جوان چوپان از ماجرا باخبر شد و با اطلاع محیط‌بانان این دو توله به محل زنده‌گیری برگردانده شدند.
بلافاصله تیم کارشناسی و فنی از سازمان مرکزی و اداره‌کل سمنان به محل اعزام شدند و تلاش برای اطلاع از وضعیت مادر و حتی‌الامکان بازگرداندن توله‌ها به زیستگاه انجام پذیرفت، اما با توجه به سردبودن هوا، سن پایین توله‌ها و سایر شرایط موجود، به‌منظور حفظ جان آنها، حدود نیمه‌شب گذشته به پاسگاه محیط‌بانی منتقل شدند. حالا دوباره دو توله روی دست محیط‌زیست باقی ماند که به دلیل آنکه دست انسان به آن خورده و بوی انسان گرفته است، مادر قبول نمی‌کند.
حالا بسیاری از کارشناسان بر این باورند که این دو یوز به سرنوشت توله‌های ایران روبه‌رو می‌شوند، زیرا تجربه نشان می‌دهد که نگهداری از توله‌ها در بلندمدت برای محیط‌زیست امکان ندارد.
برخی از کارشناسان محیط‌زیست بر این باورند که شاید علت تاخیر در زادآوری با توجه به فاصله طولانی بین فصل بهار تا پاییز تغییر اقلیم باشد. تغییر اقلیم و خشکسالی در پدیده‌های زیست‌شناختی گونه‌ها مانند تولیدمثل حیات‌وحش یا گل‌دهی گیاهان بی‌تاثیر نیست، اما باید بررسی کرد که آیا می‌توان این تاخیر در زادآوری را تنها به پای تغییر اقلیم گذاشت یا خیر؟
یکی از مواردی که معاون محیط زیست طبیعی محیط‌زیست به آن اشاره می‌کند موضوع نادربودن زایمان یوزپلنگ‌ها در پاییز است. او اعلام کرده که زایمان یوزپلنگ‌ها در اوایل بهار انجام می‌شود، زیرا دمای هوا و شرایط طبیعی برای رشد توله‌ها مناسب نیست. این در حالی است که دکتر ایمان معماریان، دامپزشک و متخصص حیات‌وحش به «شهروند» توضیح می‌دهد که زایمان یوز‌ها می‌تواند در هر فصلی رخ دهد و به دنیا آمدن یوز‌ها در فصل پاییز هیچ منافاتی با طبیعت یوز‌ها ندارد.
او توضیح می‌دهد که یوزپلنگ‌های ماده در هر فصلی می‌توانند جفت‌گیری کنند و هیچ مشکلی ندارند.
معماریان به این موضوع اشاره می‌کند که خبر پیداشدن این دو توله، خبر بسیار بدی برای طبیعت ایران است، به این معنا که این دو یوزپلنگ از آخرین زیستگاه یوزپلنگ در طبیعت جدا شده‌اند و امکان برگرداندن آنها به طبیعت وجود ندارد.
او می‌گوید که گله، دام و دامدار در طبیعت وجود دارد و قطعا این‌ها بزرگ‌ترین تهدید‌های گله‌ها به شمار می‌روند و این ضعف سیستم حفاظت از این حیوانات را نشان می‌دهد. در واقع باید گفت این توله‌ها در طبیعت مرده‌اند، حتی اگر در اسارت زنده بمانند.
او ادامه می‌دهد که مدام گفته می‌شود در توران اقدامات بسیاری درجهت آموزش جوامع محلی انجام شده است. این اتفاق نشان می‌دهد که ما هنوز در آموزش و آگاه‌سازی جوامع محلی عقب هستیم و به حد کافی این کار درست انجام نشده است. تلاش بیشتری باید برای آموزش جوامع محلی مانند دامداران و چوپانان که جامعه هدف ما هستند، صورت بگیرد.
معماریان می‌گوید که تنها منطقه باقیمانده و دارای اهمیت به لحاظ زادآوری یوزپلنگ «توران» است. مگر چوپان می‌تواند خودش توله را بردارد و از طبیعت جدا کند. در صورت مشاهده آنها بدون مادر باید به محیط‌زیست گزارش می‌کرد، نه اینکه به برداشتن آنها اقدام کند. احتمال آن وجود داشت که مادر توله‌ها به دنبال غذا رفته باشد، در نتیجه محیط‌بانان از دور به رصد توله‌ها می‌پرداختند و در صورت نیامدن مادر چاره‌ای می‌اندیشیدند.
او در ادامه تاکید می‌کند که این توله‌ها هنوز خیلی نابالغ هستند و نباید از مادر جدا می‌شدند، اما مادر هم دیگر حاضر به پذیرش آنها نیست و باید تدبیری برای نگهداری و حفظ آنها اندیشیده شود.
معماریان معتقد است که مافیایی وجود دارد که حیوانانت را از طبیعت به دل اسارت می‌کشاند و توضیح می‌دهد: در مورد پیدا شدن این دو توله نیز وضعیت کاملا مشکوک است. فیلمی از این چوپان منتشر شد که در کنار این دو توله گرفته شده بود و مرد چوپان روی آن صحبت می‌کرد. هر کسی فیلم را نگاه می‌کرد می‌توانست به راحتی این ماجرا را بفهمد که فیلم ساختی است، زیرا چوپان بدون هیچ تخصصی همان موقع روی فیلم می‌گوید که این دو توله ماده هستند و منتظر آن است که ماده توله‌ها بیاید و او محل پیدا شدن توله‌ها را ترک کند.
او با اشاره به اینکه فیلم کاملا ساختگی بود ادامه می‌دهد مافیای بزرگ اسارت حیوانات کاملا وجود دارد و سال‌ها است در این حوزه کار می‌کند، اما نکته اینجا است که در مورد این د توله باید تحقیقات انجام شود تا مشخص شود ایا عمدی پشت ماجرا بوده است یا خیر.
محمدعلی یکتانیک، کارشناس حیات‌وحش در مورد پیدا شدن این دو توله یوز نظر دیگری دارد. او توضیح می‌دهد که مدتی است برنامه‌هایی برای اسارت یوزپلنگ‌ها انجام می‌شود که بسیار ابهام‌آمیز است. او بیان می‌کند که همین چند سال پیش با وجود قرنطینه‌های کرونا تعدادی از یوز‌ها از زیستگاه‌شان در تهران جدا و با رابط نه‌چندان استاندارد به سمنان منتقل شدند. یک یوزپلنگ وحشی نیز با تله‌گذاری به اسارت گرفته شد و حالا هم سناریوی تکراری توله‌یوز و چوپان مطرح شده است.
او در ادامه می‌گوید که یک چوپان بسیار بهتر از کارشناسان محیط‌زیست می‌داند که نباید به توله حیوانات دست بزند. از طرفی آنقدر این توله‌ها کوچک هستند که هنوز چشم‌هایشان باز نشده و براساس تجربه هیچ گاه یوزپلنگ مادر در این سن توله‌های خود را رها نمی‌کند، آن هم در این هوای سرد. به نظر می‌آید که در برداشتن این توله‌ها عمدی در کار بوده است و باید این چوپان اعمال قانون شود.
یکتانیک به این موضوع اشاره می‌کند که اینکه یوز‌ها در پاییز بچه به دنیا نمی‌آورند، موضوعی کاملا اشتباه است. در مورد این یوزپلنگ مادر اینطور به نظر می‌آید که او توله‌هایش در بهار به دنیا آمده و در دوران شیردهی از بین رفته‌اند و دوباره در دوران شیردهی اقدام به جفت‌گیری کرده و این نشان می‌دهد که این یوزپلنگ به‌شدت قوی بوده است و زایمان او در فصل پاییز هیچ منافاتی با رفتار طبیعی این حیوان ندارد.
این کارشناس حیات‌وحش با اشاره به اینکه بسیاری از افراد که هویت‌شان نیز مشخص نیست تلاش می‌کنند که تکثیر در اسارت را گسترش دهند، ادامه می‌دهد: «به نظر می‌آید که این توله‌ها سرقت شده‌اند و اگر واقعا مسئولان محیط‌زیست دلسوز این گونه هستند، باید این ماجرا را به‌درستی پیگیری کنند.»
به اعتقاد او این یوزپلنگ‌ها وحشی هستند، نه نیاز به آماده‌سازی غذا برای آنها وجود دارد و نه تمهیدات دیگر، تنها موردی که در مورد این یوز‌ها قابل ذکر است اینکه باید از آنها حفاظت شود. این توله‌هایی که پیدا شده‌اند اگر زنده بمانند، دیگر هیچ شانسی برای برگشت به طبیعت ندارند و اگر بنا را بر این بگذاریم که در اسارت به ۱۰۰ فرد برسند، باز هم هیچ اثری در حفظ بقای یوزپلنگ در طبیعت نخواهد داشت.
او با انتقاد از اینکه یک یوزپلنگ غالب منطقه به اسارت گرفته شد و نتیجه این کار پیروز بود، ادامه می‌دهد که این یوزپلنگ باید در طبیعت باقی می‌ماند و ژن منتقل می‌کرد، زیرا بقای ژن برتر در طبیعت اهمیت دارد. در واقع با بی‌مسئولیتی و عدم‌مدیریت درست در حال از بین بردن نماد حفاظت از ایران هستیم.
