بازار توافقی بار دیگر توسط هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار با تصویب مقررات مربوط به فرابورس اضافه شد. براساس این مصوبه همه اشخاص به استثنای بعضی صندوق‌های سرمایه گذاری، امکان معامله خواهند داشت. خبرنگار گسترش نیوز درباره احیای مجدد بازار توافقی با بهنام صمدی کارشناس بازار سرمایه به گفتگو نشسته است که در ادامه می‌خوانیم.
بهنام صمدی کارشناس بازار سرمایه به خبرنگار گسترش نیوز گفت: بازار توافقی قبل از این نیز تجربه شده است. چند سال پیش بازار توافقی داشتیم که در نهایت به واسطه یک سری معایب حذف شد. مثلا بازار توافقی را زمانی داشتیم که دقیقا همزمان با مذاکرات برجام بود. زمان خاصی هم نداشت یعنی محدود به ساعت ۸ تا ۱۲:۳۰ دقیقه نبود و هر زمانی از شبانه روز امکان معاملات است، یعنی اوردر (Match) گذاشت و مچ کرد.
وی افزود: همزمان با مذاکرات برجام یک سری از سهم‌ها در بازار پایه بودند. برخی نمادها در بازار برجامی بودند که در صورت خبر مثبت در مذاکرات برجام، سیگنال مثبت می‌گرفتند. مثلا هر زمانی از شبانه روز که خبر مثبتی از برجام می‌رسید، آن نماد تاثیرپذیر از برجام را در بازار توافقی مچ می‌کردند و منجر به نوسان آن نماد مثلا در محدوده ۴۰ درصدی می‌شدند.
این کارشناس بازار سرمایه ضمن اشاره به میزان ریسک در بازار توافقی گفت: ریسک در بازار پایه بالا بود و بازار توافقی ریسک به مراتب بالاتری داشت. ریسک بالا در بازار توافقی به دلیل نبود دامنه نوسان در بازار وجود دارد که دقیقا به همین دلیل شاهد نوسان‌های عجیب و غریبی در نمادها بودیم. البته هنوز دستورالعمل بازار توافقی ابلاغ نشده و فقط این بازار به تصویب رسیده است. در مورد جزییات آن که آیا همان روال سابق است، هنوز چیزی مشخص نیست. در بازار توافقی قیمت هم حتی مشخص نبود و در تابلو چیزی نمی‌دیدیم. ۲ طرف معامله با هم توافق می‌کردند و بعد مچ می‌کردند.
صمدی در مورد قوانین حاکم بر معاملات بازار سرمایه افزود: در مورد معاملات قانونی وجود دارد که از سمت فروش، کمترین قیمت و از طرف خرید بالاترین قیمت، یعنی در وهله اول قیمت مطرح است. بعد محدودیت زمان، برای وقتی که در حال انجام معامله هستیم اما در بازار توافقی این قاعده‌ها وجود نداشت و بازار کاملا آزادی بود. البته این بازار خیلی پر ریسکی است، به این دلیل که قیمت اصلا مشخص نیست، دامنه نوسان وجود ندارد و ضمن اینکه زمان عادی معاملات نیز انجام نمی‌شود. حالا اینکه دوباره با چه هدفی بازار توافقی را احیا کردند در حال حاضر مشخص نیست. امیدوارم دستورالعمل‌ها طوری نوشته شود که ریسک‌های گذشته را این دفعه نداشته باشد.
وی افزود: برای دستوری شدن باید دامنه نوسان مشخص شود که بعید می‌دانم این اتفاق را شاهد باشیم. اگر برای این بازار دامنه نوسان تعیین شود دیگر فرقی با بازار اول و دوم، بازار پایه نخواهد داشت. اسم این بازار توافقی است، یعنی قرار نیست هیچ قید و بندی داشته باشد. برای دستوری کردن فقط ۲ ابزار وجود دارد، یکی دامنه نوسان و دیگری حجم مبنا است. جز این ۲ تا ابزاری برای دستوری کردن وجود ندارد. چون اسم بازار، توافقی است، بعید به نظر می‌رسد که دامنه نوسان داشته باشد و حجم مبنا هم قاعدتا ندارد. البته لازم به ذکر است که بازار توافقی این طور نیست که همه سهم‌ها را در خود داشته باشد، البته تا اعلام نهایی دستورالعمل‌ها باید صبر کرد.
صمدی تصریح کرد: در گذشته که بازار توافقی وجود داشت، این بازار محدود به یکسری سهم‌های خاص بود و این سهم‌ها انگشت شمار بودند. باید ببینیم که هدف سازمان بورس و شرکت فرابورس از احیای مجدد بازار توافقی چیست؟ آیا قرار است محدود به یکسری نمادها باشد یا امکان معامله برای کل نمادها وجود خواهد داشت؟ باید در این خصوص منتظر ابلاغیه‌های بعدی باشیم.
این کارشناس بازار سرمایه در پایان افزود: ریسک ورود به بازار توافقی به دلیل نبودن دامنه نوسان خیلی بالا است و توصیه می‌کنیم فقط افراد حرفه‌ای وارد این بازار شوند. افراد بی‌تجربه احتمال متضرر شدن‌شان در بازار توافقی بسیار بالا است. خوبی بازار توافقی در گذشته این بود که فقط از طریق کارگزاری‌ها امکان سفارش‌گذاری مقدور بود و امکان سفارش دهی آنلاین وجود نداشت. این ویژگی بخش زیادی از ریسک را کم می‌کرد، به دلیل اینکه در سفارش‌گذاری آنلاین افراد مبتدی نیز دسترسی دارند و ممکن است معاملاتی انجام دهند که به خودشان ضرر بزنند. خوبی بازار توافقی در زمان احیا شدن این بود که ایستگاه‌های معاملاتی کارگزاری‌ها اجازه سفارش‌گذاری داشتند. ورود افراد بی‌تجربه به بازار توافقی در گذشته نیز توسط پلیرهای کارگزاری‌ها ممکن بود و خودشان به صورت مستقیم اجازه سفارش‌گذاری را نداشتند.
