بررسی‌ها نشان می‌دهد که سرانه مصرف گاز طبیعی در بخش خانگی در ایران به شکل قابل‌توجهی بالاست. دلایل مختلفی از جمله پایین بودن قیمت گاز، استاندارد نبودن ساختمان‌ها و وسایل گاز سوز، اتلاف انرژی در شبکه‌ی تولید و توزیع و مسائل دیگر برای این امر مطرح می‌شود.
عدم مصرف درست گاز در کشورمان به کسری تراز آن در فصل زمستان، قطع گاز صنایع عمده، استفاده غیراقتصادی از سوخت‌های مایع همچون گازوئیل و مازوت در نیروگاه‌ها و آلودگی‌های محیط زیستی منجر می‌شود. این امر زیان‌های اقتصادی قابل‌توجهی بر اقتصاد کشور تحمیل می‌کند. تمامی این واقعیات لزوم مدیریت مصرف گاز را در کشورمان بیش از پیش مطرح کرده است.
اعمال سیاست‌های قیمتی از جمله تعرفه گذاری پلکانی و دریافت مالیات از پرمصرف‌های طبقات مرفه از جمله راهکار‌هایی است که برای این امر می‌توان در نظر گرفت.
نظرات آلبرت بغزیان را به عنوان یک کارشناس اقتصادی و استاد اقتصاد دانشگاه تهران در خصوص دلایل بالا بودن شدت مصرف انرژی در بخش خانگی در کشورمان و راهکار‌های مدیریت مصرف گاز در این بخش جویا شدیم که در ادامه می‌خوانید.
بغزیان درباره دلایل بالا بودن مصرف انرژی در کشورمان نسبت به سایر کشور‌ها گفت: واقعیت این است که انرژی در کشور ما نسبت به چیز‌های دیگر بسیار ارزان است. کشور‌هایی مانند ترکیه یا کشور‌های اروپایی که واردکننده گاز هستند و این ماده‌ی ارزشمند را با قیمت بالایی می‌خرند، در مصرف آن صرفه جویی می‌کنند.
به گفته او، شواهد نشان می‌دهد که مصرف گاز در بخش خانگی کشورمان نسبت به سایر کشور‌ها بالاست.وقتی می‌خواهیم مقایسه‌ای بین میزان مصرف گاز در کشور خودمان با کشور‌های دیگر داشته باشیم باید شاخص‌های متعددی را مدنظر قرار دهیم. به این موضوع باید دقت داشته باشیم که اروپا برای بسیاری از مصارفش از برق استفاده می‌کند. نیروگاه‌های آن‌ها با برق یا انرژی هسته‌ای کار می‌کند و گاز مصرف نمی‌کنند. تمامی این مسائل در پایین بودن مصرف گازشان موثر است.
بغزیان ادامه داد: با وجود تمامی ملاحظاتی که در بالا مطرح کردیم، مصرف گاز در کشور ما در بخش خانگی بالاست و این امر می‌تواند ناشی از الگوی غلط مصرف باشد. قیمت پایین گاز هم ممکن است در این اضافه مصرف دخیل باشد. واقعیت این است که گاز و بنزین نسبت به دیگر چیز‌ها در کشور ارزان است و همین امر باعث شده که مردم تلاشی در راستای صرفه جویی نداشته باشند.
او با بیان اینکه روش‌های مختلفی برای مدیریت مصرف وجود دارد، گفت: بهینه سازی وسایل گرمایشی و سرمایشی، استفاده از انرژی‌های جایگزین و اعمال سیاست‌های قیمتی از جمله این راهکار‌ها هستند.
این استاد اقتصاد دانشگاه تهران می گوید: عرضه‌ی گاز با قیمت واقعی به مردم باعث می‌شود، کم کم آن‌ها به فکر روش‌های بهینه سازی مصرف بیفتند. به عنوان مثال استفاده از وسایل کم مصرف از جمله‌ی راهکار‌هایی است که امکان دارد مردم برای مدیریت مصرف شان به آن‌ها روی بیاورند. حتی ممکن است افراد به فکر دریافت آموزش‌هایی بیفتند که هدررفت انرژی شان را کاهش دهد.
او با بیان اینکه فرهنگ سازی در استفاده‌ی صحیح انرژی و مدیریت مصرف گاز اثر گذار است، گفت: وقتی قیمت بالا می‌رود، مطالب زیادی در رسانه‌ها در مورد مصرف صحیح گاز ایجاد خواهد شد که تأثیری بسزایی در فرهنگ سازی خواهند داشت.
استاد اقتصاد دانشگاه تهران می‌گوید: هم اکنون قیمت‌های نسبی به هم خورده است. به طوریکه مثلاً قیمت خانه به مراتب نسبت به قیمت یک متر مکعب گاز گران‌تر است، بنابراین مصرف کنندگان انگیزه‌ای برای صرفه جویی نمی‌بینند. این ضرب المثل که می‌گوید، هر که بامش بیش، برفش بیشتر می‌تواند در زمینه‌ی دریافت هزینه‌ی گاز کاربرد داشته باشد. کسی که مصرف بیشتری دارد و از امکانات بالاتری برخوردار است، باید هزینه‌ی بیشتری نسبت به کسانی که مصرف کمتری دارند، بپردازد.
به گفته او، از نظر اجرایی با توجه به اینکه در فصول سرد، مصرف بخش خانگی و تجاری افزایش جدی پیدا خواهد کرد، تعرفه گذاری پلکانی پرمصرف‌ها که با نرخ‌های تصاعدی به دریافت هزینه گاز اقدام می‌شود، در زمینه کنترل و مدیریت مصرف بسیار مهم است و از طرفی نیز نگرانی‌ای برای اقشار کم درآمد یا کسانی که مصرف معقولی دارند، ایجاد نمی‌کند چرا که اضافه قیمت‌ها در مصارف بالا و برای مشترکان پرمصرف اعمال می‌شود و کسانی که مصارف بالایی دارند، پرداختی بیشتری خواهند داشت.
بغزیان گفت: بررسی‌های دقیقی باید انجام دهیم که دهک‌های بالا و پرمصرف چقدر هزینه‌ی گاز بپردازند تا جنبه‌ی بازدارندگی برایشان داشته باشد. باید توجه داشته باشیم که فشار اعمال سیاست‌های قیمتی بر پرمصرف‌ها و دهک‌های بالا به طبقات پایین جامعه منتقل نشود. دریافت مالیات از کسانی که مصرف بالایی دارند روش مناسبی است و یک نوع اعمال سیاست قیمتی بر پرمصرف‌ها محسوب می‌شود.
