خانم فائزه ساسانی خواه در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صداوسیما گفت: اولین کتابی که نوشتم خاطرات سفرم به حج عمره بود و پس از آن در حوزه دفاع مقدس قلم زدم؛ و پس از آن صحبت هایشان را اینگونه ادامه دادند: سبکی که در نوشتن کتاب هایم انتخاب کردم برمی گردد به علاقه ام به ادبیات فارسی و از طرفی رشته تحصیلی دانشگاهیم که جامعه شناسی است، دوست داشتم نگارش کتاب هایم هم تلفیقی از این دو باشد.
چگونه وارد حیطه تاریخ دفاع مقدس شدید؟
کتاب سفرنامه حج یادداشتهای روزمره خودم از سفر بود و در اصل خاطره نگاری کردم. از آنجا که کتابم را به راوی کتاب «دا»، خانم سیده زهرا حسینی تقدیم کردم و پس از آن رسید به دست خانم سیده اعظم حسینی نویسنده کتاب «دا»؛ و ایشان پس از مطالعه کتاب از من برای همکاری با مجموعه شان دعوت کردند (مجموعهای که در حوزه دفاع مقدس فعالیت میکند).
همکاری با این مجموعه به انتشار کتاب چراغهای روشن شهر رسید که خاطرات خانم زهره فرهادی بود.
پس از آن هم کتاب سیاوش را به رشته تحریر درآورده ام که تابستان امسال منتشر شده است.
در حال حاضر بخش عمده تمرکزم بر ادبیات دفاع مقدس و انقلاب اسلامی است.
حضور و نوشتن در حوزه دفاع مقدس برای خودم با اهمیت است، زیرا میتوانم وقایع و خاطرات دفاع مقدس را ثبت و ضبط کنم. این وقایع بخشی از تاریخ ایران است و باید آیندگان از گذشتگان خود با خواندن خاطرات و وقایع گذشتگان مطلع باشند.
چگونه به قشر جوان کمک میکنید؟
راوی کتابهای سیاوش و چراغهای روشن شهر هر دو جوان هستند؛ کتاب چراغهای روشن شهر خاطرات خانم فرهادی است که در سن نوجوانی است.
راوی کتاب سیاوش هم در واقع خاطرات خود سیاوش است که از جوانی خودش شروع میکند و هر دو راویان میتوانند الگویی باشند برای نسل جوان جامعه کنونی کشور.
چه ضرورتی دارد که دفاع مقدس در سبک و سیاق خاطره منتشر شود؟
با ثبت خاطرههای دفاع مقدس در واقع تاریخ کشور را در این برهه ثبت میشود که رهه بسیار مهم و حساس است که کشور را در آن زمان دچار بحران کرده است. با توجه به اینکه ما جنگ را شروع نکردیم، ولی مورد تهاجم واقع شدیم.
بخش مهم و عمدهای که در آثار مکتوب این برهه زمانی دیده میشود این است که در کنار نیروهای نظامی که موظف اند در جنگ حضور داشته باشند؛ نیروهای مردمی هم میبینیم.
ثبت این وقایع و خاطرات از زبان افرادی که جزء نیروهای مردمی هستند در کنار خاطرات نظامیان بسیار مهم است و باید در خاطرۀ تاریخ بماند.
نویسندگان دفاع مقدس برای جذابیت بیشتر چه کنند؟
نویسنده کتاب سیاوش گفت: نویسندگان کتابهای دفاع مقدس به جنگ از نگاه نوتری به زنان گروههای امدادی و پشتیبانی بپردازند.
فائزه ساسانی خواه گفت: سال هاست که موضوع دفاع مقدس در کشورمان دنبال میشود و در این سالها نویسندگان دفاع مقدس به بیشتر مسائل و مباحث پرداخته اند؛ جنگ از نگاه نظامیان، جنگ از نگاه مردمی، جنگ از نگاه زنان؛ چه در شهرهایی که درگیر جنگ بودند و یا شهرهایی که دورتر از میدان جنگ بودند یا در جبههها پرداخته شده است. اما میتوان جنگ را از نگاه افرادی که به نوعی در جنگ درگیر بودند، ولی بنا بر مشغلهای که داشتند با جنگ فاصله داشتند (مثل زنانی که درستادهای پشتیبانی جنگ بودند یا در گروههای امدادی و یا در نقاط دیگر)، اما در باره جنگ و وقایع آن احساس مسئولیت میکردند که این نگاه نوتری است؛ نویسندگان میتوانند از نگاه آنان به موضوع دفاع مقدس بپردازند.
در بحث کتابهایی که نوشته ام شاید بشود در باره کتاب سیاوش این موضوع را مثال بزنم و، چون راوی کتاب یک آقا است و بحث کتاب فقط جنگ نیست و به نوعی تاریخ معاصر ایران از قبل از پیروزی انقلاب است بویژه با محوریت کردستان در اسفند ۱۳۵۷ و جنگ.
در واقع وقایع کتاب سیاوش از سال ۱۳۳۹ -۱۳۴۰ شروع میشود و اطلاعات مهمی را از دوره پهلوی میدهد و آنچه که خیلی مهم است اسفند ۵۷ است که نیروی ضد انقلاب میخواهد به سنندج حمله کند و پادگان ارتش را تسخیر کند...
راوی کتاب سیاوش دارد خود شاهد عینی حوادث سنندج در آغاز پیروزی انقلاب اسلامی است. راوی جنگ خود سرباز است.
خصوصیت منحصر بفرد کتاب سیاوش این است که نکات جدیدتری نسبت به کتابهای دیگر دفاع مقدس چه در مورد وقایع جنگ و چه در مورد وقایع سنندج دارد.
آیا در انتشار کتابها مشکلی میبینید که بیان کنید؟
به نظر من انتشار کتاب موضوعیتی ندارد؛ زیرا کتابهای زیادی منتشر شده است بیشتر فرایند پس از چاپ ابهام دارد و سوال اینه که چرا کتابهای چاپ شده به دست مصرف کننده اصلی یا مخاطب اصلی نمیرسد و یا خیلی کند میرسد.
در حوزه چاپ کتاب نویسنده، ناشر و دیگر دست اندرکاران زحمت میکشند، ولی کتابها دسته بندی نمیشود که به دست مخاطب خودش برسد.
مخاطب شناسی ما بسیار ضعیف است!
فعالان فرهنگی ما؛ کتابداران چه در کتابخانههای عمومی و چه در کتابخانههای مراکز آموزشی بویژه کتابداران مدارس، آنها باید پیگیر باشند برای گرفتن یا معرفی کتابهای مرتبط با مخاطبهای خودشان که متاسفانه در این زمینه خیلی ضعیف هستیم.
چگونه الگوها را به نسل جوان معرفی کنیم؟
در زمان حال بحثهایی که درباره دهه هشتادی جامعه میشود فقط آنها را مقصر نبینیم؛ ما این همه الگو در این کتابها داریم (چون خود من موضوع بانوان را چه در قالب کتاب و چه در مصاحبههای مدت داری که با خانمها در شهرهای مختلف در حوزه دفاع مقدس انجام داده ام)، اما این الگوها درست و بجا استفاده نشده است.
الگوهایی برای نسل جوان داریم که یا معرفی نشده اند و یا کامل و بجا معرفی نشده اند و نسل جوان ما از وجود چنین کتابهایی بی اطلاع هستند و یا به خواندن چنین کتابهایی تشویق نشده اند.
نباید از نسل جوان انتظار داشت بدون معرفی کتابها الگوهایی را بپذیرند!
وقتی ما خلاء ایجاد میکنیم آنها هم به دنبال الگوی دیگری میروند؛ جوان به طور ذاتی و فطری دنبال الگو میگردد.
خانم فائزه ساسانی خواه در آخر از فعالان حوزه کتاب خواستند موضوع مخاطب شناسی برای کتابهای چاپ شده را جدی دنبال کنند.
نویسنده سیاوش افزود: نکته آخری که دوست دارم مخاطبان ما بشنوند این است که در این دو سه ماهه اخیر که در جامعه بحث زنان برجسته شده است؛ به عنوان کسی که سال هاست در حوزه دفاع مقدس و انقلاب اسلامی کار میکنم میتوانم بگویم اتفاقا جمهوری اسلامی زنان را دیده و خیلی هم خوب دیده است.
کتابهای روایی از جنگ و دفاع مقدس و انقلاب اسلامی نویسندگان زن پابپای کتابهای مردان منتشر میشود.
فعالیتهایی که زنان در حوزه دفاع مقدس به طور جدی مطرح بوده است؛ ما این همه کتاب داریم که در حوزه زنان منتشر شده است، مادران شهدا و همسران شهدا دیده شدند. زنانی که به عنوان امدادگر در حوزه دفاع مقدس فعال بودند زنان مدافع و کتابهایی که از آنان منتشر شده و مصاحبههایی که انجام داده اند حتی میتوانیم بگوییم که بعضی از کتابهای شاخص در حوزه دفاع مقدس راوی کتابها زنان هستند که با یک اختلاف چشمگیری این کتابها دیده شده اند و در جامعه انعکاس پیدا کرده اند. از دفاع مقدس روایتها از هر دو گروه زنان و مردان ثبت و ضبط شدند؛ و هنوز هم نویسندگان دفاع مقدس روایتهای جدیدی را در ادامه کارهای قبلی شان ثبت و ضبط میکنند.