همشهری آنلاین- پریسا نوری: با توجه به اینکه در حال حاضر سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران متولی جمع‌آوری و دفع ضایعات بیمارستانی است، با «حبیب کاری» مدیر پسماندهای بیمارستانی این سازمان درباره کم و کیف پسماندهای بیمارستانی کلانشهر تهران گفت‌وگو کردیم.
خواندنی بیشتر را اینجا دنبال کنید
-
آیا شهرداری تهران متولی جمع‌آوری پسماندهای بیمارستانی است؟
خیر. طبق قانون جمع‌آوری و دفع بهداشتی زباله‌های بیمارستانی بر عهده سازمان حفاظت از محیط زیست است، اما در حال حاضر شهرداری این وظیفه را به عهده گرفته است.
-
به جز بیمارستان‌ها و درمانگاه، چه مراکزی پسماند عفونی تولید می کنند؟
کلینیک‌های دامپزشکی، مراکز دندانپزشکی و جراحی، مطب‌ها و ساختمان پزشکان، مراکز سالمندان، مراکز رادیولوژی، مراکز ترک اعتیاد و حتی آرایشگاه‌ها و سالن‌های زیبایی که تتو و خالکوبی و ... انجام می‌دهند هم پسماند عفونی تولید می‌کنند.
-
تعداد این مراکز در تهران چقدر است؟
طبق بررسی‌هایی که با معاونت مناطق انجام دادیم، در تهران حدود ۱۲ هزار واحد زباله عفونی تولید می‌کنند و ما با ۴ هزار و ۵۰۰ مرکز برای جمع‌آوری پسماندشان قرارداد داریم. ولی بقیه به دلیل اینکه الزام و اجباری روی آنها نیست با ما همکاری نمی‌کنند.
-
پس این احتمال وجود دارد که مراکزی که زباله عفونی تولید می‌کنند، پسماندهایشان به صورت غیراصولی جمع آوری شود؟
متاسفانه بله. به دلیل اهمیت این موضوع جلسات متعددی با سازمان نظام پزشکی گذاشتیم و آنها را قانع کردیم که مراکز را مکلف به بستن قرارداد برای جمع‌آوری زباله‌هایشان کنند.
-
چه مقدار زباله بیمارستانی در تهران جمع‌آوری می‌شود؟
در تهران ماهانه بین ۳ هزار و ۹۰۰ تا ۴ هزار و ۱۰۰ تن زباله بیمارستانی جمع‌آوری می‌شود که از این رقم ۲ هزار و ۱۰۰ تن زباله عفونی است و بقیه زباله معمولی یا شبه خانگی است. لازم به توضیح است که زباله‌های معمولی یا شبه خانگی مانند ظروف غذای بیماران، زباله بخش اداری بیمارستان و ... است و زباله عفونی که به نام زباله‌های خطرناک بیمارستان از آنها یاد می‌شود؛ شامل سرنگ‌ها، وسایل تزریقات و پانسمان و ...هستند.
-
روند جمع‌آوری تا دفن زباله‌های عفونی بیمارستانی در تهران چگونه است؟
برای جمع‌آوری زباله‌های بیمارستانی، ۵۵ دستگاه ماشین مکانیزه ویژه حمل زباله بیمارستانی در سه شیفت صبح، عصر و شب فعالیت می‌کنند. از این تعداد ۴۰ دستگاه ویژه حمل زباله‌های عفونی و ۱۵ دستگاه ویژه زباله‌های عادی هستند. مراکز درمانی موظفند زباله‌های عفونی و غیرعفونی را پس از اتوکلاو (فرایند خشک و بی‌خطر کردن زباله) در کیسه‌های زرد و مخازنی که به این مظور تهیه شده، قرار دهند. ماشین‌های مخصوص حمل زباله سازمان پسماند، راس ساعتی مقرر به این مراکز مراجعه و زباله‌هایشان را تحویل می‌گیرند و برای تخلیه به کهریزک می‌برند. توضیح این موضوع ضروری است که محل و نوع دفع زباله‌های عفونی و معمولی بیمارستانی با یکدیگر و با زباله‌های شهری کاملا متفاوت است. زباله‌های عفونی در مسیری مجزا به سلول‌های عفونی منتقل شده و در حفره‌هایی که زیر آن سفره‌هایی قرار دارد تخلیه می‌شوند و پس از چندین بار آهک پاشی و سم زدایی دفن می‌شوند و زباله‌های غیرعفونی هم در مسیری مجزا مورد سم‌زدایی قرار گرفته و دفن می‌شوند. البته موضوع تفکیک زباله‌های عفونی و غیرعفونی بیمارستانی ۳ سال است که انجام می‌شود تا پیش از آن همه زباله‌های بیمارستانی در رده عفونی قرار می‌گرفت، اما چون دفن زباله‌های عفونی هزینه‌بر است، این تفکیک انجام شد.
-
هزینه جمع آوری و دفن زباله‌های بیمارستانی چقدر است؟
بر طبق مصوبه شورای شهر امسال هزینه جمع‌آوری و دفع زباله‌های بیمارستانی کیلویی ۳ هزار و ۱۶۰ تومان است که تقریبا نیمی از آن هزینه دفع بهداشتی و نیم دیگر هزینه حمل و نقل است. این رقم کمترین میزان دریافتی برای زباله و تقریبا قیمت تمام شده است. یعنی شهرداری هیچ عایدی از این موضوع ندارد.
-
صحبت از عایدی شد، با توجه به اینکه زباله‌های بیمارستانی جزو پسماندهای خشک با ارزش به حساب می‌آیند، چه نظارتی بر روند کار پیمانکاران برای جمع‌آوری دقیق این زباله‌ها وجود دارد؟
بله اجزایی مثل پلاستیک سرم‌ها، قوطی نوشیدنی‌ها و کمپوت‌ها، ظرف غذای آلومینیومی بیمارستانی و ... جزو پسماندهای با ارزش است اما این زباله‌ها به محض بارگیری تا مرحله تخلیه در کهریزک کنترل می‌شوند. در واقع خودروهای سازمان مدیریت پسماند شهرداری، هوشمند و دارای جی پی اس، دوربین، چراغ گردان و پرژکتورهای مخصوص، سنسورهای خطی، دستگاه‌های تگ‌خوان و به سامانه کنترل و نظارت متصل هستند. همچنین مسیر حمل زباله‌ها تعریف شده است و با جی. پی. اسی که روی خودرو نصب است کنترل می‌شود.
-
شرکت‌های خصوصی به پروسه جمع‌آوری زباله ورود نکرده‌اند؟
متاسفانه چند شرکت خصوصی به بهانه اینکه جمع‌آوری زباله بیمارستانی نباید در انحصار شهرداری باشد، به این ماجرا وارد شده‌اند. وزارت بهداشت هم برخی مراکز درمانی را مکلف کرده که زباله‌هایشان را به این شرکت‌ها بدهند. با این‌حال اگر کارشان را درست انجام می‌دادند، جای نگرانی نبود اما متاسفانه ماشین حمل زباله‌شان شبیه وانت‌های معمولی فروش میوه است و متصدی آن هم بدون رعایت کمترین پروتکل زباله‌ها را جمع می‌کند. جالب است که این شرکت‌ها به ازای هر کیلو زباله بیمارستانی ۸ هزار تومان از مراکز می‌گیرند در حالی که قیمت ما ۳ هزار و ۱۶۰ تومان است. ما با این شرکت‌ها هم وارد مذاکره شدیم و گفتیم حداقل زباله‌ها را بدهید ما ضدعفونی کنیم، ولی فعلا بی نتیجه بوده است، از این رو از آنها به خاطر حمل و دفع غیربهداشتی زباله‌ها از این شرکت‌ها به وزارت بهداشت شکایت کردیم و این موضوع را پیگیری می‌کنیم.
-
در ابتدای صحبت‌هایتان اشاره کردید که تقریبا ۷ هزار و ۵۰۰ مرکزی که در تهران زباله عفونی تولید می‌کنند، برای جمع‌آوری پسماندشان با شهرداری قرارداد ندارند و ممکن است زباله‌هایشان با زباله‌های شهری مخلوط شود. چه راهکاری برای رفع این معضل دارید؟
ما بارها با سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت درباره این موضوع صحبت کرده‌ایم. برخی از این مراکز به دلیل هزینه جمع‌آوری پسماند حاضر نیستند با ما همکاری کنند. یعنی پزشک ترجیح می‌دهد کیسه زباله مطبش را در مخزن سر کوچه بگذارد، این در حالی است که حتی اگر یک سرنگ داخل مخزن باشد زباله کل مخزن عفونی می‌شود. یک روش بازدارندگی برای این مراکز این است که پس از شناسایی اخطار دهیم و اگر نسبت به اخطار بی توجه باشند طبق مصوبه شورای شهر جریمه می‌شوند و رقم جریمه طوری است که به نفعشان است برای جمع‌آوری زباله‌های عفونی‌شان قرارداد ببندند. البته از مردم درخواست می‌کنیم در پروسه شناسایی این واحدها به ما کمک کنند و مراکز درمانی و مطب‌هایی که زباله‌هایشان را در مخزن شهری می‌گذارند را به سامانه ۱۳۷ اطلاع دهند.
-
ممکن است برخی از این افراد از فرایند جمع‌آوری زباله عفونی بی اطلاع باشند؟
بله گاهی پزشک یا مسئول مرکز درمانی از اینکه زباله‌هایشان با زباله‌های شهری متفاوت است، بی اطلاع هستند. برخی پزشکان می‌گویند ما همه چیز درباره بیماری‌ها می‌دانیم، اما درباره چگونگی نگهداری زباله‌های عفونی آموزش ندیده‌ایم. از این رو ما از ۲ ماه پیش ۵۰۰ آموزشگر را به مراکز درمانی و مطب‌ها فرستادیم تا شیوه صحیح جمع‌آوری و نگهداری زباله عفونی را به آنها آموزش می‌دهند. چون در منطقه ۲ بیشترین تعدادمطب و مرکز درمانی خرد وجود دارد، این آموزش‌ها را به صورت پایلوت از این منطقه شروع کرده‌ایم.
جمع‌آوری زباله‌های بیمارستانی به روایت اعداد
۳۹۰۰ تا ۴۱۰۰ تن زباله هر ماه از مراکز درمانی تهران جمع آوری می شود که نیمی از آن را زباله‌های عفونی و نیمه دیگر را پسماند شبه خانگی یا غیر عفونی تشکیل می‌دهند.
۱۲ هزار مرکز درمانی و بهداشتی در تهران زباله عفونی تولید می‌کنند که از این تعداد، ۴ هزار و ۵۰۰ مرکز زباله‌هایشان را برای جمع‌آوری و دفع بهداشتی به شهرداری تحویل می‌دهند.
۳ هزار و ۱۶۰ تومان به ازای هر کیلوگرم، نرخ جمع‌آوری و دفع پسماند بیمارستانی در سال ۱۴۰۱ است که توسط شورای اسلامی شهر تهران تصویب شده است.
منطقه ۶ با وجود ۳۴ بیمارستان و ۳۳۴ مرکز درمانی خرد و تولید ماهانه ۴۳۹ تن پسماند عفونی بیشترین رقم را به خود اختصاص داده است.
منطقه ۲ با داشتن ۱۰ بیمارستان و ۶۲۴ مطب و کلینیک و تولید ماهانه ۲۹۳ تن پسماند بیمارستانی در رتبه دوم قرار دارد.
منطقه ۲۱ با وجود یک بیمارستان و ۶۱ مطب و مرکز درمانی و تولید ماهانه ۵ تن پسماند کمترین میزان تولید پسماند بیمارستانی را در بین مناطق ۲۲ گانه دارد.
