معرفی کامل درخت صنوبر یا populus
درخت صنوبر(Populus) از تبار درختان بید میباشد که به شکل درخت و درختچه رشد می‌کند. صنوبر ها برگ های عریض با طول و عرض برابر دارند.
درختان صنوبر دارای ۸۵ گونه هستند که گونه های کبوده یا سپیدار، تبریزی یا شالک ، تیره بومی چون پده و سفید پلت از این درخت در ایران یافت می‌شود.
درخت صنوبر تبریزی
این گونه از صنوبر ها دارای تنه صاف و قد کشیده ، تاج دوکی شکل و باریک ، شاخه هایی مایل به تنه که باهم تاج کاملا بسته ای را تشکیل می دهند ، پوست خاکستری که در پیری به خاکستری تیره تبدیل می شود است.
صنوبر تبریزی به اسم های دیگری چون تبریزی آق قواخ و راجی هم نامیده شده است.
صنوبر شالک دارای تاج کاملا باز و شاخه های باز و جدا از هم میباشد ، تنه این رسته ناصاف تر و تیره تر از گونه‌ی صنوبر تبریزی است همچنین شاخه های پر وقطوری دارد .
صنوبر شالک به اسم هایی چون اشنک، دله راجی، ایری قلمه هم معروف میباشد.
صنوبر سپیدار اکثرا در نواحی خشک و نیمه خشک و در کنار رودخانه ها و کانال های آبیاری به چشم می‌خورد همچنین در مناطق سردسیری و معتدل هم شرایط زراعت را دارد .
کبوده یا سپیدار به نام های دیگری چون شال، آلاچنار و کلمبور هم شناخته می‌شود .
صنوبر کبوده شیرازی تاجی باز و گسترده دارد که شاخه های آن هم پر و متعدد است.
صنوبر کبوده بومی تاجی بسته و متراکم ، تنه سفید متمایل به سبز زیتونی دارد.
صونبر سپید پلت به جنگل های شمال کشور، به ویژه جنگل های مناطق جلگه ای تعلق دارد. برگ و تنه درخت سپید پلت به گونه‌ی کبوده شبیه است ولی تنه آن سخت تر است و دارای شکاف های بیشتری میباشد.
این رسته در کنار رود های گرمسیر مانند حاشیه رود های دز، کارون و کرخه به شکل بیشه های گسترش یافته دیده می‌شود.صنوبر پده در مقابل صنوبرهای دیگر ثبات بیشتری را در شرایط شوری خاک و خشکی از خود نشان می دهد . این درخت با اسم های دیگری چون گردبید، بید سمرقندی، پلک و پی چوب نیز شناخته می‌شود.
برگ های پهن صنوبر ها طول و عرض مساوی دارند که به بیشتر آن ها دم‌برگ های دراز و دو پهلو متصل میباشد . وجه برگ های صنوبر در دسته های متفاوت به صورت های مثلثی، لوزی ،بیضی و گاهی هم گرد وجود دارد که طرح لبه این برگ ها به شکل های ساده، دندانه دار، لب دار یا مواج رویت می‌شود .
این درختان هم ریشه جوش و هم ساقه جوش را دارا هستند اما ریشه جوش ها زود تر از بین می‌روند.
پوست تنه درختان صنوبر به رنگ های متفاوتی چون سبز، زرد نزدیک به سفید ، خاکستری نزدیک به سیاه تقسیم می‌شود. اکثر پوسته این درختان در ابتدا صاف است اما با مرور زمان و کهولت سن در بعضی گونه ها شکاف های در قشر درخت پدید می‌آید.
برگ های درخت صنوبر طول و عرضی هم اندازه دارند
صنوبر ها را میتوان با روش های متنوعی چون قلمه زدن، کاشتن به وسیله‌ی بذر، جستن و پا جوش کردن زراعت کرد و از طریق دورگ گیری تنقیحشان کرد.
درختان صنوبر برای رشد نیاز به شرایط بومی خاص و منحصر به فردی ندارند و رسته های متفاوت آن میتوانند با بوم و بر های متنوع سازگار باشند. این درختان در شرایط متناسب بسیار سریع رشد می‌کنند
صنوبر ها دسته ای از درختان هستند که در نواحی مختلفی چون بوم و بر گرمسیر، حوزه های سردسیر، معتدل، بخش های مرطوب و خشک کنار دریا ، محدوده های جلگه ای و دامنه کوه های هیمالیا به صورت متفرق به چشم می آیند.
صنوبر ها برای تکامل به آبیاری همیشگی و مناسب نیازمند هستند. در محدوده هایی که خشکی و کم آبی وجود دارد این درختان قابلیت رشد خود را از دست می‌دهند. این درختان به رطوبت علاقه دارند به همین خاطر در شرایط آبرفتی ، به ویژه در کنار رود یا کانال های آب که آب سرد و خنک در جریان است به خوبی میتوانند رشد کنند.
همچنین آب مورد استفاده صنوبر ها نباید بیش از حد شور باشد ، pH آب مناسب برای صنوبر ها بین ۷ تا ۸/۵ میباشد.
درخت صنوبر در پاییز
خاک متناسب برای رشد ایده آل درختان صنوبر ، بهتر است ۲۰ الی ۳۰ درصد با رس ترکیب شود.
زمین مناسب برای زراعت درخت صنوبر باید فاقد سنگلاخی باشد همچنین شیب دار یا باتلاقی و ماندابی باشد و در معرض بادهای گرم و سرد قرار نداشته باشد.
خاک های نامناسب برای نموی درخت صنوبر شامل خاک های فشرده، خاک هایی با ساختمان بد و خلل و فرج درشت میباشد. بهترین خاک برای کشت صنوبر خاکی یکنواخت میباشد ترکیب رس آن کمتر از ۳۰ درصد باشد.
درختان صنوبر خیلی سریع به صورت چشمگیری رشد می‌کنند و میتوانند در مدت زمان کوتاهی تغذیه مورد نیاز خود را از طریق خاک جذب کنند. کودهای شیمیایی مورد نیاز برای تکامل این درختان عبارتند از:
کود های ازت، فسفر و پتاس .
بیشترین رسته های درختان صنوبر که از آن ها برای مصرف چوب استفاده می‌شوند گروه دلتوئیدس و دسته تبریزی این درخت هستند.
که حائز اهمیت ترین گونه صنوبر در تولید چوب رده دلتوئیدس است. گونه دلتوئیدس به صورت طبیعی و خوردکار در بخش های شرقی آمریکا ، جنوبی آمریکا وجنوبی کانادا و همچنین در اکثر مناطق معتدل به مرحله رشد و نمو می‌رسد. درخت هایی که از این دسته هستند تا ارتفاع ۶۰ و قطر ۱ متری تکامل پیدا می‌کنند.
در شرایط جنگلی حالت تنه این درختان صاف و مستقیم با تاج متقارن میباشد. رسته های دلتوئیدس و اورامریکن به خاطر نیازمند بودن به رطوبت و بارش باران متناسب در مناطق جلگه ای شمال کشور و دسته هایی چون گونه تبریزی و کبوده در شرایط معتدل ، سرد ، خشک و حتی نیمه خشک کشور و در کناره رودخانه های دائمی روئیده می‌شوند.
چوب این درختان سبک، نرم، یکنواخت است و به رنگ روشن دیده می‌شوند که که در مواردی چون نجاری کاربرد ویژه ای دارند.
استفاده از درخت صنوبر در صنعت چوب
صنوبر ها در مقابل خم شدن متمکن هستند به همین دلیل از چوب آن ها برای ساختن تیرهای ساختمانی، ستون و خرپای زیر شیروانی ها استفاده می‌کنند.
صنوبر ها در مقابل آفت و بیماری ها سریع التاثر هستند پس نکته حائز اهمیت این میباشد که قبل از به کارگیری چوب درب و پنجره باید وفور شوند.
چوب صنوبر ها یکنواخت می‌باشند پس میتوان به آسانی آن ها را تراشید .
زمان متناسب برای برداشت چوب درختان صنوبر ۵ الی ۸ سال میباشد .
گردآوری:بخش علمی بیتوته
