مهمانخانه اعراب خوزستان در وادی فراموشی

مهمانخانه اعراب خوزستان

کلمه مضیف از ضیافت یا مهمانی گرفته شده است. در زمان قدیم 99 درصد خانه های اعراب، محلی مخصوص برای پذیرایی از مهمانان خود داشتند.
مضیف، کپر یا اتاقی بزرگ در کنار محل زندگی یا خانه شیخ است که در گذشته کارکردهای بسیاری از جمله رتق و فتق امور قبیله، داوری و حل اختلاف، تبادل اخبار و اطلاعات را داشت.

مردم خوزستان از گذشته های دور به دنبال ساخت سازه هایی بودند که در گرمای طاقت فرسا خنک باشد و در سرما گرم.
به همین منظور فرشی از نی در و دیوار اتاقکی می شد برای پذیرایی از مهمانان بزرگان قوم (شیوخ) یا کسانی که مکنت مالی دارند.

ساخت مضیف و متصل کردن نی ها به یکدیگر کار مشقت آوری است. نی‌‌ها دو پوسته متفاوت دارند که در مرحله اول سازندگان مضیف یک پوسته را از نی‌‌ها جدا می‌‌کنند. نی‌‌های پوست گرفته شده، بیشتر برای ستون‌های اصلی و فرعی استفاده می‌‌شوند.

پس از کارگذاشتن ستون‌ها درون گودال‌‌ها و تثبیت آنها با چوب‌های بلند و فشار آوردن از دوطرف به ستون، نوبت به محکم کاری ستون می‌‌رسد. محکم‌کاری با ملاط کاهگل انجام می‌شود. بعد از یک تا دو شبانه‌روز با خشک شدن ملاط ستون‌ها محکم می شوند.

یکی از رسوم رایج در مضیف مراسم قهوه خوری نام دارد

بعد از نصب ستون‌ها مضیف آماده است و نوبت به فرش و تزئینات داخلی آن می‌رسد. مضیف با فرش‌های دستباف، بالش‌های خوش‌رنگ‌پر، منقل زیبا، دله و فنجان‌های قهوه‌ و عود‌های خوشبو و هنرهای محلی تزیین می‌شود.

یکی از رسوم رایج در مضیف مراسم قهوه خوری نام دارد. امروزه این مراسم رونق خود را از دست داده و بیشتر در مراسم عزا، عروسی، میهمانی شیوخ و جشن‌های خاص مانند عید قربان و فطر برگزار می‌شود. با این حال مشکلاتی که در دادگاه‌ها حل و فصل نمی‌شود، شاید در مراسم قهوه‌خوری با خوشی پایان یابد.

در مضیف شیخ دستور آماده سازی قهوه را می دهد. هنگامی که اولین قهوه آماده سرو می شود، میزبان آن را در ظرف کوچکتری ریخته سپس این مراسم آیینی با زیرکی و دانایی ادامه می‌یابد. به این نحو که میزبان ظرف را در دست چپ و فنجان مخصوص قهوه خوری که فنجانی بدون دسته است و فنیان خوانده می شود را در دست راست گرفته، از سمت راست مجلس شروع به سرو قهوه می کند.

مضیف های عربی

 
میزبان پس از ریختن قهوه درون فنجان، آن را به نوک ظرف می‌زند و برای تعارف با دست راست بدون این‌که کمر را خم کند فنجان قهوه را به میهمان تعارف می کند و میهمان نیز با دست راست قهوه را دریافت می‌کند و بدون زمین گذاشتن فنجان آن را میل می کند. اگر گیرنده فنجان پس از نوشیدن قهوه، فنجان را بدون هر گونه حرکتی به میزبان برگرداند، بدین معناست که درخواست فنجان دیگری دارد.

تعداد مضیف های موجود در خوزستان که تنها شهر دارای مضیف است بسیار کم شده است به گونه ای که تنها دو مضیف بزرگ و سالم به جا مانده است.

منبع:mehrnews.com