کم خونی، به ویژه کم خونی آپلاستیک می تواند موجب شکل گیری کبودی شود
هنگامی که تعداد پلاکت ها کمتر از حد عادی است، روند لخته شدن خون به خوبی صورت نمی گیرد، که اغلب به خونریزی بیش از اندازه و کبودی منجر می شود.
کبودی ها در نتیجه آسیب دیدگی یک یا چند رگ خونی به واسطه یک جراحت پوستی شکل می گیرند. خون از این رگ های خونی آسیب دیده به بافت اطراف نشت می کند و موجب شکل گیری کبودی می شود.
اما گاهی اوقات کبودی ها بدون دلیلی مشخص ظاهر می شوند. در این میان، کم خونی یکی از مواردی است که می تواند به کبودی منجر شود.
کبودی های بی دلیل برای نوع خاصی از کم خونی شایع هستند، که به نام کم خونی آپلاستیک شناخته می شود. کم خونی آپلاستیک یک شرایط پزشکی است که نه تنها به واسطه تعداد کم گلبول های قرمز، بلکه تعداد کم گلبول های سفید و پلاکت ها تعریف می شود. هنگامی که تعداد پلاکت ها کمتر از حد عادی است، روند لخته شدن خون به خوبی صورت نمی گیرد، که اغلب به خونریزی بیش از اندازه و کبودی منجر می شود.
از دیگر نشانه ها و علائم کم خونی آپلاستیک می توان به موارد زیر اشاره کرد:
رنگ پریدگی پوست
خستگی
سرگیجه
سردرد
راش پوستی
تنگی نفس
ضربان قلب سریع و نامنظم
خونریزی لثه
خونریزی بینی
خونریزی طولانی مدت از یک بریدگی و غیره
کم خونی آپلاستیک پیشرفت آهسته ای طی چند هفته و چند ماه دارد. گاهی اوقات ممکن است به ناگاه پدیدار شده و حتی زندگی فرد را در معرض تهدید قرار دهد. کم خونی آپلاستیک ممکن است حالت مزمن نیز به خود بگیرد.
کبودی های بی دلیل برای نوع خاصی از کم خونی شایع هستند
دلایل کم خونی آپلاستیک
همان گونه که اشاره شد کم خونی، به ویژه کم خونی آپلاستیک می تواند موجب شکل گیری کبودی شود. دو نوع کم خونی آپلاستیک وجود دارند:
کم خونی آپلاستیک اکتسابی
کم خونی آپلاستیک اکتسابی یک اختلال خودایمنی است که با تخریب سلول های خونی توسط سیستم ایمنی بدن شکل می گیرد. این نوع از کم خونی می تواند در هر سنی آغاز شود، و هم مردان و هم زنان را تحت تاثیر قرار می دهد. در حدود 75 درصد موارد، کم خونی آپلاستیک اکتسابی ایدیوپاتیک (نهان‌زاد) است، به این معنی که دلیل واقعی آن نامشخص است. با این وجود، از دلایل احتمالی کم خونی آپلاستیک اکتسابی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
پرتو درمانی یا شیمی درمانی برای درمان سرطان
سموم
بیماری های عفونی مانند سیتومگالوویروس یا HIV
درمان هایی برای دیگر بیماری های خودایمنی
بارداری
کم خونی آپلاستیک ارثی
کم خونی آپلاستیک ارثی یک بیماری ژنتیکی است که از والدین به فرزند منتقل می شود. این نوع از کم خونی آپلاستیک نسبت به نوع اکتسابی کمتر شایع است، و به طور معمول طی دوران کودکی تشخیص داده می شود. برخی شرایط پزشکی ارثی که می توانند به کم خونی آپلاستیک منجر شوند شامل موارد زیر هستند:
دیسکراتوزیس کانجنیتا
کم خونی فانکونی
کم خونی دایموند-بلک فان
سندرم شواخمن-دایموند
نوع دیگری از کم خونی آپلاستیک ارثی در میان بزرگسالان تشخیص داده می شود. این نوع که به تازگی کشف شده است، به واسطه تلومرهای کوتاه شکل می گیرد. آزمایش های ویژه برای تشخیص این نوع از کم خونی آپلاستیک نیاز است.
چگونگی درمان کم خونی آپلاستیک
کم خونی آپلاستیک، بدون در نظر گرفتن این که ارثی یا اکتسابی باشد، یکی از دلایل شکل گیری کبودی محسوب می شود و درمان مناسب برای کنترل کبودی ضروری است. در ادامه با برخی از روش های درمانی موجود برای کم خونی آپلاستیک بیشتر آشنا می شویم.
تزریق خون
برای کاهش علائم کم خونی آپلاستیک و کنترل خونریزی، اغلب تزریق خون ضروری است. باید به این نکته اشاره داشت که تزریق خون یک روش درمانی برای این نوع کم خونی محسوب نمی شود. این اقدام تنها تسکین موقت علائم را به همراه دارد. تزریق خون به طور معمول شامل انتقال پلاکت ها یا گلبول های قرمز خون می شود. تزریق گلبول های قرمز خون تعداد آنها را در جریان خون فرد افزایش می دهد، در شرایطی که تزریق پلاکت ها به پیشگیری از خونریزی بیش از اندازه کمک می کند.
به طور کلی، زمانی که تعداد موارد تزریق خون به یک فرد مطرح می شود، هیچ محدودیتی وجود ندارد. با این وجود، تزریق خون دارای عوارض جانبی و اثرات مخصوص به خود است. پس از چند تزریق گلبول های قرمز خون، تجمع آهن در بدن انسان رخ می دهد، که به اندام های حیاتی آسیب می زند. افزون بر این، بدن انسان ممکن است پادتن هایی را علیه گلبول های قرمز خون منتشر کند، که از کارایی آنها می کاهد. استفاده منظم از سرکوب کننده های سیستم ایمنی از این شرایط پیشگیری خواهد کرد.
کبودی های بی دلیل برای نوع خاصی از کم خونی شایع هستند
پیوند سلول های بنیادی
در مواد کم خونی آپلاستیک شدید، پیوند سلول های بنیادی تنها گزینه برای درمان موفق محسوب می شود. پیوند سلول های بنیادی معمولا به عنوان پیوند مغز استخوان شناخته می شود. این روش درمانی بیشتر برای بیماران جوان و سالم مناسب است. یک اهداکننده سازگار نیاز است، که به طور معمول خواهر یا برادر بیمار است.
همانند روش های درمانی دیگر، پیوند سلول های بنیادی دارای خطرات و عوارض جانبی خاص خود است. همواره احتمال پس زدن پیوند توسط بدن وجود دارد، که به شکل گیری عوارض تهدیدکننده زندگی فرد منجر می شود.
سرکوب کننده های سیستم ایمنی بدن
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن برای بیمارانی که نمی توانند پیوند مغز استخوان انجام دهند و برای آنهایی که به کم خونی آپلاستیک ناشی از اختلالات خودایمنی مبتلا هستند، ضروری است. داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی فعالیت سیستم ایمنی را مهار می کنند، که به مغز استخوان اجازه احیای سریع‌تر و تولید سلول های خونی جدید را خواهد داد. زمانی که مصرف این داروها متوقف شود، احتمال بازگشت کم خونی آپلاستیک وجود دارد.
محرک های مغز استخوان
انواع خاصی از داروها مانند اپوئتین آلفا، فیلگراستیم، و غیره ممکن است به تحریک مغز استخوان برای تولید سلول های خونی جدید کمک کنند.
آنتی بیوتیک ها و ضد ویروس ها
کم خونی آپلاستیک سیستم ایمنی بیمار را تضعیف خواهد کرد. این به معنای آن است که فرد در برابر عفونت های باکتریایی و ویروسی آسیب پذیرتر خواهید بود. از این رو، آنتی بیوتیک ها و ضد ویروس های مختلف اغلب توسط پزشک تجویز می شوند.
درمان های دیگر
در صورتی که کم خونی آپلاستیک به واسطه شیمی درمانی یا پرتودرمانی برای درمان سرطان شکل گرفته باشد، زمانی که این روش های درمانی پایان یابند، کم خونی بهبود خواهد یافت.
اگر بارداری دلیل کم خونی آپلاستیک است، با پایان این دوران، کم خونی نیز بهبود می یابد. اگر پس از تولد نوزاد هیچ بهبودی در این شرایط مشاهده نشد، مصرف داروهای دیگر با تجویز پزشک نیاز خواهد بود.
منبع:asriran.com
