معبد سلیمان (به انگلیسی : Solomon's Temple) براساس کتاب مقدس یهودیان و قرآن اولین معبد یهودی بوده است که در مجموعه پرستشگاه اورشلیم قرار داشته و 587 سال قبل از میلاد به دست بخت النصر تخریب شده است.
معبد سلیمان به نام های هیکل سلیمان یا هیکل مقدس هم شناخته میشود که به زبان عبری بیت هامیقداش هاریشون است به معنی خانه مقدس اول یا بیت المقدس اول.
گفته میشود این معبد دارای تابوت عهد بوده است.
گفته شده زمانی که قوم یهود متحد و تحت پادشاهی حضرت سلیمان بودند این معبد بنا شده است بنابراین تصور میشود که ساخت آن باید به 10 قرن قبل از میلاد بازگردد.
شهر قدیم اورشلیم در گذر زمان و ویرانی ها و ساخت و سازهای متعدد در زیر انبوهی از خاک و سنگ به عمق 40 – 70 پا مدفون شده است و فقط قسمت کوچکی از اورشلیم قدیم به جا مانده است.
معبد یا هیکل سلیمان روی صخره مقدس موریا و بلندترین نقطه شهر بنا شده بوده ولی در حال حاضر سطح معبد با سطح شهر یکسان شده است.
هم اکنون مسجدالاقصی و قبه الصخره در فلسطین بر روی همان تپه ساخته شده اند.
درباره موقعیت مکانی دقیق معبد سلیمان سه احتمال متفاوت وجود دارد :
صحن شمالی
محل فعلی قبه الصخره
صحن جنوبی بین مسجدالاقصی و صخره
که احتمال سوم قوی تر است و بنابراین امکان تجدید بنای هیکل سلیمان در محل باز کنار مسجد و بدون آسیب زدن به آن ها وجود خواهد داشت.
به دلیل حساسیت های مذهبی که در مورد این معبد وجود دارد کاوش ها و حفاری های باستان شناسی زیادی در محوطه مسجدالاقصی انجام شده است.
بر اساس نوشته های کتاب سفر ملوک اول در سفر حزقیال ، شما با یک معبد سوری که مشابه معبد سلیمان است روبرو میشوید. ساختمان معابد به شکلی خاص در شامات و اواسط هزاره اول و دوم قبل از میلاد رواج زیادی داشته است.
حفاری هایی که انجام شده بیش از 20 معبد با یک نقشه مشابه در مکان های مختلف را نشان میدهد. این مکان ها عبارتند از حوض العاصی شمالی : تل الطعینات و الالاخ . عین دارا در شمال غرب حلب ، کرکمیش در بالای فرات یا فرات بالایی ، مجدو و حاصور و شکیم در بیت شال فلسطین.
دو معبدی که در تل الطعینات و عین دارا قرار گرفته اند بیشترین شباهت به معبد سلیمان را دارند.
یکی از باستان شناسان فلسطینی به نام معاویه ابراهیم گفته است که بر اساس حفاری های انجام شده نتوانسته اند چیزی در مورد معبد سلیمان پیدا کنند.
در سال 1992 ، هیرتسوغ ، باستان شناس و استاد دانشگاه تل آویو در مقاله ای که روزنامه هاآرتس منشرد کرد، گفته بود " همه حفاری هایی که بر اساس نوشته های تورات ، در اسرائیل برای یافتن معبد سلیمان انجام شده ، ناامید کننده بوده و نتوانسته اند چیزی پیدا کنند. در تورات توصیفات زیادی در مورد پادشاهی داوود و سلیمان و وسعت سرزمین و حکومتشان گفته شده است ولی با توجه به حفاری هایی که انجام داده ایم باید بگویم در بهترین حالت یک حکومت قبیله ای کوچک بوده است. "
به گفته اسرائیل فنکلشتاین ، مسئول بخش باستان شناسی دانشگاه تل آویو : " در حفاری های انجام شده ، آثار بسیار ناچیزی بدست آمده است و تقریبا بدون هیچ نتیجه ای بوده است و شاید بتوان گفت بر اساس حفاری هایی که انجام داده ایم، معبد سلیمان اصلا وجود نداشته است و نتوانسته ایم بر اساس سخنان تورات چیزی پیدا کنیم. "
قوم اسرائیل در زمان سرگردانی به فرمان خدا چادری به نام میشکان برای حضور و ارتباط با خدا تهیه کردند، تابوت عهد در این چادر بود و قوم اسرائیل این چادر را با حرکت خود ، جا به جا میکرد.
داوود پسر یسی ، زمینی را برای ساخت هیکلی برای خدا خرید ولی بر اساس عهد عتیق ، از آنجایی که داوود خون های زیادی ریخته بود، خداوند وعده داد که پسرش سلیمان کار او را به اتمام خواهد رساند.
داوود برای ساخت این هیکل صدهزار وزنه طلا و یک میلیون وزنه نقره ، مس و آهن و مقدار زیادی چوب سرو آزاد فراهم نمود. سپس استادان زیادی را از هر شغلی دور هم جمع کرد و به فرمایش خدای تعالی هیکل را طراحی نموده و محلش را مشخص کرد.
ولی ساخت هیکل در سال چهارم سلطنت سلیمان شروع شد و برای ساخت 183600 نفر را به کار گرفتند. 30 هزار نفر از این کارگران یهودی بودند که به نوبت هر ماه 10 هزار نفر آن ها کار میکردند و 153600 نفر دیگر کنعانیان بودند.
ساخت هیکل هفت سال طول کشید و در سال یازدهم حکومت سلیمان افتتاح شد و تبدیل به بهترین بنای دنبا و فخر اورشلیم شد. این معبد تا 410 سال آباد بود. اتاقی اندورنی به نام قدس الاقدس در معبد سلیمان وجود داشت که تابوت عهد و 10 فرمان در آن قرار گرفته بودند.
شیشق پادشاه مصر ، 30 سال بعد از ساخت بنا به پسر سلیمان به نام رحبعام حمله کرده و گنجینه های هیکل را غارت کرد. و در نهایت 422 سال پیش از میلاد همزمان با حکومت صدقیا، بخت النصر به اورشلیم حلمه کرده و بنای هیکل را به صورت کامل ویران کرد.
ساخت معبد توسط سلیمان در قران بیان شده ، داوود ساخت معبد را شروع کرد ولی تکمیل آن را به سلیمان سفارش کرد. در قران گفته شده ساخت معبد توسط جنیان که تحت فرمان سلیمان بودند ، انجام شده. جنیان به دستور خدا تحت فرمان سلیمان بودند و برایش کار میکردند و زمان مرگ سلیمان ، او ایستاده بود و کارهای جنیان را تماشا میکرد. وقتی خدا جان او را گرفت، همچنان بر عصای خود تکیه داده و ایستاده بود و جنیان به تصور این که او زنده است به کار خود ادامه دادند تا زمانی که یک موریانه عصای او را خورد و به زمین افتاد و همه فهمیدند سلیمان از دنیا رفته است.
حفاری های وسیعی در زیر مسجد الاقصی برای یافتن معبد سلیمان انجام میشود که خطرات زیادی برای احتمال تخریب این مسجد مقدس مسلمانان ایجاد کرده است . تلاش برای یافتن و بازسازی معبد سلیمان بیشتر به انگیزه صهیونیست های افراطی و نظریات آخرالزمانی آن ها بر میگردد.
مسیحیان صهیونیست جزو گروهی به نام مشیت گرایان قرار میگیرند. به اعتقاد آن ها بشر باید هفت مشیت الهی را ببیند تا به آخرالزمان برسد. یکی از این مراحل ساخت مجدد معبد سلیمان است که بر اساس کتب یهودیان در زیر مسجدالاقصی قرار گرفته است.
شاید این حفاریها و تخریب این مسجد خود باعث ایجاد درگیری های مذهبی بین یهودیان و مسلمانان شود که راه را برای جنگ های آخرالزمانی مهیاتر کند.
گردآوری : بخش گردشگری بیتوته