مقابله با لجبازی‌های کودکانه!

لجبازی کودکانه، رفتار یا واکنش نامناسبی است که بچه‌ها برای رسیدن به خواسته‌های‌شان از خود نشان می‌دهند.

لجبازی کودکان
لجبازی کودکانه، رفتار یا واکنش نامناسبی است که بچه‌ها برای رسیدن به خواسته‌های‌شان از خود نشان می‌دهند. آنها به کمک انواع رفتارهای خشن یا گریه می‌خواهند به خواسته‌های مطلوب یا نامطلوبشان برسند و آنچه را می‌خواهند به دست آورند. بنابراین طبیعی است زمانی که این رفتار زیاد تکرار شود و به شکل عادتی همیشگی درآید، کودکی لجباز خواهیم داشت که واکنش نشان دادن در برابر او نیز بسیار سخت و دشوار خواهد بود.

برای تشخیص آن که کدام رفتار کودک بهنجار و کدام رفتارش نابه هنجار است توجه به عوامل محیطی، فرهنگی و زیست شناختی دخیل در ایجاد و شکل گیری آن رفتار اهمیت بسزایی دارد.

یکی از جنبه های وابسته به عوامل زیست شناختی که در بررسی یک رفتار نقش بسزایی دارد " سن " است. در رابطه با مشکل " لجبازی " در کودکان، سن وقوع این رفتار را نیز باید حتماً در نظر گرفت؛ زیرا مشخص شده است که پافشاری شدید بر عقیده خود و گرایش به انجام رفتارها به آن صورتی که صرفاً خود کودک دوست دارد (که اصطلاحاً از سوی والدین " لجبازی " نامیده می شود) در دو مقطع سنی طبیعی است؛ نخستین دوره در سنین 2 تا 5 سالگی قرار دارد و دومین مرحله آن نیز همزمان با سنین نوجوانی است. بنابراین باید بدانید که رفتاری که والدین آن را لجبازی می دانند یک رفتار طبیعی و مرحله ای بهنجار از روند رشد کودک است.

 این نشانه‌ها طبیعی‌اند
از جمله نشانه های رفتاری کودکان در این سنین شامل این موارد می شود:

* در این سنین فرزند شما بیش از هر زمان دیگری از کلمه " من " استفاده می کند، کلمه دیگری که به دفعات از او می شنوید "خودم" است. بنابراین جملات رایجی که کودک بیان می کند عبارت است از " من می توانم "، " خودم می خواهم انجام دهم "، "من این جوری دوست دارم" و کلیه عباراتی که نشان دهنده رفتاری مستقل از رفتار شماست.

* فرزند شما به شدت برای انجام کاری تمایل نشان می دهد که شما نمی خواهید وی آن را انجام دهد و یا از انجام کاری سر باز می زند که شما دوست دارید او حتماً انجام دهد. این رفتار مقابله ای و مخالفت جویانه در مقابل هر موضوع بی اهمیتی ممکن است روی دهد.

* او تلاش می کند تا با گریه، داد و فریاد و حتی اعمال زور به خواسته اش دست یابد وآن قدر پافشاری می کند که شما در مقابل او کوتاه بیایید.

 بنابراین همان طور که مشاهده می کنید بسیاری از رفتارهایی که ممکن است به حساب بد تربیت شدن کودک گذاشته شود قسمتی از جریان رشد اوست که منطقاً رسیدن به این مرحله نشان دهنده رشد طبیعی اوست.

بهترین رفتار با کودکان لجباز
با این حال مسلماً این رفتارها برای والدین آزاردهنده است و تثبیت این سبک رفتاری در کودک نیز مناسب نخواهد بود. به همین دلیل برای سپری کردن این مرحله بهتر است که شیوه رفتار مناسب با لجبازی کودکان را بیاموزید.

در ادامه به چند مورد از این راهبردها اشاره می‌شود:
** قاطع و استوار باشید.برای تربیت صحیح کودک یا حل مشکلات رفتاری او، پدر و مادر همیشه باید نظر یکسانی داشته باشند و بر حرف خود نیز پایبند بمانند. متأسفانه بچه‌هایی که والدین‌شان رفتاری قاطع ندارند، نه‌تنها بخوبی تربیت نمی‌شوند که حتی قادر نخواهند بود با پدر و مادرشان رابطه مناسبی برقرار سازند. بنابراین همیشه توصیه می‌شود والدین در مقابل رفتار نادرست کودک با مشورت متخصصان، تصمیمی صحیح بگیرند و بر اجرای آن تصمیم صحیح هم اصرار ورزند. چراکه اگر کودک متوجه شود حرف پدر و مادرش خیلی جدی نیست، او هم آنها را جدی نخواهد گرفت.

** حواس کودک را پرت کنید.با استفاده از روش های ساده و سرگرم کننده می توانیم کودک لجباز خود را آرام کرده و برای دقایقی او را وادار کنیم با ما همکاری کند. در نظر بگیریم وقتی که می خواهیم دندان های فرزندانمان را مسواک بزنیم، دهانش را باز نمی کند. در موقع ناخن گرفتن بی قراری می کند و اگر کودکمان پارک را ترک نکند، ما دیر به محل کارمان می رسیم ولی او همچنان از تاب بازی دست بر نمی دارد. حرف زدن در این مورد با آنها بی فایده است. برای مطیع کردن کودکان نباید فریاد زد و یا آنها را تهدید کرد. با کمی خلاقیت و حوصله می توانیم حواس فرزندانمان را به کار مورد نظر جلب نماییم.

** تحت هیچ شرایطی آن قدر با او مقابله نکنید که سبک مقابله کردن در او تثبیت شود و عادت کند به شما به چشم یک متخاصم نگاه کند که همواره دوست دارید او را آزار دهید و کنترلش کنید.

** رفتارهای خود با کودک یا همسرتان را ارزیابی کنید اگر فرزند شما می بیند که بزرگ ترها خصوصاً والدینش با انجام رفتار مقابله ای و لجبازی به خواسته های خود دست می یابند چگونه از او انتظار دارید که او چنین رفتاری را به کار نبرد؟!

** زمانی که کودک لجبازی می کند شما نیز متقابلاً رفتار کودکانه نداشته باشید و بر خواسته خود اصرار نورزید بلکه با بی توجهی از او دور شوید و خود را به کار دیگری مشغول سازید تا او دریابد که در هر زمانی که بخواهد از این طریق به خواسته اش برسد توجه شما را از دست می دهد.

البته دقت کنید که از هر نوع خشونتی پرهیز کنید. به این معنا که والدین باید در مقابل رفتارهای منفی کودک هیچ واکنش کلامی، دیداری و شنیداری انجام ندهند انگار که چیزی را ندیده اند.
 
** در مورد دستوراتی که به کودک می‌دهید، فکر کنید. قوانین را مستقیم و واضح بیان کنید و به آنها در زمینه رعایت این قوانین کمک کنید. با کودک صمیمی ‌شوید و به او توجه کنید. در کنار او بنشینید وبه چشم‌هایش نگاه کنید، نام او را به زبان بیاورید و او را به انجام کار تشویق کنید.
 
** کارهایی را که از کودک انتظار دارید به اوبگویید.در خواست‌های خود را به طور واضح و روشن بیان کنید، مثلا" لیلا موقع خواب است، برو لباس خوابت را بپوش". اگر می‌خواهید کودکتان از انجام کار خاصی خودداری کند باید قبلا یک بار مسئله را به او گفته باشید مثلا"علی روی مبل نپر" یا " روی صندلی بشین وتلویزیون نگاه کن."

** برای همکاری فرصت کافی به کودک بدهید. در صورت انجام دستور از او تشکر کنید. اگر می‌خواهید کار جدیدی مثل آماده شدن برای خواب را به کودکتان یاد دهید، یک بار توضیح دهید، پنج دقیقه صبر کنید سپس خواسته خود را یک بار دیگر تکرار کنید. اگر می‌خواهید کودک از انجام کار خاصی خودداری کند، باید از تکرار مرتب آن اجتناب کنید.

**دلایل منطقی بیاورید.  اگر کودک ظرف پنج دقیقه کار مورد نظر را انجام نداد از دلایل متناسب با موقعیت استفاده کنید. درصورتی‌که کودک باز هم دستور شما را انجام نداد و در همان موقع مشغول فعالیت خاصی مانند تماشای تلویزیون یا بازی خود بود، فعالیت او را قطع کنید (تلویزیون را خاموش کنید یا اسباب بازی را بردارید) و به کودک در مورد دلیل انجام این کار توضیح دهید.

برای مثال "کاری را که از تو خواستم انجام ندادی، به همین دلیل تلویزیون تا ده دقیقه خاموش خواهد بود."

برای حذف یک فعالیت (ندیدن تلویزیون) پنج تا ده دقیقه کافی است. از شکایت، اعتراض و بحث با کودک خودداری کنید.

کودک را به فعالیت قبلی باز گردانید. درصورتی‌که زمان مورد نظر برای اصلاح رفتار کودک به اتمام رسید اجازه فعالیت دوباره را داده یا اسباب بازی را به کودک بدهید.

درصورتی‌که بعد از اتمام زمان مورد نظر کودک دستورات شما را انجام داد، او را تشویق کنید. در صورت سرپیچی او از روش "ساکت کردن یا محروم کردن" استفاده کنید و تا زمانی که کودک شما به رفتار جدید عمل نکرده است، روش‌های قبلی را تکرار کنید.

 منابع:  جام جم آنلاین

سیمرغ

تبیان