به گزارش مشرق، استفاده از فناوری‌های روز و هوشمندسازی در دستگاه قضایی، یکی از اصول مهم و قابل توجه در سند تحول قضایی است.
در این راستا ورود به حوزه هوش مصنوعی و متاورس برای حل مشکلات و معضلات قوه قضاییه با استفاده از ظرفیت گروه تخصصی پژوهشکده مطالعات راهبردی و با هدف امکان سنجی بهره برداری از فناوری های نوین برای کمک به قضات با حفظ دادرسی منصفانه، کاهش اطاله دادرسی، اتقان آرا و کاهش حجم پرونده ها صورت گرفته است.
در همین رابطه حجت الاسلام و المسلمین مهدی هادی در مورد نیاز به استفاده از فناوری های نوین در تحقق عدالت دیجیتال گفت: تورم پرونده‌های قضایی که گاه با موضوعات مشابه، قضات را درگیر جزئیات تکراری می‌کند، نیاز به دستیار قضایی هوشمند را محسوس کرده است.
کمک دستیار هوشمند قضایی به افزایش تمرکز قضات
رئیس پژوهشگاه قوه قضاییه ادامه داد: دستیار هوشمند قضایی بر اساس مدل های خبرگی متخصصین علم حقوق و داده های گذشته پرونده، در افزایش تمرکز قضات بر پیچیدگی‌های پرونده و تسریع فرایند دادرسی نقش مهمی ایفا می کند.
وی در تشریح عملکرد دستیار هوشمند قضایی گفت: این دستیار با تسلط به کلیه پرونده‌های قضایی و جزئیات و ویژگی‌های برجسته آن‌ها و نیز اشراف بر احکام صادره قضایی و استدلالات و استنادات، اطلاعات قابل اتکایی در اختیار قاضی قرار می دهد تا بتواند با سرعت،دقت و اطمینان بیشتری تصمیم بگیرد که خارج از ظرفیت‌های انسانی و ویژگی منحصر به فردی است که فقط در قابلیت های هوش مصنوعی می توان سراغی از آن گرفت.
فناوری های هوشمند و کاهش خطای سیستمی
حجت الاسلام والمسلمین هادی افزود: سند تحول قضایی با اعتماد بر همین قابلیت در جهت تقویت و اتقان آرا و تصمیمات قضایی، نگاه عمیق خود را به توانمندی های فناوری هوشــمند معطوف ساخته است تا از این رهگذر دسترسی به عدالت، قابلیت خودکار سازی فرایند ها و کاهش خطای سیستمی در صدور رأی را ممکن سازد.
سرعت و دقت بیشتر در فرآیند دادرسی با فناوری های هوشمند
رئیس پژوهشگاه قوه قضاییه با بیان اینکه این ظرفیت نوین، اطاله دادرسی را نیز کاهش خواهد داد و پذیرش شواهد متقن در پرونده را نیز امکان پذیر می کند، گفت: با اتکا به هوش مصنوعی، تحلیل های آماری، خلاصه سازی و استدلال کاوی پرونده ها با دقت و سرعت بیشتری انجام می شود و همه این قابلیت ها در فرایند دادرسی، منشأ تحولی شگرف خواهد بود.
وی در توضیح عملکرد این سامانه برای کمک به فرایند دادرسی گفت: دســتیار هوشــمند قضایی، اطلاعـاتی نظیـر قوانیـن، آرای وحـدت رویـه، نظریه‌هــای مشــورتی و پرونده‌هــای مشــابه را برای بررسی ادله و دفاعیات و رأیی دقیق تر در دسترس قضــات قرار می دهد.
تحقق عدالت دیجیتال با دستیار هوشمند قضایی
رئیس پژوهشگاه قوه قضاییه با ذکر اینکه پژوهشگاه قوه قضاییه بنا به اهمیت هوشمندسازی فرایندها در اسناد بالادستی و منویات رئیس دستگاه قضا، متاورس و حوزه هوش مصنوعی را در اولویت پژوهشی خود قرار داده است گفت: سامانه دستیار هوشمند قضایی به امکان سنجی بهره برداری از فناوری های نوین برای کمک به قضات با حفظ دادرسی منصفانه، اتقان آرا و کاهش اطاله دادرسی پرداخته است. دستیار هوشمند، تسهیل‌گری است که قرار نیست سرنوشت پرونده‌ها را تعیین کند چرا که تصمیم نهایی در دادگاه ها همچنان در اختیار قضات خواهد بود و تحقق عدالت دیجیتال با کمک این دستیار تسهیل می شود.
وی در مورد نقش داده‌ها در هوش مصنوعی گفت: هوش مصنوعی مبتنی بر داده، قدرتمندتر و گسترده‌تر نقش آفرینی می‌کند، هوش مصنوعی باتوجه به حجم داده‌ای که در اختیار دارد و توسعه الگوریتم‌های قوی به بلوغ می‌رسد اگرچه نمی‌توان انتظار داشت بدون خطا و عاری از نیاز انسان باشد. یادگیری ماشین وابسته به داده است نه تنها داده‌های بی‌طرفانه بلکه بک مجموعه وسیعی از داده‌ها که انواع الگوهای مساله را شامل شود.
ساده سازی فرآیندها با هوش مصنوعی
حجت الاسلام والمسلمین هادی در مورد مزایای استفاده از هوش مصنوعی و دادرسی دیجیتال گفت: استفاده از هوش مصنوعی در ساده‌سازی فرایندهای تکراری که پارامترهای تصمیم‌گیری ساده و واضحی دارند،تسهیل ارتباط دادگاه با مردم، تسهیل حل و فصل اختلافات، هوشمندسازی اسناد دارایی و قراردادها ( از ثبت اختراع گرفته تا قراردادهای حقوقی موثر است، اگرچه که در اینجا هوش مصنوعی جایگزین وکلا نمی‌شود، بلکه به عنوان ابزاری است که در طول قراردادهای حقوقی از آن استفاده خواهد شد.
وی ادامه داد: جمع آوری و ارزیابی شواهد با پردازش تصویر از صحنه جرم ،پردازش اطلاعات دادگاه ،بازیابی و طبقه‌بندی اسناد حقوقی ،تحلیل محتوای اسناد ، مدیریت اطلاعات و تشخیص رفتار ناهنجار در دادگاه و یا خود اسناد از دیگر مزایای بهره مندی از ظرفیت دستیار هوشمند قضایی است.
حجت الاسلام والمسلمین هادی در ادامه گفت: پژوهشگاه قوه قضاییه در انجام مأموریت اصلی خود در پشتیبانی علمی نهاد قضا با انجام مطالعات بینارشته ای و راهبردی و نیز در راستای طراحی مفهومی و بسترسازی استفاده از فناوری های نوین و هوش مصنوعی در حوزه های حقوقی و قضایی در صدد است به استقبال بهره برداری بیشتر از فناوری های نوین در همه حوزه قضایی رود.
