سؤالی که برجامیون را میخکوب کرد/ چرا صادرات نفت با پایان برجام به یک میلیون بشکه برنگشت؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، طبق آمار اوپک، بعد از امضای برجام صادرات نفت ایران از یک به دو میلیون بشکه در روز افزایش یافت و بعد از خروج آمریکا از برجام، رقم صادرات نفت ایران از 2 میلیون بشکه در روز به کمتر از 100 هزار بشکه رسید و به یک میلیون بشکه سابق برنگشت.

در تصویر 1، میزان صادرات نفت ایران در دوره اجرای برجام و خروج آمریکا از برجام در دولت یازدهم و دوازدهم آورده شده است.

تصویر 1

در ابتدا اینگونه به نظر می‌رسد که امضای برجام موجب افزایش صادرات نفت ایران و خروج آمریکا از برجام موجب کاهش صادرات نفت ایران شده است، پس این توافقنامه تاثیر مثبتی بر فروش نفت داشته است.

اما در این بین یک سوال اساسی وجود دارد که هنوز طرفداران برجام به آن پاسخ نداده‌اند؛ چرا بعد از خروج آمریکا از برجام صادرات نفت ایران به عدد قبل از اجرای برجام یعنی یک میلیون بشکه در روز برنگشت؟ و به کمتر از 100 هزار بشکه در روز رسید.

پاسخ این است که در دوره کوتاه اجرای برجام، همه روش‌ها و زیرساخت‌های دور زدن تحریم نفتی از بین رفته یا لو رفت و این موضوع باعث شد که با خروج آمریکا از برجام مدتی طول بکشد که این زیرساخت مجددا ایجاد و احیا شده و رقم فروش به یک میلیون بشکه سابق برگردد.

در واقع برجام یک فایده و یک هزینه (از بین رفتن زیرساخت دور زدن تحریم) بر جریان صادرات نفت ایران گذاشت که در مجموع میانگین صادرات نفت ایران را از حدود یک میلیون بشکه در روز تغییر نداد و صرفا نمودار فروش نفت را از یک حالت خطی به یک حالت سینوسی با میانگین قبلی تغییر داد.

در نتیجه برجام به عنوان یک توافق متزلزل که هیچ تضمینی برای تداوم آن وجود ندارد در مجموع تاثیر مثبتی بر فروش نفت ایران نگذاشت.

البته برخی از مدافعان برجام معتقدند که کاهش صادرات نفت از 2 میلیون بشکه به کمتر از 100 هزار بشکه در روز به دلیل شیوع کرونا و کاهش تقاضای جهانی بوده است، درحالی که با یک جستجوی ساده مشخص می‌شود که همه‌گیری کرونا در 11 مارس 2020 اتفاق افتاد و صادرات نفت ایران قبل از این تاریخ به 100 هزار بشکه در روز کاهش یافته است و اتفاقا بعد از شیوع کرونا، ایجاد زیرساخت دور زدن تحریم باعث افزایش صادرات نفت ایران شد.

تاکنون مدافعان برجام از پاسخ به پرسش مطرح شده، طفره رفته‌اند و تلاش کردند با سوءاستفاده از نگاه غیرتخصصی عموم مردم، هزینه اجرای برجام را مسکوت نگه‌دارند.

یادداشت: سیداحسان حسینی

پایان پیام/ ت 16