فضای ناپایدار تولیدات صنعتی در جهان

براساس تازه‌‌‌ترین گزارش یونیدو از تولید صنعتی جهان در سه‌ماهه سوم 2022، تولید صنعتی جهان بعد از رشد 0/ 3درصدی در سه‌ماهه دوم، به نرخ رشد سالانه 6/ 3درصدی رسیده است. پس از فروپاشی تولید به دنبال همه‌گیری کرونا در 2020 و بهبود متعاقب تولید در 2021، تولید جهانی در 2022 با سرعتی متعادل و در عین حال در شرایطی ناپایدار در حال رشد است.

در سه‌ماهه سوم 2022، تولید صنعتی در آمریکای لاتین و دریای کارائیب رشد 9/ 4درصدی را به ثبت رسانده است که می‌‌‌تواند مربوط به عملکرد خوب کشورهای مکزیک و آرژانتین در بخش تولید صنعتی باشد که به‌ترتیب رشد 2/ 7درصدی و 8/ 5درصدی را در این دوره ثبت کرده‌اند. تولید صنعتی در آسیا و اقیانوسیه به رشد 4/ 4درصدی دست یافته است. رشد تولید صنعتی در این منطقه در درجه اول به دلیل افزایش فعالیت‌‌‌های تولیدی در چین است که تولید صنعتی در آن 5/ 4‌درصد افزایش یافته است. این درحالی است که چین در سه‌ماهه دوم 2022 رشد ضعیف 7/ 2درصدی را به ثبت رسانده بود. در ژاپن، عملکرد تولید صنعتی در سه‌ماهه سوم بهبود یافته و به 0/ 4‌درصد رسیده است.

براساس این گزارش، در سه‌ماهه سوم 2022، رشد قابل‌توجهی در تولید صنعتی عربستان‌سعودی مشاهده شده؛ به طوری‌‌‌ که تولید صنعتی این کشور در این دوره رشد بیش از 25درصدی را به ثبت رسانده است. الگوی رشد قوی که برای این کشور در سه‌ماهه دوم مشاهده شده بود، در سه‌ماهه سوم هم ادامه یافته است. هدف استراتژی صنعتی جدید عربستان تبدیل این کشور به تولیدکننده صنعتی برجسته در مقیاس جهانی است.  تولیدات صنعتی در آمریکای‌شمالی با سرعت متعادل 5/ 3درصدی به رشد خود ادامه داده که نشان‌‌‌دهنده کاهش جزئی تولید صنعتی ایالات‌متحده آمریکا (رشد 4/ 3درصدی) بوده است. در همین زمان، به دلیل جنگ در اوکراین، تولید صنعتی در اروپا رشد 7/ 1درصدی را تجربه کرده است. تولید صنعتی انگلستان برای چند فصل متوالی کاهش یافته است. آخرین داده‌‌‌ها حاکی از کاهش شدید 7/ 5درصدی تولید صنعتی است که یکی از شدیدترین رکودها از زمان وقوع بحران مالی در جهان به حساب می‌‌‌آید.

از سوی دیگر، تولید صنعتی برای برخی از تولیدکنندگان برجسته اروپایی در محدوده مثبت باقی مانده است. آلمان رشد 0/ 2درصدی، فرانسه رشد 7/ 2درصدی، اسپانیا رشد 0/ 3درصدی و سوئیس رشد 5/ 6درصدی را گزارش کرده است. با این‌حال، با توجه به نزدیک‌شدن زمستان، اختلالات مداوم در زنجیره تامین، قیمت‌های بی‌سابقه انرژی و احتمال خاموشی‌های محلی، افزایش تولید صنعتی در این کشورها می‌تواند در آینده با خطر مواجه شود. همچنین داده‌های به دست آمده از آفریقا نرخ رشد 4/ 0درصدی این منطقه را نشان می‌دهد که این رقم  بیانگر کمترین رشد در مناطق وسیعی از جهان است. افزایش تولید صنعتی اقتصادهای این منطقه ترکیبی بوده است؛ آفریقای جنوبی 0/ 3درصد رشد کرده، تولید ساحل‌عاج راکد باقی مانده و نیجریه کاهش تولید 9/ 0درصدی را تجربه کرده است. براساس این گزارش، اقتصادهای صنعتی که 90‌درصد تولید صنعتی جهان مربوط به آنهاست، توانسته‌‌‌اند در سه‌ماهه سوم 2022 به رشد 6/ 3درصدی سالانه دست پیدا کنند؛ این درحالی است که رشد سالانه آنها در سه‌ماهه دوم امسال 5/ 2‌درصد بوده است. این بازگشت رشد تا حد زیادی به دنبال بازیابی تولید در چین اتفاق افتاده که همان‌طور که قبلا اشاره شد در سه‌ماهه سوم رشد 5/ 4درصدی را تجربه کرده است. اقتصادهای صنعتی با درآمد متوسط توانسته‌‌‌اند به رشد 9/ 3درصدی برسند که عمدتا به علت پایین بودن پایه سال قبل اتفاق افتاده است. تولید صنعتی در اقتصادهای با درآمد بالا نیز در این دوره رشد 8/ 2درصدی را تجربه کردند.  تولیدات صنعتی در اسرائیل و بلغارستان با سرعت حدود 14‌درصد به رشد خود ادامه داده‌اند. پس از آن نیز مالزی با رشد 4/ 13درصدی قرار دارد. مالت نیز دوره‌‌‌های رشد منفی را با رشد 5/ 11درصدی پشت سر گذاشته است. در لهستان نیز تولید با رشد دورقمی ادامه یافته است. با این حال، سریلانکا، بریتانیا و استونی با کاهش بیش از 5درصدی تولید مواجه بوده‌‌‌اند.

گروه اقتصادهای صنعتی با درآمد متوسط غیر از چین، در این دوره به افزایش تولید حدود 4درصدی دست یافته‌اند که به رشد قوی تولید در مناطق جنوب‌شرقی آسیا (رشد 4/ 13درصدی مالزی، رشد 9/ 7درصدی تایلند و رشد 8/ 4درصدی اندونزی) مرتبط است.  یافته‌‌‌های یونیدو نشان می‌دهد که سایر اقتصادهای درحال صنعتی‌شدن، سهم کمتری از تولید صنعتی جهان را در این دوره به خود اختصاص داده‌‌‌اند. کشورهای این گروه ناهمگن هستند، اما همگی به طور قابل‌توجهی از بخش صنعتی قوی‌‌‌تر و تغییر به سمت صنایع با بهره‌‌‌وری و شدت فناوری بالاتر سود می‌‌‌برند. این گروه از کشورها در مجموع رشد 9/ 4درصدی را در این دوره تجربه کرده‌‌‌اند که بالاتر از گروه اقتصادهای صنعتی است.  گروه دیگری تحت عنوان گروه اقتصادهای صنعتی نوظهور نیز از اقتصادهای با درآمد کم و متوسط تشکیل شده است که بخش‌‌‌های تولیدی آنها در سال‌های اخیر پویایی قابل‌توجهی را از خود نشان داده‌‌‌اند. این گروه از اقتصادها توانسته‌‌‌اند از میانگین جهانی پیشی بگیرند و در سه‌ماهه سوم 2022 به رشد 7/ 4درصدی دست یابند. عملکرد ویتنام در میان کشورهای این گروه قابل‌توجه بوده است؛ به طوری که توانسته است در این دوره به رشد سالانه بیش از 28درصدی دست پیدا کند که بسیار فراتر از میانگین رشد تولید اقتصادهای صنعتی نوظهور است.  بررسی بخش‌‌‌های صنعتی که براساس پیشرفت فناوری گروه‌بندی شده‌‌‌اند همچنین نشان می‌دهد که صنایع با شدت فناوری متوسط بالا و بالا عملکرد بهتری نسبت به سایر بخش‌‌‌های صنعتی داشته‌‌‌اند و نرخ رشد سالانه 9/ 5درصدی را در سه‌ماهه سوم به ثبت رسانده‌‌‌اند؛ در حالی که صنایع با فناوری پایین یک‌‌درصد و صنایع با فناوری متوسط پایین تنها 5/ 0‌درصد رشد داشته‌‌‌اند.

نرخ رشد صنایع با فناوری متوسط بالا و با فناوری بالا در نتیجه بهبود در بخش خودرو و ادامه تولید قوی کامپیوترها، محصولات الکتریکی، نوری و تجهیزات الکتریکی، اتفاق افتاده است. با این حال، تولید داروهای مهم در این مدت با کاهش مواجه بوده است. ساخت وسایل نقلیه‌موتوری با بالاترین عملکرد سالانه به‌عنوان بهترین بخش صنعتی ظاهر شده؛ به طوری‌‌‌که با 15‌درصد رشد سالانه روند بهبود خود را ادامه داده است. تولیدکنندگان اصلی خودرو عملکرد چشمگیری در سه‌ماهه سوم 2022 داشته‌‌‌اند؛ به‌‌‌طوری بسیاری از آنها نرخ رشد دورقمی را ثبت کرده‌اند.