سیاره سرخ متروک و یخبندان است و اتمسفری بهاندازه 1 درصد متراکمتر از سیاره ما دارد. بادهای آن با تندبادهای وسیعی میوزند که طوفانهای گردوغبار سراسری را به راه میاندازند و تهدید بزرگی برای مأموریتهای مریخ محسوب میشوند. خوشبختانه فضاپیماهای روی سطح و بالای مریخ، اطلاعات زیادی درباره آن به زمین مخابره میکنند و در ادامه این مطلب، بهترین عکسهای منتشرشده از مریخ در سال جاری را آوردهایم.
تصویر زیر توسط مدارگرد مارس اکسپرس آژانس فضایی اروپا از دره مارینر (Valles Marineris) گرفته شده است؛ یک سیستم درهای تقریباً 10 برابر طولانیتر، 20 برابر گستردهتر و پنج برابر عمیقتر از گرند کنیون (Grand Canyon) در ایالت آریزونا، آمریکا.
درک مقیاس چنین ساختاری دشوار است، اما تصویری که از مایلها بالاتر از سطح مریخ گرفته شده است، نشان میدهد که نمای بیرونی سیاره از نظر توپوگرافی بسیار پویاتر از آن چیزی است که برخی از تصاویر مریخنورد نشان میدهند.
دو دوربین روی مدارگرد مارس اکسپرس تصاویر زیر از طوفانهای گردوغبار مریخ را که در اطراف قطب شمال سیاره به راه افتاده است، گرفتهاند. نکته جالب اینکه در این تصاویر، ابرهای مریخی از نظر ساختاری شبیه به ابرهای زمین هستند که نشان میدهد دو سیاره با وجود تفاوتهای فراوان خود، دارای شباهتهایی هم هستند.
در نگاه اول، ممکن است تصور کنید که تصویر زیر وجود بیگانگان را نشان میدهد، اما اینطور نیست! تصویر زیر که توسط مریخنورد استقامت Perseverance گرفته شده، صخرهای را نشان میدهد که با ظرافت خاصی روی یک صخره بزرگ دیگر قرار گرفته است.
تلسکوپ فضایی جیمز وب در سپتامبر سال جاری با دوربین فروسرخ نزدیک خود (NIRCam) تصویر زیر را گرفته است. رصدخانه فضایی پیشرفته با کمک تجهیزات خود، برخی ویژگیهای سطح سیاره سرخ را نشان داده (دهانه هویگنس، حوضه هلاس و سیرت بزرگ) که مناطق پست شمالی سیاره را از ارتفاعات جنوبی آن جدا میکند. این تلسکوپ همچنین درباره جو مریخ دادههای مربوط به طیفسنجی را بهدست آورده که برخی از ویژگیهای ترکیب مولکولی آن را آشکار میکند.
در ماه مه، مریخنورد کنجکاوی (Curiosity) از یک صخره عجیبوغریب در کوه شارپ مریخ عکس گرفت که تقریباً همه قبول دارند که شبیه دروازه بیگانگان است. البته ناسا نظریه کاربران اینترنت را رد کرده؛ ظاهراً این ساختار شبیه به یک دروازه، شکافی به ارتفاع یک پا در بین دو شکستی سنگ است.
در شب کریسمس 2021، یک شهابسنگ به مریخ برخورد کرد. این ضربه توسط فرودگر InSight که معمولاً امواج لرزهای مریخلرزه را تشخیص میدهد، احساس شد. در سال 2022، دوربین HiRISE مدارگرد شناسایی مریخ از محل برخورد تصویربرداری کرد. در این تصویر شاهد یک لکه سیاه بزرگ هستیم که محل برخورد صخره فضایی را نشان میدهد.
دوربین زمینه مدارگرد شناسایی مریخ، از قبل و بعد منطقه برخورد این صخره فضایی عکاسی کرده است. این سنگ در Amazonis Planitia، منطقهای که از زمانها قبل تصور میشود که نسبتاً یک دشت است، فرود آمد.
در ماه ژوئیه، مریخنورد استقامت با دوربینهای خود تصویر عجیبوغریب دیگری را به اشتراک گذاشت: یک رشته ریسمان روی سطح مریخ. بااینحال، مقامات ناسا تأیید کردهاند این شیء عجیب نه ریسمان است نه زباله بیگانگان، بلکه زبالههای ایجادشده توسط مأموریت مریخنورد است. متأسفانه این تصویر نشان میدهد که حتی فعالیتهای اکتشافی در سطح مریخ نیز باعث ایجاد زبالههای فضایی و آلودگی بینسیارهای میشود.
هلیکوپتر نبوغ (Ingenuity) تصویر زیر را از فرود موفقیتآمیز مریخنورد استقامت گرفت که پوسته پشتی و چتر نجات مچالهشده آن را نشان میدهد. نکته جالب اینکه مریخنورد در فوریه 2021 روی سطح سیاره سرخ نشست، اما زبالههای ایجادشده توسط فرود آن در آوریل امسال مشاهده شدند.
تصویر زیر در 4 می امسال توسط فرودگر InSight گرفته شد؛ روزی که لرزهسنج آن (در این تصویر پوشیده شده از گردوغبار است) یکی از بزرگترین مریخلرزههایی را که تابهحال در این سیاره شناسایی شده، ثبت کرد. این مریخلرزه قدرتی بهاندازه 5 ریشتر داشت که (برای مقایسه) روی زمین میتواند خسارتهای جزئی ایجاد کند.
صخرههای پوسته پوسته زیر توسط مریخنورد کنجکاوی در هنگام عبور از کوه شارپ مریخ مشاهده شده است. دانشمندان میدانند که زمانی در مریخ آب مایع وجود داشته است و معتقدند که این سنگهای پوسته پوسته نشان میدهند که جریانهای آب از میان تپههای شنی در چه منطقهای جریان داشته است.
آخرین سلفی فرودگر InSight که در آن نیز یک منظره دیدنی به نمایش درآمده است، بهخوبی مشخص میکند که چرا این تصویر آخرین سلفی این فرودگر است. پنلهای خورشیدی InSight توسط غبار مریخی پوشیده شدهاند، به این معنی که دیگر نمیتواند برای انجام مأموریتهای خود قدرت کافی داشته باشد. بنابراین این آخرین تصویر ارائهشده توسط InSight است که انتظار میرود در چند ماه آینده عمر آن به پایان برسد.