به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مهندس سعید مدنی، مشاور وزیر صمت با شبکه رادیویی گفتگو در برنامه صبح و گفتگو در خصوص آینده صنعت خودرو در کشور گفتگو کرده است.
سؤال: با این اوضاع و احوالی که ما داریم در مورد خودرو می‌بینیم آینده صنعت خودرو را شما چگونه می‌بینید؟
سعید مدنی: اگر با همین دست فرمان بخواهیم جلو برویم من فکر می‌کنم که آینده زیاد خوبی را برای صنعت خودرو نمی‌شود متصور شد نه به این معنا که واقعاً بایدناامید شد واقعیت این است که ما دارای زیرساخت‌های لازم برای صنعت خودرو هستیم ظرفیت‌های کافی در ایران ایجاد شده است توانمندی‌های خیلی خیلی بالایی داریم چه در زمینه تولید چه در زمینه زنجیره تأمین قطعات چه در زمینه زنجیره خدمات پس از فروش و همه چیز برای یک رشد و یک جهش در صنعت خودروی ما آماده است. حلقه‌های مفقوده‌ای داریم که این حلقه‌های مفقوده را باید رفع رجوع کنیم. یکی از مشکلات اساسی طی چند سال اخیر در صنعت خودرویی ما دخالت دولت در امور اجرایی این صنعت است. اصولاً مدیریت در هر زمینه اقتصادی که فعالیت می‌کند نتیجه اش همانی است که ما در کشور‌های اروپای شرقی دیده ایم با روش‌های سوسیالیستی بوده یا هر چیزی بوده یا در کشور‌هایی که اصولاً هیچگونه پیشرفتی نه در صنعت خودرو و نه در صنعت هم اتفاقی نیفتاده است. بهترین راه واگذاری کار مردم به خود مردم است و دولت البته نه به این معنا که همه این‌ها را رها کند.
سؤال: حدود اختیارات و دخالت‌های دولت در شرکت‌های صنعتی ازجمله خصوصی و خصولتی چقدر است؟
سعید مدنی: دخالت تفاوت می‌کند با نظارت و پایش برنامه ها. صنعت خودروی ما چیزی حدود بین حدوداً ۱۵ تا ۲۰ درصد اقتصاد صنعت ما است و خود صنعت هم حدود ۲۰ درصد اقتصاد ما است. یعنی صنعت خودرو حدود ۴ یا ۵ درصد در تولید ناخالص کشور می‌تواند نقش داشته باشد به تبع صنعتی نیست که بخواهیم ما نادیده بگیریم از نظر رشد و توسعه اقتصاد در کشور، به همین دلیل است که باید دولت به جای اینکه دخالت کند از طریق انتخاب مدیرها، تعیین قیمت خودرو و مسائلی اینچنینی، این کار را طبق قانون واگذار کند به قانون تجارت و مجامع و مالکیت آن را به بخش خصوصی یا اگر حتی می‌خواهد مالکیتی داشته باشد در مدیریت دخالتی نداشته باشد. من بلااستثناء می‌توانم بگویم تمام ضرر و زیان‌ها و فشار‌هایی که الان صنعت خودرو تحمل می‌کند که جلوی رشد و توسعه اش را گرفته است و جلوی نقش اش را در تولید ناخالص ملی ما گرفته است عملاً می‌شود گفت دخالت دولت در اداره این بنگاه است. ددولت وظیفه اداره کردن ندارد دولت باید پایش کند برنامه‌هایی را که در شرکت‌های دولتی است چه خصوصی باشد و چه مالکیت آن با دولت باشد، پایش کند برنامه‌هایی را که این شرکت‌ها اعلام می‌کنند در زمینه‌های مختلف، که قبلاً با هماهنگی خودش تدوین شده است در چارچوب چشم انداز‌ها و مأموریت‌های این صنعت تدوین شده است و بار‌ها هم اصلاح شده است ما بخصوص در ایران هم داریم همچنین برنامه‌ای را از دهه ۸۰ ما برنامه چشم انداز ۱۴۰۴ را داشته ایم که متأسفانه در تقریباً در هر مرحله‌ای به دلایل مختلف مثل نظام قیمت گذاری مثل تغییر مدیریت‌های پی در پی و نظایر این کار‌ها اصولاً رشدی در این زمینه اتفاق نیفتاده و ما هنوز در حتی نیمه راه آن ۱۴۰۴ که دو سال دیگر به آن خواهیم رسید که نرسیده ایم هنوز.
سؤال: در بین صحبت هایتان یک جایی برای مدیران و گذاشتن مدیران توسط دولت صحبت کردید یعنی مدیران سیاسی روی کار می‌آیند؟
سعید مدنی: بله نه اینکه مدیران سیاسی بیایند سر کار، اداره کردن سیاسی بنگاه‌های بزرگ اقتصادی باعث می‌شود که با تغییر هر دولتی مدیریت‌ها عوض می‌شود ما بسیاری از مدیران مان مدیران توانمندی بوده اند در صنعت خودرو منتها قبل از اینکه بتوانند برنامه هایشان را اجرا کنند و به نتیجه برسانند بلافاصله با یک تغییر مدیریت عوض می‌شوند. اصولاً دولت‌های ما هم الحمدلله هیچ دولتی دولت قبلی خودش را قبول ندارد. همه دولت‌ها تمام مشکلات را گردن دولت قبلی می‌اندازند و همیشه هم همین داستان وجود دارد و همه این‌ها به همدیگر وصل است در صورتی که صنعت خودرو یک صنعت تخصصی است اگر مدیری را گذاشتید برنامه‌ای را از او گرفتید و طبق این برنامه دارد عمل می‌کند و جلو می‌رود خب به تبع باید اجازه دهیم که این صنعت کار خودش را انجام دهد، ولی به محض اینکه یک دولتی عوض می‌شود بلافاصله دولت جدید درصدد این است که ریاست بنگاه بزرگ اقتصادی را بعنوان یک اهرم دراختیار خودش بیرد و آدم‌ها را عوض می‌کند. ما در خود وزارتخانه هم همین وضعیت را داریم در پنج شش ساله گذشته دقت کنید چند تا وزیر در وزارتخانه عوض شده است ما شاید ۶ یا ۷ وزیر و سرپرست وزارتخانه وزارتخانه‌ای که حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد اقتصاد مملکت در دست آن است عوض نمی‌می شود هر کدام از این‌ها که آمده اند یک بار دو بار مدیریت شکرت خودروسازی را عوض کرده اند چه وضع بسامانی را می‌خواهید از این صنعت عملاً داشته باشید.
سؤال: الان با این وضعیتی که ما داریم یعنی مدیرانی که مدیران سیاسی هستند در روی کار هستند یعنی سیاسی منظورم کسانی که گذاشته اند سرکار در حوزه خودرو، شما وضعیت صنعت را نه تنها خودرو به کلیّت بپردازیم وضعیت صنعت را با این نوع مدیریت چطور می‌بینید؟
سعید مدنی : مدیرانی که به آینده خودشان اطمینان نداشته باشند و یقین داشته باشند بعد از یکسال یا دوسال جابجا خواهند شد من به تانایی هایشان کاری ندارم، درست انتخاب شده اند یا نشده اند، ولی اگر معتقد و مطمئن نباشد که پنج سال یدر یکجا خواهند بود علی رغم اینکه دارند برنامه هایشان را طبق روال انجام می‌دهند و میانگین حضورشان دو سال یکسال یا چند ماه بیشتر نیست، مسلماً این‌ها نه برنامه ریزی می‌توانند کنند و اگر هم بتوانند کنند نمی‌کنند این کار را. من یک تاریخچه مختصری را خدمت شما عرض کنم، ما تا زمان دولت‌های هفتم و هشتم، عملاً تا سال‌های ۷۵ تا ۸۰ این برنامه‌ها وجود داشت انتخاب مدیران براساس گزینش‌ها و توانمندی‌هایی انجام می‌شد که این توانمندی‌ها ملاک بود برای اینکه یک مدیری بتواند مدت طولانی در یک صنعتی براساس برنامه که به او ابلاغ می‌کنند باشد متأسفانه این مراحل‌ها خیلی طولانی بود. تست‌ها و آزمایش‌های شفاهی و کتبی بود و دوره انتظار بود وقتی یک کسی براساس تجربیات و مدارک تحصیلی و این‌ها انتخاب می‌شد براساس یک برنامه‌ای می‌آید در رأس کار بخاطر همین مدیران آن دوره دولت‌های ما یک کم طولانی‌تر بودند و توانستند یک برنامه‌هایی را در یک چارچوبی که مثلاً خدا رحمت کند آقای دکتر نژاد حسینیان که برنامه مدونی برای صنعت خودرو داشت تنها ایشان بود که نقش مثبت دولت را در اداره بنگاه‌های بزرگ اقتصادی ایجاد کرد و بعد از آن دولت هیچ نقشی در رشد نداشت وقتی در سقوط شرکت‌های خودروسازی نقش داشت به آن شکل. دولت‌های نهم و دهم این جریان دیگر کاملاً سیاسی شد یعنی به این شکل شد که عملاً می‌شود گفت همه اش مواضع سیاسی بود دولت بلافاصله این دولت آمد و گفت تمام کسانی که در دولت قبلی بوده اند بایستی کنار بروند و جدیدی بیایند شما قبل از این این اتفاق در اینجا نمی‌افتد ما همیشه در همه دولت‌ها وزرای مشترک بین دولت‌ها و دیدگاه‌های مختلف هم داشتیم. ولی از دولت نهم و دهم به بعد این اتفاق نیفتاد یعنی عملاً ما زنجیره پیوندی بین سیستم اداری مملکت بین گذشته و آینده‌ای وجود نداشت همه گذشته‌ها بد بودند و باید می‌رفتند و گروه جدید در دولت جدید باید سر کار می‌آمدووقتی که این اتفاق می‌افتاد گسسته می‌شد برنامه‌های ملکت و انتخابات، چون با عجله انتخاب می‌شد مهم این بود که قبلی برود و مهم نبود که چه کسی می‌آید در زمان دولت نهم ما ظرف یکسال ده دوازده وزیر عوض کرده ایم بخاطر آن عجله‌ای بود که در انتخاب وزراء اتفاق افتاد این اتفاق متأسفانه در دولت یازدهم و دوازدهم ههم افتاد و به یک شکل دیگری در دولت سیزدهم هم باید قاعدتاً اتفاق بیفتد، چون به این شکل ممکن است مملکت دچار بحران بشود. این است که مسائل سیاسی درست است که انتابات سیاسی است، ولی شاید من اصلاً در خودروسازی صحبت نمی‌کنم، چون به هر حال کسانی در رأس این صنعت قرار می‌گیرند باید کسانی باشند در سطح یک وزیر توانمندی‌هایی داشته باشند که بالاتر از یک وزیر باید داشته باشند، ولی عملاً می‌شود گفت که در این حد اگر هم بوده باشند، ولی سایر بنگاه‌ها و نهاد‌های مدنی ما هم که وجود دارند نیرو‌هایی با عمدتاً رابطه گزینش شده هستند نه براساس توجه و تجارب آن‌ها و، چون ما اعتقادی هم به مشاوره با نخبگان و خبرگان قدیمی که دارای تجربه در دوره‌های قبل نداریم معمولاً همه چیز را آزمون خطا می‌کنیم و همیشه منتظریم یک مشکلی پیش بیاید و براساس آن مشکل بیاییم مسئله را حل کنیم. یعنی هیچ موقع دنبال پیش بینی اوضاع نیستیم. این تورم این نرخ دلار را کارشناسان از چند سال پیش مرتب گوشزد کرده بودند، ولی متأسفانه هیچ موقعی این اتفاق نیفتاد که برنامه‌ای داشته باشیم برای اینکه ما به این مسیر نیفتیم.
سؤال: وزیر محترم صمت در مصاحبه‌ای که چند وقت پیش انجام دادند، گفتند که قیمت دلار بالا می‌رود و قیمت خودرو هم بالا می‌رود با آقای قلیباف سخنگوی محترم وزارت صمت چند روز پیش من همینجا مصاحبه کردم که از همکاران قدیمی ما هم هستند خیلی خوشحال بودم بابت این ۲۰۰ تا خودرویی که وارد شده و می‌گفتند که قیمت خودرو مردم عجله نکنند رو به پایین می‌آید متعادل می‌شود من چیزی که دارم در بازار می‌بینم من مصرف کننده یک اعتقاد شخصی دارد می‌گویم که خودرو با عزت آن خانواده یکی از شاخه‌های عزت آن خانواده گره خورده است یعنی چه یعنی اینکه من پدر خانواده هستم که خودرویی می‌خواهم بگیرم الان دیگر نمی‌توانم خریداری کنم یعنی برای پراید باید ۲۶۰ میلیون تومان در این بازار پول بدهم تا بتوانم یک پراید بخرم حالا توقف تولید این پراید چه ضربه‌هایی زد. چقدر در صنعت قطعات و این‌ها ضربه زد. بفرمایید عملکرد وزارت صنایع در کنترل قیمت‌ها را شما چه در حال و چه در آینده برای مردم لطفاً شفاف بگویید.
سعید مدنی: عملکرد قیمت خودرو در این صنعت در واقع یکی از فاجعه‌هایی بود که از چند سال پیش اتفاق افتاد و حتی دولت‌های یازدهم و دوازدهم هم علی رغم تمام تلاش شان و با داشتن آدم‌های قدرتمندی که در آن زمان وجود داشت، حتی زورشان به سیستم نرسید. بخاطر اینکه ما یک روش دوستی خاله خرسه را با مردم در پیش گرفته ایم براساس سیاست‌های پوپلیس، بخاطر اینکه نیامده ایم تحلیل و بررسی کنیم و تجربیات گذشته را مدنظر قرار بدهیم که اصولاً نظام قیمت گذاری نه تنها باعث رشد صنعت خودرو نمی‌شود بلکه باعث افزایش قیمت خودرو می‌شود. بخاطر اینکه سواد کافی وجود ندارد و از تجربیات گذشته استفاده نمی‌کنند ما تجربیاتی که در سال‌های ۹۰ و ۹۱ داشتیم قیمت خودرو آزاد شد پرایدی که در کارخانه ۸ میلیون تومان بود در بازار به قیمت ۲۲ میلیون تومان رسیده بود بازارسازی قیمت خودرو آمد رسید به حدود ۱۸ تومان بازار آزاد هم قیمت اش شد ۱۸ و نیم یعنی بازار آزاد خودش کنترل کننده است و سودی که ایجاد می‌شود این سود وارد صنعت خودرو می‌شود دولت می‌تواند به ازای این سود از شرکت‌های خودروسازی برنامه بگیرد برای افزایش تولید و توسعه محصول که خودبخود باعث کاهش قیمت می‌شود، ولی مافیا‌هایی وجود دارد در بیرون از صنعت خودرو و در بازار وجود دارد که اجازه این کار را عملاً نمی‌دهند. همین الان دولت دارد افتخار می‌کند من این را داخل بورس می‌برم آخه آقای دولت تو مگر نمی‌دانید مردم چند درصدشان با مکانیزم بورس آشنا هستند. آیا نمی‌دانید که تنها کسانی می‌روند در بورس که حرفه‌ای هستند، این‌ها می‌آیند ۳۰ تا از همین خودرو‌ها را در بورس ثبت نام می‌کنند و به نام خودشان درمی آورند. همین الان شما در بسیاری از نمایشگاه‌ها بروید خودرو‌های مدل صفر کیلومتر برای چند سال پیش که همینجوری با قیمت‌های پایین خریداری شده است گذاشته شده است این تورم تصنعی ناشی از مافیای اقتصاد ما باعث افزایش قیمت شان بشود و بتواند با حاشیه بسیار و سود خوبی این‌ها را بفروشند. این است که اصلاً دخالت دولت به هر نحوی چه نوع قیمت گذاری الان تمام همّ و غمّ دولت باید کمک به صنعت خودرو باشد سرازیر شدن پولی که در جیب دلال‌ها می‌رود در جیب خودروساز‌ها باشد برنامه از خودروسازان بگیرد و ما در چارچوب همان چشم انداز ۱۴۰۴ ما باید قاعدتاً امسال ۲ میلیون خودرو تولید کنیم وقتی که وزارتخانه اعلام می‌کند که وضعیت خوب است قیمت ۱۵ درصد پایین می‌آید دلار بالا برود قیمت خودرو بالا می‌رود شما اعلام کنید که من نمی‌توانم در این شرایط اقتصادی برنامه افزایش تولید داشته باشم من خاطرم است وزیر جدید راه و شهرسازی با جسارت رفت در مجلس گفت این ساخت یک میلیون ساختمان مسکونی در کشور امکانپذیر نیست. آقای وزیر صمت شما هم برو و اعلام کن با این وضع قیمت کنترل دلاری که عملاً نه ریشه اقتصادی دارد نه ریشه‌های علمی و منطقی دارد میزان صادرات ما با میزان واردات ما از نظر دلاری تقریباً بالانس است و به هیچ وجه اجازه نباید، ولی قتی دولت برای کمبود بودجه اش دلار را خودش بالا می‌برد و باعث ایجاد تورم هم می‌شود آقای وزیر این را می‌داند باید حداقل قولی در این رابطه ندهد که مردم را. مثل واردات خودرو که الان نزدیک به یکسال شد هی گفتند دو ماه دیگر وارد می‌شود ششماه دیگر وارد می‌شود نیامد و ۲۰ درصد رفت روی قیمت خودرو و پرایدی که قیمت اش این نیست اینجوری شده است. همین الان هم پراید صفرکیلومتری که دو سال پیش از تولید خارج شده است را می‌توانید در جا‌های مختلف دپو شده ببینید. دولت رها کند همه چیز را و کار را به مردم بسپارد و خودش نظارت و پایش کند. برنامه‌های خودروسازی‌ها و همه چیز درست می‌شود.
