به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایرنا: هشت بهشت کوشک میانی باغ بلبل است؛ باغی ایرانی از دوران صفوی که تنها کوشک آن باقی مانده است و باغچه بندی‌ها، سیستم آبرسانی و دیوارهای محصور کننده آن از بین رفته است، در واقع بقیه المان‌های باغ ایرانی در گرداگرد کوشک هشت بهشت رنگ باخته‌اند یا به طور کلی از بین رفته‌اند و جایشان را پارکی گرفته که گرچه یکی از بوستان‌های زیبا و بی‌نظیر اصفهان است اما نوع پوشش گیاهی این پارک در مجاورت کوشک هشت بهشت و از طرفی تردد کنترل نشده و مسائل ناشی از آن موجب شده است که این بنا نسبت به بناهای مشابه در معرض آسیب‌های بیشتری باشد.
مریم شیروانی،مسئول عمارت هشت بهشت گفت: هرگونه بازدید از کاخ هشت بهشت به دلیل ظرافت‌هایی که در ساخت این بنا به کار رفته است و همچنین قرار داشتن در میانه پارک بزرگ هشت بهشت(شهیدرجایی) و تردد پرشمار شهروندان نیاز به فرهنگ‌سازی دارد.
وی افزود: برخورد وسایل بازی همچون توپ والیبال و خطرهای احتمالی مانند استفاده از مواد آتش‌زا برای درست کردن کباب و سایر تفریحات شهروندان می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیر به این بنا وارد کند که از کنترل اداره کل میراث فرهنگی اصفهان خارج است.
شیروانی به حفاظت ۲۴ ساعته این کاخ اشاره کرد و افزود: با وجودحفاظت از سوی یگان ویژه میراث فرهنگی و دوربین‌های مدار بسته، با توجه به محل قرارگیری عمارت هشت بهشت در میان بوستان شهید رجایی و اقدامات حفاظتی، این بنا در معرض آسیب قرار دارد.
وی یادآور شد: هر بنای تاریخی با توجه به قدمت و کهولت مصالح نیاز به نگهداری و حفاظت مداوم دارد، به همین دلیل کاخ هشت بهشت با توجه به ویژگی های منحصر بفرد معماری و تزیینات وابسته به آن و به دلیل قرار گرفتن در میان بوستان با پوشش گیاهی مختلف و استفاده شهروندان به عنوان تفرجگاه شهری، آسیب پذیرتر و نیاز به حفاظت بیشتری دارد.
مسئول کاخ هشت بهشت افزود: ایوان شمالی از لحاظ سازه مشکلی ندارد و مرمت تزئینات وابسته به معماری از جمله تزئینات چوبی زیر سقف ایوان شمالی با توجه به کهولت و از بین رفتن پیوند ملات و مصالح و مرمت و استحکام بخشی نقاشی های دیواری در صورت تامین اعتبار در برنامه‌های مرمتی سالجاری این کاخ قرار خواهد گرفت.
شاید یکی از راه‌های نجات کاخ هشت بهشت این باشد که هویت باغ بلبل به آن برگردانده شود؛ باغی با مشخصه‌های ایرانی و پوشش گیاهی متناسب با اقلیم اصفهان. شیروانی در این باره گفت: با توجه به اینکه باغ بلبل وکاخ هشت بهشت دارای ویژگی‌های منحصر به فرد تاریخی و معماری است، اداره کل میراث فرهنگی اصفهان در صدد آماده سازی پرونده ثبت جهانی این بنا در مجموعه باغ‌های ایرانی است.
پارکی که یک بنای چهارصد ساله را رو به ویرانی برد
علیرضا جعفری زند، باستان شناس و کارشناس دادگستری در رشته ابنیه و آثار تاریخی شرایط عمارت هشت بهشت را هم از این جهت که بدون حفاظ در پارک قرار گرفته و هم اینکه آبیاری موجب نفوذ آب به زیر پی‌ها شده است نامطلوب دانست و گفت: در دهه شصت عجولانه دیوارها برداشته و این مکان تبدیل به پارکی شد که یک اثر تاریخی چهارصد ساله را رو به ویرانی برده است.
وی نفوذ آب به زیر پی‌های هشت بهشت را بزرگ‌ترین آسیب پارک به این بنای تاریخی خواند و علاوه بر این افزود: بارها دیده ام افرادی که برای تفریح نشسته اند و سماور کنار دیوار کاخ هشت بهشت گذاشته اند یا اینکه ته سیگار پرت می کنند توی ایوان‌ها و این برای هشت بهشت خطر ایجاد می کند. این اوضاع نابه سامان روز به روز شدیدتر هم می شود و بنابراین وضعیت هشت بهشت نیاز به یک تجدید نظر دارد.
جعفری زند گریزی به برداشتن دیوارهای باغ در دهه شصت زد؛ زمانی که خانه‌های ساخته شده بر روی زمین‌های باغ بلبل از سوی شهرداری برای ساختن پارک تملک شد و گفت: عرصه باغ بلبل در زمان ظل السلطان فروخته و تبدیل به منازل مسکونی شد. بعد از انقلاب اما این خانه ها تملک و تبدیل به پارک شد. سردر قاجاری این باغ اما در سال ۶۳ شبانه تخریب شد و اواخر دهه شصت هم به این فکر افتادند که دیوارهایش را بردارند و زمین خانه هایی که تملک شده بود را به باغ هشت بهشت بیافزایند.
هشت بهشت هنوز جای کار دارد
بهشاد حسینی ناظر طرح های مرمت تزئینات اداره کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان درباره وضعیت کاخ هشت بهشت در پارک رجایی گفت: سعی شده است که روند سرعت آسیب ها کم و محدود شود ولی هنوز هم جای کار زیاد دارد.
وی معتقد است که باید برای نظر دادن در خصوص وضعیت کاخ هشت بهشت، آزمون و مطالعه کرد چرا که بدون این مطالعات شاید نظر دادن با واقعیت فاصله داشته باشد. به هر روی نظر وی این است که خطر فضای سبز پارکی که لازمه اش آبیاری دایمی است برای بنای هشت بهشت جدی است. پیشنهاد این کارشناس دراین‌باره عوض کردن پوشش گیاهی این محدوده و محصور کردن به نحوی است که آسیب منظری برای هشت بهشت نداشته باشد.
هشت بهشت یکی از زیباترین کاخ های صفوی در اصفهان است. این عمارت در میان باغ بلبل، یکی از باغ‌های چهارباغ قرار داشته که اکنون تنها عنصر به جا مانده از این باغ ایرانی، کوشک هشت بهشت است. عناصر تشکیل دهنده باغ ایرانی شامل زمین، آب، گیاه و بنا است و برخلاف باغ های غربی که بر مبنای حرکت و گذر افراد طراحی می شوند، باغ ایرانی برای سکون و استراحت طراحی شده و از این رو بنا از عناصر بارز باغ ایرانی به شمار می آید. اکنون این بنای با ابهت در میان پارکی به نام پارک شهید رجایی قرار گرفته است که به گفته کارشناسان آن را در معرض آسیب های جدی قرار داده است.
استان اصفهان به عنوان قطب گردشگری کشور دارای ۱۰۷ شهر و یکهزار و ۹۳۴ روستاست؛ بیش از ۲۲ هزار بنا و اثر تاریخی در این استان شناسایی شده و یکهزار و ۸۵۰ مورد آن به ثبت ملی و چهار اثر آن به نام‌های میدان امام(نقش جهان)، کاخ چهلستون، باغ فین کاشان و مسجد جامع به ثبت جهانی رسیده است.
