تمام مراکز ما آمادگی واکسن دارند، ما به اندازه کافی واکسن داریم

سوال: امروز در جلسه ستاد ملی کرونا چه خبر بود و در رابطه با کرونا چه تصمیماتی گرفته شد و قرار است در چه مسیری قرار بگیریم؟

آقای دکتر محمد رئیس زاده عضو ستاد ملی مقابله با کرونا: با توجه به اینکه شواهد و قرائن نشان می‌دهد که سویه جدیدی که بخش‌هایی از دنیا را درگیر موج جدید کرده و در کشور ما هم مشاهده شده، این احتمال وجود دارد که در آینده‌ای نزدیک کشور ما هم دچار پیک موج هشتم شود، جلسه ستاد ملی کرونا بعد از یک وقفه چند هفته‌ای امروز تشکیل شد برای اینکه تمهیدات و مقدمات لازم برای مقابله هر چه بهتر با موج جدید اندیشیده شود، گزارشی از وضعیت بیماری در دنیا و در ایران داده شد و نهایتاً تصمیماتی گرفته شد که در بخش‌های مختلف خبری به اطلاع مردم عزیزمان رسید، مهم‌ترین آن تصمیمات این بود که تاکید شود بر رعایت پروتکل‌ها توسط مردم، استفاده از ماسک بخصوص در محیط‌های سربسته، محیط‌های دانشگاهی، در کلاس ها، شست و شوی دست‌ها و رعایت فاصله اجتماعی و هم تاکید شود بر تزریق دز یادآور کرونا، آن‌هایی که دز یادآور را تزریق نکردند دز سوم یا چهارم را حتماً تزریق کنند به خصوص افراد بالای ۱۸ سال که بیشتر از ۶ ماه از تزریق دز واکسیناسیون آن‌ها گذشته و به خصوص آن‌هایی که بیماری زمینه‌ای دارند، از دیگر بحث‌هایی که تاکید شد آمادگی مراکز درمانی برای مواجهه احتمالی با موج جدید بیماری بود، لازم است که همکاران ما در سراسر کشور در مراکز درمانی تمهیداتی را بیاندیشند، نکته مهم بحث نیروی انسانی آماده و با نشاط برای تامین درمان مردم که اصل اولی است که ما نیاز داریم، تجهیزات بیمارستانی، لوازم مصرفی، تخت‌های بستری و همه مقدماتی که در موج‌های قبلی هم تجارب آن در کشور وجود دارد.

سوال: تجارب فراهم و مهیا شده است؟

آقای رئیس زاده: همکاران ما تجارب موج‌های هفت گانه قبلی را دارند، لازم است بعد از وقفه چند ماهه‌ای که داشتیم و اوضاع آرام بود، لازم است حتماً آمادگی‌ها حتماً بازبینی شود، بحث امنیت مرز‌ها و کنترل مبادی ورودی و خروجی کشور در مرز‌ها تاکید شد، به خصوص با توجه به تعطیلات سال نو میلادی، در سال ۹۸ هم ما مصادف با تعطیلات سال نو تقریباً شروع این موج را داشتیم.

سوال: در کشور‌های اروپایی و آمریکا ویروسی که می‌چرخد همین نوع است؟

آقای رئیس زاده: بله همین نوع ویروس است که در کشور ما هم مشاهده شده، مسافرت‌های سال نو قطعاً به چرخش بیشتر این ویروس کمک خواهد کرد که لازم است هم مردم و هم مسئولین مقدمات لازم را بیاندیشند که انشاءالله با سلامتی بیشتری از این موج عبور کنیم.

سوال: شاید اگر یک جای خیلی مهم باشد برای بهداشت و پیشگیری شاید در کنار ماسک و واکسن بحث کنترل مبادی ورودی به ویژه تعطیلات سال نو این طور به نظر می‌رسد؟

آقای رئیس زاده: حتماً مبادی مهم هستند، چون چرخش ویروس قطعاً از خارج از کشور توسط گردش مسافرینی است که وارد کشور می‌شوند.

سوال: این ویروس در صورت ابتلا چقدر بستری ایجاد می‌کند، نرخ ابتلا در سویه جدید (بی کیو وان) چقدر است؟ و نسبت به دلتا چه تفاوتی دارد؟

دکتر فرشیدی معاون معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی: مهم‌ترین تفاوت این است که هفته قبل در خدمت شما بودیم، اما ماسک نداشتیم، اما الان ماسک بر صورت دارم، این مهم‌ترین تفاوت گونه جدید است، چهارشنبه شب این را اعلام کردیم که بی کیو وان و ایکس بی بی را اعلام کردیم که متاسفانه امروز یک سویه دیگر به این‌ها اضافه می‌شود و BA۵ که باز هم از خانواده اومیکرون اضافه می‌شود، یعنی ظرف سه چهار روز اخیر سه سویه جدید همکاران ما در بین بیمارانی که مشکوک به کووید بودند و مراجعه کردند به آزمایشگاه‌ها تشخیص دادند، وقتی که ما این سویه‌ها را می‌بینیم و سرعت غلبه این سویه در اروپا، در اروپا هم بی‌ای ۵ بود، ولی می‌بینیم از اواخر اکتبر که شروع شد بی کیو وان و سرعت کرونا افزایش پیدا کرد، جا‌هایی مانند فرانسه و آلمان می‌بینیم با سرعتی افراد درگیر شدند.

سوال: مقایسه‌ای داریم که چند برابر یک نفر چند نفر را می‌تواند مبتلا کند؟

آقای فرشیدی: قطعاً این چیزی که از این ویروس دیدیم نسبت به دلتا خیلی بیشتر است، در گزارش‌ها ایکس بی بی تا ۵ برابر بیشتر به نسبت دلتا گزارش شده است، اگر بخواهیم کنترل نشده و نخواهیم مرز‌ها را رصد کنیم و هر چه زودتر بیماران و افراد مشکوک پیدا کنیم و هر چه زودتر بیماران و افراد مشکوک پیدا کنیم و رها کنیم، قطعا با توجه به فاصله طولانی که از زمان آخرین واکسن عمومی تزریق شده و جمعیت قابل توجهی هم دز سوم و چهارم را تزریق نکردیم، قطعاً باید این وضعیت را داشته باشیم که در آینده‌ای نه چندان دور ظرف یک ماه تا یک ماه و نیم آینده ما دچار یک پیک شویم.

آقای فرشیدی: در واقع باید اینطور فکر کنیم که از امروز پیک ما شروع شده، ما در زمانی هستیم که بیمارستان‌ها خلوت هستند، کادر درمان آمادگی لازم را دارند و هنوز مشکلی پیش نیامده، اما برنامه را برای چهار تا شش هفته آینده که احتمالاً ما اوج بیماری را خواهیم داشت.

سوال: سویه ایکس بی بی که یکی از سه سویه‌ای است که در کشور مشاهده شده، سرعت گردش آن ۵ برابر نسبت به دلتاست، میزان بستری این سویه چقدر فرقی می‌کند؟

آقای فرشیدی: علائم کمی تغییر کرده است، علائم کلاسیک اولیه تب، صرفه و عواملی به این شکل، الان شاید صرفه کمتر باشد بیشتر مواردی که ما در ایکس بی بی می‌بینیم درگیری گوارشی و بیماران با یک خستگی، سردرد و علائمی کمی متفاوت‌تر مراجعه می‌کنند این تفاوت باعث می‌شود کمتر بروند به طرف اینکه، زمانی که می‌گوییم آنفلوآنزا داریم و سرما خوردگی داریم و بیشتر شک می‌کنیم که نکند کووید باشد و آزمایش‌های کووید برایشان انجام می‌شود لذا همچنین مرحله‌ای را داریم که افراد تشخیص خوب داده نمی‌شوند، از نظربستری باید بگوییم تقریباً همان مقداری در اومیکرون و سویه‌های قبلی داشتیم، بستری به همان مقدار داریم، انتشار بیماری تعداد ابتلا زیاد شد قطعاً تعداد بستری هایمان افزایش پیدا می‌کند.

سوال: در خصوص نرخ ابتلا، بستری و نرخ فوت ناشی از سویه‌های جدید صحبت می‌کردیم، شما بفرمایید وضعیت به چه شکل است در مقایسه با دلتا این سویه جدید چقدر ابتلا، بستری و فوتی ایجاد می‌کند؟

دکتر قانعی عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا: همانطور که اطلاع دارید زمانی که با موج سویه دلتا مواجه شدیم، واکسیناسیون آنقدر پوشش پیدا نکرده بود و تعداد واکسن‌ها افزایش پیدا نکرده بود بنابراین سطح ایمنی پایین بود و بنابراین مرگ و میر دلتا یک درصد می‌شد یعنی ۱۰ درصد مبتلایان بستری می‌شدند و ۱۰ درصد بستری‌ها هم منجر به فوت می‌شدند، البته در آی سی یو نرخ فوت گاهی تا ۵۰ درصد هم افزایش پیدا می‌کرد، در مورد سویه اومیکرون موضوع این است که کمتر دستگاه تنفس تحتانی یعنی خود کیسه‌های هوایی و آن نایژه‌ها را گرفتار می‌کند، وقتی که سویه اومیکرون دستگاه تنفس فوقانی را بگیرند ویژگی آن این است که سرایت زیاد، ولی مرگ کم می‌شود، اگر اضافه کنیم که کشور ما به هر حال دو یا سه دز واکسن هم زدند بنابراین باید به شدت میزان مرگ و میر پایین باشد، آن چیزی که ما باید مراقبت کنیم فقط مرگ و میر و بستری شدن است، نمی‌شود جلوی ابتلا را گرفت به خاطر این که این سویه بسیار مسری است و موج قبلی هم که آمد خیلی‌ها بدون علامت بودند، بنابراین می‌گردند و منتشر می‌کنند و ۴۰ درصد هیچ علامتی نداشتند یا علامتی خفیفی دارند که فکر نمی‌کنند مریض هستند که این باعث می‌شود گسترش پیدا کند، ما نگران ابتلا نیستیم، به همین دلیل آن چیزی که قطعی است که بحث واکسن است به خاطر این که یک ایرادی وارد شده می‌گویند نکند این واکسن‌های موجود این ویروس را خنثی نمی‌کند، آنچه که قطعی است این است که هر کسی که واکسن را به اندازه کافی یعنی سه دز زده باشد و یادآور را زده باشد حتماً میزان بستری و فوت کاهش ۲۰ برابری می‌یابد، این چیزی است که بسیار کمک می‌کند، حداقل یک بیستم آن چیزی است که در دلتا داشتیم.

سوال: یعنی با وجود اینکه تعداد ابتلا بیشتر و حدود ۴۰ درصد بدون علامت خواهند بود و اساساً بیماری به لایه تحتانی سیستم تنفسی نفوذ نمی‌کند بنابراین یک بیستم خواهد بود؟

دکتر قانعی: بله و واکسیناسیون و ابتلا‌های قبلی، این‌ها همه باعث می‌شود که میزان درگیری و بستری شدن بسیار کاهش پیدا کند.

سوال: علائم بیماری قبلی هم شایع شده که در مطالعه‌ای در انجمن قلب آمریکا بود که میزان آمار مرگ و میر قلبی در بزرگسالان سن آن چند دهه کاهش پیدا کرده، آیا مرتبط با کرونا است یا خیر؟

دکتر رئیس زاده: در دلتا که درگیر بودیم و در موج قبلی، شواهدی وجود داشت بخصوص در اطفال، درگیری‌های قلبی اطفال را مشخصاً ارتباط دادند به ویروس کرونا، در کشور خودمان هم مواردی را داشتیم که مشخصاٌ بیماری‌های قلبی هم وجود داشت که در بزرگسالان در کشور ما علائم قلبی خیلی شایع نبود، نمی‌شود به طور قطع رد کرد علائم شایع و برجسته‌ای در واقع علائم قلبی در موج‌های قبلی وجود نداشت در موج جدید هم که خیلی مطالعات هنوز مطالعات قابل استنادی موجود نیست یا یک خبر قطعی را دال بر ارتباط بیماری‌های قلبی با این ویروس را اعلام کرد.

سوال: این تلقی را می‌شود داشت که روزی می‌رسد که این ویروس شبیه به آنفلوآنزای فصلی می‌شود در اصطلاح علمی آندمیک بومی می‌شود در کشور، با توجه به اینکه یک عوارض ناشی از کرونا یک بیستم شده، می‌توان گفت که بومی شده است؟

دکتر فرشیدی معاون معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی: سیر طبیعی اکثر ویروس‌ها همین است یعنی بعد از مدتی که همه گیری را ایجاد کردند کم کم تبدیل به این می‌شود که به شکل اندمیک در جا‌های مختلف، در همین الان برگردیم به نسل‌های قدیمی که شاهدیم، اما اینکه الان دراین وضعیت قرار دادیم، قطعاً خیر، هنوز خیلی زوده بگوییم اندمیک شده و از حالت اپیدمی خارج شده است.

سوال: با توجه به عدد یک بیستمی که شما گفتیم سیاست گذاری ما در قیاس با آنچه که قبلاً داشتیم، بحث‌های قرنطینه را داشتیم، لازم است در سویه فعلی هم به سمت این تصمیمات برویم یا خیر؟

دکتر قانعی عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا: یک قانونی برای همه ویروس‌ها وجود دارد و آن این است که به سرعت گسترش پیدا می‌کنند و این قانون که فردی که مبتلاست برای همیشه چه بخواهد آنفلوآنزا باشد و چه ویروس‌های دیگر، فرد مبتلا باید ماسک سه لایه بزند که منتشر نشود، نکته‌ای که وجود دارد اینکه واقعاً اینکه ما اسم اسامی موج بگذاریم که الان موج چندم است، ویروس کرونا دیگر ویروس پایدار بشریت شده است، همانطور که آنفلوآنزا چهار آنتی ژن آن تغییر می‌کند و هر سال با یک سویه جدید می‌آید به همین دلیل ما وواکسن را سویه جدید را می‌زنیم و واکسن قبلی را نمی‌توانیم بزنیم، به نظر می‌آید کرونا هم با تاثیر جهش‌هایی که ایجاد می‌کند با اسم کرونا می‌آید خوشبختی ما این است که این جهش به نفعی بوده که سرایت بیشتر شده، ولی مرگ و میر کمتر، اینکه ما قرنطینه کنیم، بر اساس مطالعاتی که انجام شده دیگر فکر نکنم قرنطینه‌های آنچنانی جواب دهد، وقتی ۴۰ درصد بدون علامت می‌گردند و وقتی که سرعت سرایت در این حد افزایش پیدا می‌کند، به هر حال خوب است کنترل مرز‌ها را داشته باشیم، ولی وقتی سراغ واقعیت می‌رویم می‌بینیم وقتی کسی از کشوری آمد و مثبت شد ما او را کجا ببریم، کجا بستری، تا چه زمانی نگهداری کنیم، کنیم و هزینه‌های آن را چه کسی می‌پردازد، این‌ها باعث شده که این سوالات ایجاد شود که برنامه عملی چگونه باید باشد به همین دلیل تنها چیزی که قطعی است ماسک زدن فرد مبتلا و واکسیناسیون است، ما انتظارمان این است که منبعد مرگ و میر و بستری نداشته باشیم، این دو را نداشته باشیم با این سویه ویروس خیلی مشکلی نخواهیم داشت.

دکتر فرشیدی معاون معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی: از صحبت‌های آقای دکتر قانعی تشکر و تایید می‌کنم، اما اینکه ما مرز‌ها را کنترل می‌کنیم فقط این نیست که تب دارد یا خیر، یا کووید دارد یا خیر، یکی از مسائل بسیار مهم برای ما اینکه سویه جدید وارد نشود، حتماً آزمایشات ما این نیست که کووید است یا خیر ما به دنبال سویه جدید در کشور می‌گردیم، یکی از بحث‌های جدی ما این است که نوع سویه‌ها انتخاب شوند و بر اساس نوع سویه کارمان را انجام دهیم.

آقای دکتر محمد رئیس زاده عضو ستاد ملی مقابله با کرونا: اوایل بحث کرونا واکسن در اختیار نبود، بنابراین همه دنیا مجبور بود که تا جایی که می‌شود از ابتلا جلوگیری شود، بنابراین بحث رعایت پروتکل ها، فاصله گذاری اجتماعی و جلوگیری از چرخش ویروس شاید مهم‌ترین اقدامی بود که جامعه بشری می‌توانست انجام دهد، الان که واکسن وجود دارد و کشورمان به لطف خدا یکی از کشور‌هایی است که پوشش واکسیناسیون بسیار خوبی دارد، الان تاکید بر واکسیناسیون است، در همه زمان همه این بحث‌ها مهم است، یعنی هم جلوگیری از گردش، یک دوره ای، چون واکسن نبود تکیه بر آن بحث‌ها بود و چاره‌ای نداشتیم، الان، چون واکسن در اختیار داریم قطعاً تزریق واکسن مهم‌ترین استراتژی است که وجود دارد، در همین سویه جدید هم مطالعه شده آن‌هایی که واکسیناسیون دو دز کامل بود نسبت به آن‌هایی که اصلا واکسن نزده بودند، ۱۶ برابر کمتر یا به عبارت دیگر آن‌هایی که واکسن نزده اند به همین سویه جدید میزان ابتلایشان ۱۶ برابر بیشتر بوده است، با همه این‌ها که در فصل آنفلوآنزا هم هستیم رعایت پروتکل ها، جلوگیری از چرخش و شستن دست‌ها و فاصله گذاری هم حتماً بحث مهمی است، قطعاً واکسیناسیون بحث مهم‌تر و وزن بیشتری را در زمان فعلی دارد.

سوال: اگر ابتلا در سویه جدید کم است، بالا بودن میزان فوتی و بستری در کشوری مانند ژاپن که عدد فوتی تا دیروز ۳۲۵ است، این را به چه شکل ارزیابی می‌کنید، دلیل چیست؟

آقای دکتر قانعی عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا: در کار‌های علمی که در سطح دنیا انجام شد، بالاترین ایمنی را زمانی دیدند وجود دارد که ترکیبی یعنی هم ابتلا و هم واکسن در جامعه‌ای با هم رخ داده باشد و در عین حال واکسن هایشان هم از انواع مختلف یعنی یک نوع نباشد و از چند واکسن استفاده کرده باشند، چین برنامه‌ای دارد که می‌گوید کووید صفر این میزان ابتلا در کشورش به گونه دیگری بود، یا در ژاپن و کره جنوبی به شکل دیگری بود، مردم ما همزمان با واکسیناسیون حتی ابتلا داشتند که به این می‌گویند هیبریدی، اثبات شده ایمنی هیبریدی یا ترکیبی بسیار ایمنی بالاتری دارد به همین دلیل این موضوع که در کشور‌های مختلف رفتار ویروس متفاوت است این یک امر اثبات شده‌ای است یعنی در کشور‌های حتی اطراف ما رفتار ویروس عین کشور‌های دیگر نیست به خاطر طیف سیستم ایمنی، این نکته بسیار مهم است، هیچ زمان نمی‌شود گفت، چون علامتی ندارد چیزیش نیست یا خیلی شدید است ویروسش بدتر است، خیر، طیف ایمنی ما تعیین می‌کند که شدت علائم چقدر باشد.

سوال: می‌شود نتیجه گرفت که در ژاپن سطح ایمنی پایین‌تر بوده که انقدر آمار فوتی بالاست و چطور می‌شود نتیجه گرفت که در کشورما می‌شود گفت که سطح ایمنی بالاست و نگرانی نباید آنقدر باشد؟

آقای دکتر قانعی عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا: ما پیشنهادی که در کمیته علمی شد این است که معاونت تحقیقات به طور دوره‌ای باید آمار سطح ایمنی جامعه را دهد و این چیزی است که ما نیاز داریم برای اینکه بتوانیم بگوییم که دز بعدی واکسن را بزنیم یا خیر، اگر هر سطح ایمنی داشته باشیم تصمیم به تزریق دز بعدی بسیار کمک کننده خواهد بود، آن چیزی که قطعی است اینکه با تزریق دز‌های بعدی واکسن به شدت میزان بستری و مرگ و میر پایین می‌آید، همانطور که عرض کردم ما با یک ابتلا سرما خوردگی خیلی کار ندرایم بنابراین در کشور ما موج قبلی نشان داد که کشور در یک وضعیت بسیار خوبی توانست مقابله کند، امیدواریم این دفعه هم مردم اگر تبعیت کنند و دز یادآور خود را بزنند حتماً ما همان وضعیت را تکرار خواهیم کرد.

سوال: ما ۱۸ هزار واحد بهداشتی و درمانی در شبکه بهداشت از خانه بهداشت تا مراکز جامع در کشور داریم، چه برنامه‌ای برای این دارد که ظرفیت به این بزرگی را فعال کند و دیگر شاهد شلوغی بیمارستان‌ها در صورتی که ابتلا بالا رود، نباشیم؟ برنامه‌ای برای این موضوع وجود دارد؟

سوال: اگر کسی برای واکسن زدن مراجعه نکند، سیستم بهداشت و درمان رویکرد فعالی دارد برای اینکه سیستم به او مراجعه کند یا خیر؟

آقای دکتر رئیس زاده عضو ستاد ملی مقابله با کرونا: آمار دز اول ۷۷ درصد، آماز دز دوم ۶۹ درصد، نکته‌ای خیلی مهم و مورد نیاز است آمار واکسیناسیون دز سوم را باید داشته باشیم، ولی الان نه تا جایی که خاطر دارم سامانه فعالی برای اینکه کسی دز سوم را نزده به سراغ او برویم نداریم.