مراسم افتتاح نمایشگاه عکس «تاریخ در قاب» به مناسبت آغاز دهه فجر انقلاب اسلامی که شامل عکس‌هایی از زنده‌یاد حسین پرتوی، محمدعلی جدیدالاسلام، محمود حاج محمدی، محمد صیادصبور، مرتضی صادقی افجه، سعید صادقی، علی قلم‌سیاه، علی کاوه و عباس ملکی است، عصر یکشنبه ۱۲ بهمن در فرهنگستان هنر برگزار شد.
در مراسم افتتاح این نمایشگاه که با همکاری مؤسسه هنرمندان پیشکسوت و فرهنگستان هنر برگزار شد، سیدمجتبی حسینی معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمدرضا سوقندی مشاور وزیر در امور ایثارگران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، علیرضا اسماعیلی سرپرست فرهنگستان هنر، نیکنام حسینی پور مدیرعامل مؤسسه هنرمندان پیشکسوت، احمد مسجد جامعی عضو شورای شهر تهران، حجت الاسلام دعایی، هادی مظفری مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، عباس عظیمی رئیس مجموعه فرهنگی هنری برج آزادی و جمعی از هنرمندان عکاس حضور داشتند.
حجت‌الاسلام دعایی به عنوان اولین سخنران با اشاره به عکس ماندگار حسین پرتوی از دیدار همافران با امام خمینی (ره)، گفت: نظامیان در آن روز تاریخی، یکی از رژه‌های نظامی شکوه‌مند خود را در حضور امام خمینی (ره) به نمایش گذاشتند. مرحوم حسین پرتوی موظف به ثبت لحظات بود اما به او گفته بودند که حقِ گرفتن عکس از چهره‌ها را ندارد و به همین دلیل با مهارت زیاد یکی از آثار ماندگار خود را خلق کرد. فقدان این عکاس، همه و به ویژه علاقمندان به انقلاب را متأثر کرد.
احمد مسجدجامعی عضو شورای شهر تهران ، عکس‌ها را یکی از اسناد تاریخی که می‌توانند بازگوکننده و راوی تاریخ باشند، برشمرد و گفت: بسیاری از اتفاقات و رویدادهایی که در جهان توسط عکاسان ثبت می‌شوند، منشأ همدلی می‌شوند که از این جمله می‌توانم به عکس کودکی که غرق شده و آب او را به ساحل آورد اشاره کنم. همچنین عکس تاریخی دیدار همافران با امام خمینی (ره) نمونه‌ای دیگر از این ثبت تاریخی است که با ظرافت عکاس ثبت شده بود. این عکس در شرایطی منتشر شد که سعی می‌شد نسبت به جریان انقلاب اسلامی عکس‌العملی ثبت نشود اما انتشارش اتفاقاتی را در مسیر انقلاب رقم زد که منجر به پیروزی انقلاب شد.
وی با بیان اینکه عکس‌ها همیشه روایت دارند، به کار اصلی عکاسان اشاره کرد و توضیح داد: ما قبل از انقلاب اسلامی، هم عکاسانی داشتیم که راوی نظام فکری حکومت بودند و هم عکاسانی بودند که برای حل مسائل اجتماعی، مشکلات طبقات مختلف اجتماع را مستند می‌کردند اما تصاویری که از برهه تاریخی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس ثبت شده‌اند، خودشان تاریخ مستند روزگارشان هستند و ماندگار شدند. تصاویر، اسنادی هستند که نمی‌توان انکارشان کرد.
مسجدجامعی در مورد عکس حسین پرتوی تاکید کرد: اگر بخواهیم ۱۰۰ سال را به صورت تصویری نشان دهیم و برای هر سال یک تصویر را در نظر بگیریم، به جرأت می‌گویم که عکس تاریخی دیدار همافران با امام خمینی (ره) به تنهایی بازگوکننده یکصد سال تاریخ ایران است.
سخنران بعدی، نیکنام حسینی پور مدیرعامل مؤسسه هنرمندان پیشکسوت بود که در سخنانی گفت: سخن‌گفتن در جمع هنرمندان عکاس که من تخصصی در آن ندارم، بسیار سخت است اما می‌دانم که عکاسان به ویژه عکاسان مستند می‌توانند حتی با یک عکس، تأثیری بسیار گران‌بها در تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به یادگار بگذارند. اثر مرحوم پرتوی که در شرایطی حساس ثبت شد، تأثیری شگرف در ساحت و ساختار سیاسی و اجتماعی کشور در آن زمان گذاشت. اینکه این عکس در چه شرایطی گرفته شده، بسیار حائز اهمیت است و بخشی از تاریخ شفاهی ما در حوزه انقلاب اسلامی محسوب می‌شود.
وی بیان کرد: شناخت از شرایط عکاس و زمان گرفتن عکس، مسئولیتی است که خود ما در مؤسسه هنرمندان پیشکسوت بر دوش داریم و تلاش می‌کنیم تا بتوانیم تاریخچه این عکس‌ها را مشخص کنیم و در اختیار نسل جدید قرار دهیم.
سجاد یارزاده سرپرست مؤسسه فرهنگی‌هنری صبا نیز رمز ماندگاری هنرمندانی چون حسین پرتوی را عامل تعهد آنها دانست و تاکید کرد هنرمندان متعهد چه پیش از انقلاب و چه در زمان انقلاب و چه پس از آن تا امروز توانسته‌اند خدماتی ارزنده در حوزه هنر به نمایش بگذارند.
علی قلم‌سیاه هنرمند عکاس پیشکسوت که از دوستان مرحوم پرتوی نیز بوده است، در مورد اهمیت هنر عکاسی و همچنین شخصیت زنده‌یاد حسین پرتوی صحبت کرد.
وی درباره عکس تاریخی حسین پرتوی نیز گفت: کاری که حسین پرتوی انجام داد، تبدیل به مستندی تاریخی شد، از خبر فراتر رفت، قدرت گرفت و جاودانگی تاریخ، آن را تبدیل به اثری مستند کرد. این اثر نشان داد که یک عکس به‌تنهایی می‌تواند لحظه‌ای را به سندی تاریخی تبدیل کند و در عمق تاریخ به نمایش دربیاورد.
همسر زنده‌یاد حسین پرتوی نیز بیان کرد: حسین پرتوی به کارش علاقه بسیاری داشت و تلاش می‌کرد آن را به بهترین شکل انجام دهد. مطالعه فراوان در منش او تأثیر گذاشته بود، به صورتی که حتی بعد از مرگش نیز، کمتر کسی او را فراموش کرده است.
در پایان مراسم بعد از تقدیر از عکاسان پیشکسوتی که در نمایشگاه «تاریخ در قاب» اثر دارند، تجلیل به عمل آمد و نمایشگاه عکس افتتاح شد.
