زخم معده یا زخم‌های گوارشی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های گوارشی هست. زخم‌های گوارشی زخم‌های باز هستند که در داخل پوشش داخلی معده و قسمت فوقانی روده کوچک ایجاد می‌شوند. زخم گوارشی یک زخم باز در دستگاه گوارش فوقانی است. دو نوع زخم معده وجود دارد:
۱. زخم معده که در پوشش معده ایجاد می‌شود.
۲. زخم دوازدهه‌ای است که در قسمت فوقانی روده کوچک تشکیل می‌شود.
لایه‌ای ماده چسبنده‌ای به نام موکوس جداره داخلی معده و اثنی عشر (دوازدهه) را می‌پوشاند. موکوس این قسمت‌ها را از اسید محافظت می‌کند. اگر این لایه آسیب ببیند، آنگاه بافت حساس زیر آن در معرض اسید قرار می‌گیرد. طی فرآیند گوارش مواد غذایی، اسید‌های مخصوصی از معده تولید و ترشح می‌شود. آزردگی بافت معده و اثنی عشر توسط اسید، موجب ایجاد زخم می‌شود. زخم‌های گوارشی نامی است که به مجموعه زخم‌های موجود در معده و اثنی عشر اطلاق می‌شود.
شایع‌ترین نشانه زخم معده درد سوزش معده است. اسید معده باعث بدتر شدن درد می‌شود. اغلب درد با خوردن غذا‌های خاصی که با اسید معده را کاهش می‌دهند، تسکین می‌یابد یا مصرف دارو کاهش دهنده اسید، ممکن است درد را کاهش دهد. درد ممکن است بین وعده‌های غذایی و در شب بدتر شود.
سوزش درد معده
احساس پری، نفخ یا آروغ زدن
عدم تحمل غذا‌های چرب
سوزش سر دل
حالت تهوع.
استفراغ یا استفراغ خونی
خون تیره در مدفوع و یا مدفوع سیاه یا قیری
مشکلات تنفسی
احساس ضعف
تهوع یا استفراغ
کاهش وزن بدون دلیل
تغییر در اشتها
زخم‌های گوارشی هنگامی رخ می‌دهند که مخاط در دستگاه گوارش در سطح داخلی معده یا روده کوچک از بین می‌رود. تماس اسید با بافت‌های زیرین می‌تواند یک درد دردناکی ایجاد کند که ممکن است باعث خونریزی گوارشی شود. دستگاه گوارش با یک لایه مخاطی که به طور معمول در مقابل اسید محافظت می‌شود پوشش داده می‌شود. اما اگر مقدار اسید افزایش یابد یا میزان مخاط کاهش یابد، می‌توانید یک زخم ایجاد کند.
باکتری‌های هلیکوباکتر پیلوری عمدتا در لایه مخاطی زندگی می‌کنند که پوشش و محافظت از بافت‌هایی را که در معرض معده و روده کوچک است را حفظ می‌کند. اغلب این باکتری سبب مشکلاتی نمی‌شود، اما می‌تواند موجب التهاب لایه داخلی معده شود و زخم ایجاد کند. ممکن است از طریق فردی به فرد از طریق تماس نزدیک، مانند بوسیدن، انتقال یابد. افراد ممکن است از طریق غذا و آب نیز این باکتری را انتقال دهند.
درمان بستگی به علت زخم شما دارد. اکثر زخم‌ها را می‌توان با مصرف دارو درمان کرد. اما در موارد نادر، ممکن است جراحی انجام شود. مهم است که به سرعت زخم را درمان کنید. زخم معده درمان نشده می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
خونریزی داخلی: خونریزی گوارشی ممکن است به علت خونریزی آهسته‌ای که منجر به کم خونی یا خونریزی شدید شود و ممکن است نیاز به بستری شدن یا انتقال خون داشته باشد. از دست دادن خون شدید می‌تواند استفراغ سیاه یا خونریزی یا مدفوع سیاه یا خونریزی ایجاد کند.
عفونت شکمی: زخم‌های گوارشی می‌توانند باعث یک سوراخ در دیواره معده یا روده کوچک شوند. بر اثر این اتفاق شما در معرض عفونت جدی حفره شکم قرار دارید.
انسداد روده: زخم‌های گوارشی می‌تواند منجر به تورم، التهاب یا زخم شود که ممکن است عبور از غذا از طریق دستگاه گوارش را مسدود کند.
خوردن غذا‌هایی که به طور کامل پخته شده‌اند
خوردن غذا‌های کاهنده اسید معده
ترک سیگار
خودداری از مصرف نوشیدنی‌های الکلی
رژیم غذایی سالم
کاهش استفاده از مسکن‌ها
اگر شما به طور منظم از دارو‌های ضد درد استفاده کنید که خطر ابتلا به زخم معده را افزایش می‌دهد، اقدام به کاهش آن کنید. به عنوان مثال، دارو‌های خود را با وعده‌های غذایی مصرف کنید. با پزشک خود مشورت کنید تا کمترین دز ممکن را پیدا کنید که هنوز هم درد را تسکین می‌دهد.
ایرج خسرونیا، متخصص گوارش و کبد درباره «بیماری زخم معده و اثنی عشر» بیان کرد: زخم معده و اثنی عشر از عوارض داروهاست و به علت استرس و اضطراب، عمل جراحی یا میکروب هلیو باکتر ایجاد می‌شود.
وی ادامه داد: ترش کردن، درد و سوزش معده و احساس گرسنگی شدید از جمله علائم آن است. گاهی اوقات با خونریزی معده و استفراغ و مدفوع خونی خود را نشان می‌دهد.
این متخصص گوارش یادآور شد: اگر علت بروز زخم معده میکروب هلیو باکتر باشد با مصرف دارو و اگر علت غیر میکروب باشد و با بالا رفتن اسید، با مصرف دارو‌های ضد اسید بهتر می‌شود.
خسرونیا خاطرنشان کرد: بیماری زخم معده و اثنی عشر درمان قطعی دارد و معمولا زخم معده خوب می‌شود و اگر خوب نشد فرد باید بیوبسی شود تا مشخص شود سرطان نیست.
