آیت‌الله عبدالله نظری خادم‌الشریعه صبح روزشنبه ۱۲ بهمن ۱۳۹۹ پس از تحمل یک دوره بیماری در سن ۸۸ سالگی دعوت حق را لبیک گفت. عالمی پارسا و فقهی متاله که نامی آشنا در همه مازندران وچهره ای پرفروغ و باصفا که پس از عمری تربیت شاگردان و ترویج معارف اهلبیت(ع) رخ در نقاب خاک کشید.
به همین مناسبت بخشی از زندگینامه، فعالیت ها و مجاهدت های علمی و تبلیغی و مبارزاتی این عالم مجاهد و پارسا را را مرور می کنیم.
وی در سال ۱۳۱۱ شمسی هجری در قریه زیراب سوادکوه متولد گردید. وی فرزند فقید عالم جلیل القدر حضرت آیت الله آقا شیخ عبدالنبی قدّس سرّه بوده و والده شان علویه سیده نساء خانم موسوی دختر مرحوم آقا سید عبدالله موسوی سوادکوهی است.
حضرت آیت الله نظری خادم الشریعه در سن هفت سالگی از وجود نعمت پدر محروم شد. او که از حافظه و استعداد و نبوغ خاصی برخوردار و قرآن را در سن چهار سالگی در مکتب خانه محل خود در نزد مرحوم ملاابراهیم فرا گرفته بود، مقدمات را در سنین ۶ – ۷ سالگی در محضر والد بزرگوارشان شروع نمود.
وی پس از چندی در ساری از محضر اساتید حضرات آیات حاج شیخ مصطفی صدوقی- حاج سیدرضا سعادت – حاج شیخ محمدتقی نظری اخوی بزرگشان ادبیات را در حوزه علمیه رضاخان (سعادتیه) فرا گرفته و سپس به مشهد مقدس رضوی عزیمت نموده و در محضر فحول اعلام ادیب نیشابوری- آقا سید احمد نهنگ (مدرس) - حاج شیخ هاشم قزوینی و مرحوم کجوری تلمذ نموده و پس از اقامتی چند ساله در خراسان و استفاده از محضر بزرگان آن سامان، در عصر فرخنده زعیم عالیقدر جهان تشیّع حضرت آیت الله العظمی بروجردی اعلی الله مقام الشریف وارد حوزه علمیه قم گردید.
همچنین در قم دروس سطوح عالیه و خارج فقه و اصول را نزد اساتید حضرات آیات عظام
۱- حاج آقا حسین بروجردی به مدت ۸ سال فقه
۲- حاج آقا روح الله خمینی به مدت ۸ سال اصول
۳- حاج سید شهاب الدین نجفی مرعشی
۴- آقا شیخ راضی تبریزی
۵- حاج شیخ محمد علی اراکی
۶- حاج شیخ عباسعلی شاهرودی
۷- حاج میرزا هاشم آملی
۸- حاج آقا سلطانی طباطبائی
و سطوح عالیه را نزد
۹- حاج آقا علی صافی
۰۱- حاج آقا لطف ا… صافی
۱۱- حاج میرزا علی مشکینی
۲۱- و حاج میرزا حسینعلی منتظری
کسب فیض و تفسیر و فلسفه عالی را در محضر علامه عالی تبار حاج سید محمد حسین طباطبایی صاحب تفسیر المیزان استفاده نمود.
استادی جامع در مسند تدریس
زیبایی بیان و سبک تدریس روان علاوه بر بنیه غنی علمی حضرت آیت الله آقای حاج شیخ عبدالله نظری خادم الشریعه، از همان ابتداء ایشان را به عنوان استاد کامل و جامعی در حوزه های علمیه مشهد و قم قلمداد نمود. اکثر فضلای آن دوران که جزو علمای این زمانند خاطره تدریس این استاد بزرگ را به خصوص در حوزه علمیه قم از یاد نمی برند و از آن با شگفتی و عظمت ذکر می نمایند و هم اکنون جمع کثیری از شاگردان معظم له در مقامات عالی کشور و نظام مشغول انجام وظیفه می باشند. این تدریس در همه زمینه ها از قبیل ادبیّات، منطق، فلسفه، تفسیر و سطح فقه و اصول صورت می گرفت.
حضرت آیت الله نظری خادم الشریعه در سال های گذشته با تشکیل لجنه تحقیقاتی (علم کلام) در کنار تدریس فقه و اصول و تفسیر شخصاً بر فعالیت جمعی از فضلا و نخبگان حوزه علمیه مازندران در این زمینه اشراف داشتند. ایشان که در این فن از احاطه و وسعت خاصی برخوردار بود، به خاطر اهمیت زیادی که برای این کار قائل بود به خصوص در تابستان ها وقت بیشتری را در حوزه تابستانی (ورسک) برای این کار مصروف نموده و اعاظم و بزرگانی از حوزه های علمیه قم، مشهد و تهران و نیز اساتید عالیه دانشگاه ها در این امر همّت و جدیّت و همکاری داشتند و اخیراً پاره ای از آثار این لجنه به صورت جزوات مختلف به چاپ رسیده است.
وی با تاکید بر حفظ سنت های اصیل در حوزه قائل بود اگر این سنت های دیرینه که بر پایه یک سری اصول علمی در حوزه بنا شده مورد بی توجهی قرار گیرد، پیشرفتی در فعالیت های علمی حوزه صورت نخواهد گرفت.
استقرار در مازندران و همّتی بلند
حضرت آیت الله نظری مدظلّه العالی در سالهای ۴۷ – ۴۸ شمسی بنا به دعوت علماء و مؤمنین شهرستان ساری و به جهت ضرورت امر تبلیغ و ارشاد و هدایت و پیگیری امر نهضت روحانیّت در ساری مستقر گردیدند. اقامه جماعت و پایه گذاری جلسات مذهبی مخصوصاً دهه غدیر از اثرات ماندگار این رجل ولایی به شمار می رود برای قشر جوان و تحصیل کرده و ایراد سخنرانی های پرشور و رسیدگی به امورات مذهبی و اجتماعی مردم در ساری، قائم شهر و سوادکوه و دیگر نقاط مازندران و رسیدگی به امور روحانیّت و طلّاب از کارهای ارزنده ایشان محسوب می شود. پس از پیروزی انقلاب نیز همچنان بارگران حمایت از نظام و مقام معظم رهبری و ترویج از اسلام را بر دوش گرفتند.
خطیبی نام آور در عرصه تبلیغ
از ویژگی های حضرت آیت الله نظری خادم الشریعه، قدرت بیان و خلاقیت سخن او بود که از سن ۷ – ۸ سالگی که تحت تربیت و هدایت پدر بزرگوارشان، او را در آغوش گرفته برفراز منبر جای می دادند تا سال های گذشته که در فراز منبر به آموزش معارف اسلای و احکام دینی می پرداختند.
.
منبری سرشار از بیان والاترین معارف دینی در قالب بهترین شیوه ها و کلام و گفتار نغز و پربهاء. بیانات و سخنرانیهای حماسی و پرشور و تاریخی حضرت آیت الله نظری خادم الشریعه به خصوص در دوران خفقان قبل از پیروزی انقلاب و اعتراضات دلیرانه و کوبنده این زبان گویای اسلام بر علیه دستگاه حکومتی طاغوت، زبان زد خاص و عام بود.
فعالیت‌های انقلابی ایشان در مازندران به گونه‌ای بود که ثابتی، معاون تیمسار نصیری نامه‌ای نوشته بود این شیخ عبدالله نظری کیست که اسم حاج آقا روح الله را می برد و صلوات بر ایشان را باب کرده، دستگیرش کنید. جواب دادند نمی شود شورش قبیله ای و عشایری می شود.
حضرت آیت الله نظری و نهضت روحانیت
از همان روزهای اولیه آغاز نهضت روحانیت شیعه در سال ۴۱ – ۴۲، حضرت آیت الله نظری که از شاگردان حلقه درس حضرت امام خمینی قدس سرّه الشّریف محسوب می شدند به امر مستقیم امام راحل عازم مازندران شدند و جزو پیشتازان و پایه گذاران نهضت به ویژه در سطح مازندران بودند.
در اوج کشتارها و در بحبوحه انقلاب، حضرت آیت الله نظری پیام همبستگی مردم و عشایر سوادکوه را به محضر امام امّت در نوفل لوشاتوی پاریس رساندند و امام راحل طی نامه ای از این امر تشکر فرمودند و تقدیر خود را ابلاغ نمودند. حضرت آیت الله نظری پس از اقامتی ۱۲ روزه در پاریس در روز ۱۲ بهمن ماه سال یکهزار و سیصد و پنجاه و هفت در کنار امام و با پرواز انقلاب به ایران برگشتند.
مسئولیت هماهنگی علماء آن عصر مازندران با خیزش انقلابی حوزه علمیّه قم به رهبری مراجع عظام تقلید آن زمان مخصوصاً حضرت امام تنظیم و امضاء اعلامیّه ها و بیانیّه ها و تلگرافات اعتراض آمیز و روشنگر بر علیه دستگاه سلطنت که از طرف مدرّسین و بزرگان حوزه علمیّه قم صادر می شد جهت دادن به فضلاء و طلّاب جوان و مبارز آن دوران حوزه تا پیروزی انقلاب مساعدت و یاری مالی و تقبّل هزینه های مربوطه به نهضت روحانیت و اعزام پیک های ویژه به شهرها در این زمینه، و مشاوره و همکاری با بزرگان و زبدگان انقلاب و … از جمله فعالیتها و اقدامات معظم له در به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی ایران به شمار می رود.
ایشان پیرامون فعالیت های مبارزاتی علیه نظام شاهنشاهی می گوید: یک مقاله چهارده ماده‌ای هست که متن و محتوایش از من و به قلم یکی از علمای مازندران مرحوم آقای حاج شیخ ابوالقاسم رحمانی علیه الرحمه چون خط زیبایی داشت ترس داشتیم که چاپخانه چاپ نکند با خط ایشان نوشته شد و بعد آن زمان مبلغ چهار هزار تومان دادم پسر مرحوم آیت‌الله مشکینی در مکتبه خودشان به صورت کتابچه در آوردند و مرحوم سرلشکر قرنی در تمام سفارتخانه ها و جاهای لازم به صورت بین المللی توزیع کردند، این اعلامیه مهم علیه شاه در چهارده ماده در نزد حقیر موجود است و از اسناد تاریخی انقلاب است، در این مقاله در چهارده ماده شاه محکوم به بی‌لیاقتی و وابسته کردن کشور به بیگانگان شده است.
شاه در آن زمان معتقد بود که علما با او مخالفت چندانی ندارند و تنها برخی از آخوندنماها و به قول خودش اراذل با او مخالفت می‌کنند. خداوند سرلشکر قرنی را رحمت کند وی ارتباط خوبی با ما داشت، یک روز گفت شاه چنین چیزی را در خارج پخش کرده، این خوراک خوبی برای مبارزه و مخالفت با او است، شما در هر استان ردی بر این حرفش بنویسید و در قالب مقاله منتشر کنید، تنها جایی که این اعلامیه نوشته شد، مازندران بود، در هیچ استان دیگری چنین چیزی نوشته نشد. در این پیام اشارات خوبی شده درباره تغییر تاریخ به این مضمون که «تاریخ مشعشع اسلام کجا و تاریخ دیگر کجا ... در جای دیگر آمده که مملکت ایران با سرمایه خدادادی بطوری نیازمند شده و بجایی رسیده که از فانتوم فضا و پیاز آشپزخانه به بیرون احتیاج دارد و ...
موسس و بنیانگذار دهه بین المللی غدیر
ایشان طی سال های مختلف سعی در ترویج ممعارف اهلبیت ع کرد و سالیان سال در منزل خود در ساری هر سال دهه غدیریه را با شکوه هر چه تمام جشن می گرفت و از فضائل امام علی گفته و در مدح و ستایش امام علی و نهج البلاغه سخنرانی های رسا و شیوایی داشت.
کسی که در جواب انتقاد های گفته شده در این مورد می گفت : " ما دهه غدیریه را جشن می گیریم و یک دهه از فضائل علی و از عدالت جهانشمول آن می گوییم شما چه چیزی برای ارائه به مردم امروز دارید.
حضرت آیت ا... نظری پایه گذار دهه غدیریه بوده و این رسم نکو را در طول دو دهه اخیر با برپایی مراسم و سخنرانی های علمی جشن می گرفت و از فضائل امام علی ع می گفت و در هر جایی حتی روستا های دور افتاده و محروم مازندران مانند بالازیراب که مراسمی در عظمت امام علی برگزار می شد شرکت می نمود و با وجود بیماری با سخنان شیوای خود سعی در شناساندن بیش از بیش امام علی و تفکرش به مردم داشت.
نشست تخصصی هم اندیشی جهانی شدن دهه غدیر هر سال با حضور فرهیختگان، اندیشمندان، اساتید حوزه و دانشگاه، شخصیت های کشوری و مسؤولان استانی و شهرستانی، اقشار مختلف مردم در مرکز استان مازندران در دهه غدیر برگزار می شد.
عالمی از جنس مردم و در میان مردم
آیت الله نظری خادم الشریعه که از علمای طراز اوّل خطّه مازندران به شمار می روند، قطع نظر از جهات علمی و فضل و کمال، در شئون مختلف به فقه و اصول و منطق و فلسفه و حدیث و تفسیر و ادبیات و علم و اخلاق و علوم اجتماعی و اکثر علوم اسلامی احاطه و اطّلاع کامل داشت.
حضرت آیت الله فردی فروتن و متواضع و مهربان و رؤوف و خیرخواه و دارای گذشت و مردم دار، و همچنین علاقمند به مصالح دین و ملت و مملکت در حدّ امکان و قدرت بوده و از محبوبیت فوق العاده برخوردار بود. از تجملات دنیوی وارسته و با اینکه وجوهات خیریّه و شرعیّه در دست ایشان بود اما با وضعی بسیار قناعت بار و زاهدانه زندگی می کردند و درآمد مالی و اموال بیت المال را به مصارف فقراء و ضعفاء و حوزه های علمیه و امور درمانی و آموزشی و تبلیغی و ارشادی و سایر از امور لازم می رسانند.
مرد میدان علم و ایستاده پای انقلاب
آیت الله نظری خادم الشریعه در طول سال های پس از انقلاب تمام تلاش خود را مصروف تربیت طلاب علوم دینی و تربیت نسل جوان و راهنمایی مردم کرد و در طول این سال ها در تمامی صحنه های اجتماعی و سیاسی پای انقلاب اسلامی ایستاد و همواره بر ایستادن پای انقلاب اسلامی و حمایت از مقام معظم رهبری تاکید داشت.
وی با بیان این که آشنایی اش با مقام معظم رهبری به درس آقای میلانی باز می گردد، گفت: ایشان از همان ابتدا شخصیت بسیار محترم و با عظمتی بودند. در حال حاضر نگهداری، حفظ و حراست هر چیزی که مایه خیر برای اسلام باشد لازم و ضروری است و چه خیری بهتر از ایشان؛ قلم، قدم و فکر رهبر معظم انقلاب همواره در جهت خدمت به اسلام، انقلاب و مردم صرف شده است. رهبر معظم انقلاب اسلامی شخصیتی خیر خواه است که زندگانی ایشان نیز در کمال زهد و سادگی است. حضرت آیت الله خامنه ای نشان داد که از نظر خدمت به دین و انقلاب هیچ گاه کوتاهی نمی کنند و این بزرگترین نعمت برای ما است که در این دوره یک شخصیت ممتاز و آماده برای نگهداری اساس دین، مذهب و پیشرفت انقلاب در جامعه اسلامی حضور دارند.
وی رهبر معظم انقلاب اسلامی را مدیری مدبر برای جامعه اسلامی دانسته و بیان می داشت: حضرت آیت الله خامنه ای شخصیتی باکمال، با جلال، با محبت و مدیری هستند که همه تلاش و دغدغه شان پیشرفت دین، انقلاب و رفع موانع کشور و عموم مردم است و همواره با رهنمودهای خود کشور را در مسیر رشد و تعالی سوق می‌دهند.
آیت الله نظری خادم الشریعه دیدارهای مختلفی در طول سال های گذشته با عموم مردم و علما و طلاب و مسئولان کشوری و استانی داشت و همواره تلاش می کرد با تذکر و موعظه حسنه، اخلاق اسلامی را زنده کند. توصیه به مسئولان در جهت حفظ وحدت، حفظ ارزش های دینی در جامعه اسلامی، استقامت در راه انقلاب، تبعیت از مقام معظم رهبری، خدمت به مردم، رفع مشکل اشتغال و موانع اقتصادی، گره گشایی از کار دیگران، تجلیل و تکریم خانواده شهدای دفاع مقدس، ضرورت مراقبت از نفوذ و دسیسه دشمنان انقلاب، تکریم شعائر دینی و انقلابی همچون اربعین حسینی(ع)، روز قدس ۲۲ بهمن ماه، تجلیل از مجاهدت های رزمندگان اسلام در مقابل داعش در عراق از مهمترین تاکیدات و سفارش های آن عالم فرزانه بود.
تصاویری از دیدار آیت الله نظری خادم الشریعه با شخصیت های دینی و مسئولان کشوری
منابع :
http://basijtabari.rzb.ir/post/۱۵۷۶
http://ayatollahnazari.blogfa.com/post/۱۶۰
