به گزارش خبرنگار تاریخ رکنا، دندانسازی و کشیدن دندان در ایران نیز مانند دیگر کشورها، در ابتدا به دست دلاک‌ها انجام می‌گرفت که علاوه بر این، به شکسته‌بندی ،حجامت ویرایش‌گری نیز می‌پرداختند.
عبدالله مستوفی در کتاب خود به این موضوع اشاره‌کرده و نوشته است: «دندانسازی در ایران هیچ نبود. اطبا و جراح‌ها به معالجه لثه می‌پرداختند و اگر حاجتی به دندان‌کشی پیدا می‌شد به دستور طبیب، سلمانی‌ها، به این کار می‌پرداختند. ناصرالدین‌شاه در سفر دوم خود به فرنگ، یک نفر دندانساز هم به ایران آورد و پس از چندی دکتر هبنت Hybenneteجانشین او شد. ولی عامه مردم، هنوز به گذاشتن دندان عاریه عادت نداشتند و حتی از اعیان هم کسی رجوعی به این دکتر نمی‌کرد. سلمانی‌ها همچنان به دندان‌کشی خود مشغول و با کلبتین‌های ساخت اصفهان کار خود را بدون هیچ تزریقی انجام می‌دادند و بعضی از آن‌ها واقعاً زبردست بودند.
در 30 سال قبل از نوشتن این یادداشت‌ها – که دندانساز زیاد کمتر کسی از شهری‌ها برای دندان‌کشی به سلمانی مراجعه می‌کرد.
(Bertrand Baptiste ansgarius Hybennete) ملقب به مسنّن السّلطنه سوئدی تبار در شهر ونرزبورگ (Vaenersborg) سوئد متولد شد. پدرش کارل یوهان اوسکار هیبنت (Kar- Joha- Oskar Hybennete) در شهر گوتنبرگ (Gothenburg) سوئد در مطب شخصی خود به حرفه دندانپزشکی و جراحی دهان و دندان اشتغال داشت. اولین برخورد برتراند با شغل آینده‌اش (دندانپزشکی) در همین مکان بود. وی ابتدا در مطب پدری خود به کارآموزی پرداخت و بعدها در شهرهای میل (Kiel) آلمان و پاریس (Paris) فرانسه به تحصیل در رشته دندانپزشکی مشغول و درسال 1867 م، موفق به اخذ دانشنامه تحصیلی در این رشته شد.
وی پس از خاتمه تحصیل درهمان سال، برای اخذ تخصص در رشته جرّاحی فک‌و‌صورت در دانشکده دندانپزشکی پاریس به‌عنوان دستیار بخش (Asistent) مشغول به کار شد و در سال 1872 م. پس از پنج سال فعالیت علمی و عملی، موفق به اخذ مدرک تخصصی در رشته مربوط گردید. در همین سال به وی پیشنهاد کار در دربار ایران شد. این پیشنهاد به دستور صدراعظم وقت ایران و توسط دکتر تولوزان (Tholozan) فرانسوی پزشک مخصوص ناصرالدین‌شاه (1313.1247 ه ق/1896.1830 م) به دکتر هیبنت ابلاغ گردید.
به موجب قرارداد منعقده درتاریخ 20 سپتامبر 1872 م/1289 ه ق دکتر هیبنت ابتدا به مدّت سه سال وبعدها باتجدید قرارداد جمعا 35 سال درایران اقامت کرد و به خدمت مشغول شد.
اعتماد السلطنه درکتاب خود (روزنامه خاطرات) به چگونگی آمدن مسیو هیبنت به ایران اشاره کرده و نوشته است: «...شب دندان مبارک درد گرفت. من به تولوزان که موقتا مرخص شده و به پاریس رفته بود، تلگرافی کردم که دندانسازی همراه خود بیاورد. همین مسیو هیبنت را که حالا هست بعد ازدو - سه ماه دیگر باخودش به تهران آورد...»
در جای دیگری اعتماد السلطنه می نویسد:« ...امین السلطان استصوابی مرحوم ایلخانی را که سه هزار وششصد تومان بود تقسیم، نوشته هزار تومان به اسم فووریه، ششصد تومان به اسم هیبنت دندانساز دو هزار تومان به اسم من، دستخط مبارک صادر شده که تحقیق شود این استصوابی ایلخانی حواله کجا بوده ...»
دکتر فووریه نیز در کتاب خویش می نویسدکه درسال 1309 قمری با دکتر هیبنت دندانپزشک با کالسکه سلطنتی به اراک وبروجرد سفر می کنند.
ناصرالدّین شاه به هنگام سفر دوم خود به اروپا، درتاریخ 19 جمادی الاّول 1295 ه ق درکتاب خاطرات روزنامه خویش، درباره ی مسیو هیبنت (مسیو هیبنه) چنین آورده است: «دندانساز مخصوص را دیدم که از راه گیلان آمده بود؛ با ابوالقاسم خان، نوه ناصرالملک که ازطرف قفقاز می آمد. همدیگر را در راه ملاقات کرده، هر دو، یک دفعه وارد مسکو شده بودند. از آن جا هم هر دو، درراه آهن وارد پطر شدند و دندانساز، موقتاً مرخّصی گرفته، به سوئد وطن خود رفت که باز مراجعت کند.»
ناصرالدّین شاه، درراه بازگشت به ایران نیز، چند سطری را به دکتر هیبنت اختصاص داده، درباره وی نوشته است: «مسیو هیبنه دندانساز و باغبان‌های فرانسوی و بنّاهای ایرانی که در پاریس کار می‌کردند و چند نفر دیگر، از این ترن پیاده شدند که از راه دیگر به سارتیسین و حاجی طرخان رفته، به ایران بروند. خلاصه راندیم.»
دکتر هیبنت، درطی اقامت 35 ساله خود در ایران، چندین بار برای دیدار از اقوام و وطن خود، به سوئد سفر کرد. در یکی از این سفرها در سال 1855 م، برادر خود، ماکسی میلیان هیبنت (Maximilia- Hybennet) را که همانند خود او دندانپزشک بود، برای کار و همکاری با خود به ایران آورد. ماکسی میلیان، مانند برادر خود، برتراند، علاوه برزبان مادری، به زبان‌های آلمانی، فرانسه و بعدها فارسی، تسلّط داشت.
دکتر برتر اند هیبنت، درسال 1907 م، بعد از 35 سال اقامت و فعالیت در ایران، به علت کهولت سن، به وطن خود، سوئد برگشت. دکتر برتراند، پس از اقامت کوتاهی در سوئد، به پاریس، محل تحصیل خود برگشت و تا اواخر عمر در پاریس زندگی می‌کرد. وی، درسال 1931 م چشم از جهان فروبست.
در این تصویر قدیمی ترین اعلان دندانساز خاصه اعلیحضرت همایون را مشاهده می کنید.
منبع : هستان
