جلسه هیأت امنای دانشگاه فرهنگیان، هفته گذشته با حضور رئیس جمهور و تمام اعضاء برگزار شد، برنامه راهبردی دانشگاه فرهنگیان در افق ۱۴۰۶ به تصویب رسید.
در این جلسه برخی آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های ساختاری و سازمانی بررسی و برخی از آنها از جمله ساماندهی دانشگاه فرهنگیان و پردیس‌های استانی آن نیز تصویب شد؛ دستورالعمل چگونگی تبدیل وضعیت دکتر معلمان ممتاز آموزش و پرورشی برای عضویت در هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان و آیین‌نامه ارزشیابی صلاحیت حرفه‌ای معلمی نیز از دیگر مصوبات جلسه هیأت امنای دانشگاه فرهنگیان بود.
اعضای هیأت امنای دانشگاه فرهنگیان بر اساس ماده (۷) اساسنامه این دانشگاه شامل رئیس جمهور (رئیس هیأت امنا)، وزیر آموزش و پرورش، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور یا معاون مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور(حسب مورد)، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، رئیس دانشگاه (دبیر هیأت امنا)، دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش، معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش و ۳ تن از شخصیت های علمی - فرهنگی کشور که نقش مؤثری در توسعه و پیشرفت علم و دانش دارند، است.
درباره مصوبات هیأت امنا با رضا مراد صحرایی رئیس دانشگاه فرهنگیان به گفت‌وگو نشستیم.
در ابتدای گفت‌وگو، آماری از تعداد دانشجویان و وضعیت دانشگاه فرهنگیان ارائه می‌دهید؟
در حال حاضر ۹۴ هزار و ۷۲۶ دانشجو و ۲۲ هزار و ۷۴۹ مهارت‌آموز در دانشگاه فرهنگیان به تحصیل می‌پردازند و ۸۵۰ استاد در این دانشگاه فعالیت می‌کنند. همچنین ۹۶ هزار و ۳۳۸ دانشجو از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند.
دانشگاه فرهنگیان راهبردی‌ترین نهاد آموزشی کشور است. از این حیث که آینده کشور از طریق معلمان آن رقم خواهد خورد و اینجا، جایی است که معلم پرورش پیدا می‌کند؛ گزاف نیست اگر بگوییم از وضع امروز دانشگاه فرهنگیان می‌شود، بخشی از آینده نظام تعلیم و تربیت را پیش‌بینی کرد.
دانشگاه فرهنگیان وارث بیش از ۱۰۰ سال سنت تربیت معلم در ایران است؛ در همه استان‌ها و در تعداد زیادی از شهرهای بزرگ استان‌ها با قریب به ۱۰۰ شعبه فعال است؛ کمتر دانشگاهی یا هیچ دانشگاهی نیست که سابقه‌اش از دانشگاه تربیت معلم استان خودش بیشتر باشد. اسناد نشان می‌دهد که بسیاری از دانشگاه‌های بزرگ کشور، در درون یک یا دو اتاق مراکز تربیت معلم پایه‌گذاری کردند.
بعد از یک دوره رکود در دهه ۸۰ در سنت تربیت معلم، بنا به تدبیر دولت وقت، دانشگاه فرهنگیان به عنوان دانشگاه معلم پرور ایران تأسیس شد. از سال ۱۳۹۱ برای اولین بار دانشجو گرفت و از سال ۱۳۹۱ تا سال ۱۴۰۱، به‌رغم اهمیت این دانشگاه، هیچگاه جلسه هیأت امنا با حضور رئیس جمهور برگزار نشد.
خرسندیم در این دولت پس از ۱۱ سال از تأسیس دانشگاه، این بار جلسه هیأت امنا با حضور رئیس‌جمهور، وزرای علوم و آموزش و پرورش، رئیس سازمان برنامه و بودجه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، رئیس دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها و سایر اعضای هیأت امنا تشکیل شد و تصمیمات بسیار مهم بن‌بست شکن و آینده‌ساز برای دانشگاه گرفته شده است.
درباره مصوبات جلسه اخیر هیأت امنا توضیح دهید؟
۵ تصمیم کلیدی و کلان در جلسه گرفته و مصوب شد که مصوبه اول، برنامه راهبردی دانشگاه در افق ۱۴۰۶ است. دانشگاه پیش‌تر یک برنامه راهبرد افق ۱۴۰۴ داشت اما این برنامه راهبردی ویرایش و اصلاح شد و جهت‌های آن متناسب با اهداف سند تحول بنیادین، بیانیه گام دولت، برنامه تحولی دولت اصلاح جدی پیدا کرد و به یک برنامه جدید تبدیل شد.
در این برنامه جدید، بیش از ۳۰ نشانگر کلیدی برای پیشرفت آینده نظام تعلیم و تربیت گنجانده شده است که موظف هستیم، پیاده‌سازی کنیم؛ از جمله نسبت دانشجو به استاد است که در حال حاضر ۱۱۰ به یک است که در افق این برنامه باید به ۳۵ به یک برسد یا تعداد دانشجویان کارشناسی ارشد که در حال حاضر یک درصد دانشجویان دانشگاه است، در این برنامه باید حداقل به ۱۵ درصد برسد. یا هرم هیأت علمی در افق این برنامه باید به بیش از ۹۵ درصد استادیار و بالاتر برسد.
همچنین فضای آموزشی، اداری، رفاهی و کمک آموزشی دانشگاه باید به استانداردهای مصوب برنامه ششم توسعه نزدیک شود و از همه اینها موضوع تمدن‌سازی نوین اسلامی، هویت، پروراندن نسلی با روحیه مقاومت و حمیت و همت ملی از جهت‌گیری‌های مهم این برنامه راهبردی است.
از چه زمانی برنامه راهبردی جدید اجرا می‌شود؟
برنامه راهبردی، امروز سند فعالیت و برنامه‌ریزی دانشگاه است و از سال ۱۴۰۲، این برنامه جایگزین تمام برنامه‌های پیشین خواهد شد.
مصوبه‌های بعدی چیست؟
مصوبه دوم، اصلاح سازمان دانشگاه است. دانشگاه شامل ۹۸ پردیس و مرکز است و در هر استان، یک مدیریتی به نام مدیریت امور پردیس‌های آن استان پیش‌بینی شده است؛ در اصلاح سازمان دانشگاه، سازوکارهای به گونه‌ای تدوین شده است که یک دانشگاه ملی با ۳۱ دانشگاه جامع تابع استانی داریم.
در آینده نزدیک دیگر مدیریت امور پردیس‌ها نداریم بلکه در هر استان یک دانشگاه با ۳ پردیس یا دانشکده شامل دانشکده خواهران، دانشکده برادران و دانشکده متولی امر توانمندسازی معلمان سراسر آن استان است. چرا که معلمان باید در هر سال ۲۰۰ ساعت آموزش باید آموزش ببینند و ساعت آموزشی معلمان هر استان، آنقدر زیاد است باید یک مرکز تخصصی عهده‌دار این کار شود. متناسب با آن باید نمودار دانشگاه تصویب می‌شد که این اتفاق افتاد و سقف پست‌های سازمانی دانشگاه در این برنامه تعیین شد و مقرر شد نمودار تفصیلی هم زیر نظر سازمان اداری و استخدامی کشور به‌زودی تدوین و آماده ابلاغ شود.
تصمیم راهبردی سوم، تصویب آیین‌نامه صلاحیت حرفه‌ای معلمی است که مطابق آن دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان پس از تحصیل هم آزمون جامع و هم آزمون‌های عملکردی کاربردی در حوزه‌های فرهنگی، آموزشی و تدریس عملی خواهند داشت و بعد از آن فارغ‌التحصیل می‌شوند.
این آیین‌نامه صلاحیت حرفه‌ای معلمی همسو با اسناد تحولی همچون سند تحول بنیادین، سند تحول دولت و آموزه‌های جهانی در پرورش و تربیت معلم است؛ امید داریم معلمانی که در دانشگاه فرهنگیان تربیت می‌شوند، به عنوان معلمان شاخص و پیش نمونه‌های اعلای معلمی در آینده به جامعه تعلیم و تربیت ورود پیدا کنند و آن را متحول کنند.
ویژگی این آیین‌نامه چیست؟
در این آیین‌نامه پیش‌بینی شده است که دانشجومعلمان در طول تحصیل، ۱۲ مهارت را باید کسب کنند؛ برخی از مهارت‌ها برای همه یکسان و اجباری است و برخی هم از بسته‌‌ای از مهارت‌های اختیاری هر یک از ساحت‌های تحول انتخاب می‌شود.
مصوبه مهم بعدی، تصویب دستورالعمل جذب دکترمعلمان است. این دستورالعمل به تأیید قبلی وزیر علوم رسیده و ابلاغ هم شده است. ما هم فراخوان جذب را داده بودیم ولی اجرای آن مستلزم تأیید رئیس جمهور و اعضای هیأت امنا بود که این اتفاق هم افتاد.
با اجرای دستورالعمل دکترمعلمان، نسبت دانشجو به استاد که هم‌اکنون ۱۱۰ به یک است به ۶۹ به یک، ارتقا پیدا می‌کند.
یکی از مصوبه‌های مهم جلسه هیأت امنا، اصلاح شیوه‌های جذب و گزینش دانشجومعلمان است. در این مورد توضیح می‌دهید؟
بله، مصوبه دیگر، اصلاح شیوه‌های جذب و گزینش دانشجو معلمان است. جذب و گزینش از مهم‌ترین انتخاب دانشجومعلم شایسته و باصلاحیت است؛ انتخاب معلمانی که خلق و خوی معلمی، عشق و عِرق معلمی دارند، کار بسیار مهمی است که متأسفانه از آن غفلت کردیم.
ان‌شاءالله سال آینده دانشجو معلمان در دو مرحله وارد می‌شود؛ یک گروه از مهر می‌آیند که عموما رشته‌های متوسطه اول و دوم هستند که از دبیری یاد می‌کنیم و یک گروه کثیر که حدود ۷۰ درصد کل جمعیت است، در بهمن وارد خواهند شد.
مصاحبه عمومی و علمی سال آینده ۳۰ درصد نمره خواهد داشت، برخلاف مصاحبه‌های سال‌های قبل که هیچ نمره‌ای نداشت و گزینش مستمر هم در طول تحصیل انجام می‌شود. در دانشگاه موضوع گزینش مستمر با موضوع صلاحیت حرفه‌ای پیوند خورده است و دانشجومعلمانی که وارد دانشگاه می‌شوند دائما باید در محک ارزیابان تخصصی و حرفه‌ای باشند تا صلاحیت آنها برای ورود به کلاس درس تأیید و تصویب شود.
از دیگر مباحث مهم سال آینده، اهتمام به دو شیوه دیگر جذب است که برای تأمین کسری معلم سال ۱۴۰۳ فعالیت می‌کنیم؛ معتقدیم اگر آموزش و پرورش می‌خواهد این کسری همواره همیشگی معلم مهر هر سال را جبران کند، باید یکسال زودتر برای دو سال بعد برنامه‌ریزی کند. لذا برای تأمین معلم جهت مهر سال ۱۴۰۳، با احتساب پیش‌بینی خروجی دانشگاه فرهنگیان که در آن زمان ورودی سال ۱۴۰۰ آماده خروج می‌شوند، اعلام کردیم که می‌توانیم دانشجومعلم از مقطع ارشد بپذیریم.
اگر دانشجومعلمان از مقطع ارشد پذیرفته شوند، با طیب خاطر در سال ۱۴۰۳ می‌توانند به کمک آموزش و پرورش بروند و کلاس درس را معلمان توانا و متخصص و با صلاحیت پر کنیم.
