سال ۱۶۹۲ بود که بندر پورت‌رویال، در جنوب غربی جامائیکا در دریا غرق شد؛ این شهر بدنام‌ترین پناهگاه دزدان دریایی در نیا بود. قرن‌ها بعد، باستان‌شناسان داستان‌های جالبی از خرابه‌های آن در زیر دریا کشف کردند.
به گزارش فرادید به نقل از نشنال جئوگرافیک، هُوارد پایل (Howard Pyle) نویسنده و تصویرگر آمریکاییِ قرن نوزدهم منشا بسیاری از باور‌های مهم درباره‌ی دزدان دریایی قرن هفدهم است، از لباس‌های پرزرق و برق آن‌ها گرفته تا گنجینه‌های مدفون‌شان. کتاب هُوارد پایل به نام «کتاب دزدان دریایی» که پس از مرگ او در سال ۱۹۲۱ منتشر شد حاوی تصاویر درخشان و داستان‌های جالب درباره‌ی زندگی در دریا‌های آزاد است.
مورخان بسیاری از بخش‌های این کتاب را به خاطر خیال‌پردازی‌های اغراق‌آمیزی که دارد رد کردند، اما تصویرسازی او از پورت رویال هنوز درست به نظر می‌رسد: «شهر پورت رویال ... در سال ۱۶۶۵ ... پناهگاه تمام دزدان دریایی بود ... مردان فریاد می‌زدند، فحش می‌دادند، قمار می‌کردند و پول پارو می‌کردند و شاید عیش و طرب‌شان با مرگ ناشی از تب خاتمه می‌یافت ... همه‌جا زنان رنگارنگ را می‌دیدید ... و دزادن دریاییِ پرزرق و برق با شال‌های قرمزرنگ و کلاه‌های طلایی و انواع زر و زیور‌های عجیب، همگی در حال زد و خورد و قمار و داد و ستدِ گنجینه‌های نامشروع ربوده شده از اسپانیولی‌ها بودند.»
سال ۱۶۵۵ انگلستان جامائیکا را از چنگ اسپانیا بیرون آورد. آن‌ها متوجه پتانسیل استراتژیک ورودی بندر کینگستون شدند و شروع به تقویت استحکامات آن کردند و آن را برای جا دادن کشتی‌ها گسترش دادند. خیلی زود بازرگانان جذب آنجا شدند. اما علاوه بر تجارت قانونی، رونق و شکوفایی بندر دلیل دیگری هم داشت: دزدی دریایی.
در اواسط قرن هفدهم، انگلستان و اسپانیا وارد یک جنگ دریایی شدند؛ جنگی که در آن به طور مکرر خطوط کشتیرانی حریف را هدف قرار می‌دادند. نقشه ساده بود: دربار انگلستان به دزدان دریایی جواز حمله به محموله‌های اسپانیایی در دریا و خشکی را داده بود. دزدان دریایی به عنوان بوکانیر یا مزدوران ناو (کشتی جنگی خصوصی که در مقابل پول به دولت خدمت میکرد) معروف شدند. موقعیت پورت رویال در قلب کارائیب و در محاصره‌ی قلمرو‌های اسپانیایی آن را در فاصله‌ی قابل‌توجهی از مسیر‌های اصلی کشتیرانی میان دنیای جدید و اروپا قرار می‌داد و آن را به پایتخت بوکانیر دنیا تبدیل کرده بود..
هنری مورگان دزد دریاییِ اهل ویِلز از این شهر به عنوان مقر اصلی خود استفاده میکرد و حملاتش علیه شهر‌های اسپانیایی از جمله پوئِترو پرینسیپ (کاماگوی امروزی در کوبا)، ماراکایبو (در ونزوئلای امروزی) و پانانا سیتی را از آنجا آغاز کرد. مبارزات موفقیت‌آمیز او علیه اسپانیا او را به مقام سلحشوری و قدرت سیاسی در جامائیکا رساند؛ جایی که در مقام فرماندار و معاون فرماندار خدمت میکرد. مورگان ثروتمند سال ۱۶۸۸ از دنیا رفت، او را درون یک تابوت سربی گذاشتند و در گورستان پالیسادوس در جامائیکا به خاک سپردند.
نگرش پورت رویال به دزدی دریایی با جریان‌های سیاسی تغییر کرد. زمانی که انگلستان و اسپانیا با هم وارد جنگ شدند، دزدی دریایی آغاز شد، اما قوانین مانع آن‌ها شد. در چنین زمانی در دهه‌ی ۱۶۷۰، عده‌ای رسماً متهم به دزدی دریایی شده بودند و هنری مورگان تا حدی ریاکارانه از این اتهامات حمایت میکرد. این افراد در گالوز پوینت در پورت رویال اعدام شدند.
اوایل قرن هجدهم، فرماندار جدید جامائیکا نیکولاس لاوز برای دستگیری دزدان دریاییِ پورت رویال، نیروی دریایی انگلستان را به آنجا اعزام کرد. پشتیبانی‌های محلی از دزدی دریایی پس از دستگیری و اعدام چندین دزد دریاییِ بدنام و خدمه‌شان از جمله کالیکو جَک راکهام، آنی بانی، ماری رید و چارلز وین، کم شد.
وِین پس از محکوم شدن در سال ۱۷۲۱ به دار آویخته شد. برای ترساندن دزدان دریایی، جنازه‌های راکهام و وِین در معرض دید عموم قرار گرفت (از چوبه‌های دار نزدیک ورودی بندر پورت رویال آویزان شدند) تا رهگذران و محلی‌ها بدانند چه سرنوشتی در انتظار کاپتان‌ها و خدمه‌های دزدان دریایی است.
ثروت بدست‌آمده از تجارت قانونی و دزدی دریایی، پورت رویال را به یکی از ثروتمندترین بنادر کارائیب تبدیل کرده بود، بندری که خانه‌های آجری دو تا چهار طبقه، آب لوله‌کشی و فاحشه‌خانه‌ها، قمارخانه‌ها و میخانه‌های زیادی داشت. کلیسای کاتولیک، این شهر را به جرم دزدی دریایی و پذیرش رذیلت انسانی، «شرورترین شهر در جهان مسیحیت» خوانده بود.
صبح ۷ ژوئن ۱۶۹۲، کشیش کلیسای پورت رویال، وقتش برای رسیدن به قرار ناهار کم بود، با این حال یک دوست به اصرار از او می‌خواست قرارش را اندکی بیشتر به تعویق بیندازد. این اصرارِ به ظاهر کم‌اهمیت جان او را نجات داد. زمین شروع به لرزیدن کرد و دوست کشیش دلهره‌ی او را جدی نگرفت، چون زمین‌لرزه‌های آن جزیره به سرعت تمام میشد. اما شدت این زمین‌لرزه برعکس همیشه بیشتر میشد و خیلی زود هر دو صدای فروریختن برج کلیسا را شنیدند.
کشیش به سرعت از کلیسا خارج می‌شود تا خودش را به فضای باز بیرون برساند، اما زمین شکاف برمی‌دارد و در یک دم، جمع زیادی از مردم و خانه‌ها را در خود فرو می‌برد و سپس این شکاف دوباره بسته می‌شود. آسمان به رنگ قرمز تیره درمی‌آید، کوهستان‌های دور فرو می‌ریزند و چشمه‌های آب گرم از شکاف‌های ایجادشده روی زمین منفجر می‌شوند. کشیش سرش را برمی‌گرداند و دیواره‌ی بلندی از آب‌های دریا را می‌بیند که روی شهر را می‌پوشانند. کشیش بهت‌زده این فاجعه را در نامه‌ای چنین توصیف کرده است: «ظرف سه دقیقه ... پورت رویال، زیباترین شهر بین تمام مزارع انگلستان، بهترین مکان بازرگانی در دنیا که ثروتش رو به ازدیاد و مملو از تمام نعمات بود لرزید و تکه تکه شد.»
پس از زمین‌لرزه، سونامی‌ای ایجاد شد که دانشمندان مقیاس آن را ۷.۵ ریشتر تخمین زدند. زمانی که این فاجعه پایان یافت، قسمت اعظم پورت رویال از جمله گورستانی که هنری مورگان در آن دفن شده بود زیر اعماق دریا از نظر پنهان شد. ۲۰۰۰ نفر در این بلای طبیعی و هزاران نفر، چندی پس از آن جان باختند.
پورت رویال به واسطه‌ی بدنام شدنش در دنیا با چیزی مواجه شد که از نظر بسیاری از مردم شبیه روز قیامت به نظر می‌رسید. بدون شک کشیش کلیسا همین احساس را داشت. او در نامه‌هایش اعتراف کرده که آرزوی فرار از آن صحنه را داشته، اما وجدانش او را به ماندن واداشته و روز‌های بعد برای دعا کردن با بازماندگان در چادری میان خانه‌های ویران‌شده‌شان به آن‌ها ملحق میشده: «امیدوارم با این بلای هولناک، خداوند آن‌ها را اصلاح کند، چون خدانشناس‌تر از آن‌ها روی زمین وجود ندارد.»
این شهر غرق‌شده که ۲۰ تا ۴۰ فوت با گل و لای پوشیده شده نزدیک ۳۰۰ سال دست‌نخورده باقی ماند تا این که باستان‌شناسان شروع به بیرون آوردن دست‌سازه‌هایی از زیر دریا کردند. این اکتشافات به کشف حقایق پشت پرده درباره افسانه‌های دزدان دریایی کمک کرده است.
انجام شد، زمانی که اِدوین لینک باستان‌شناس آماتور و همسرش ماریون از این مکان بازدید کردند. آن‌ها یک توپ جنگی را از بندر بیرون کشیدند، اما نتیجه گرفتند برای ژرف یابی عمق گل‌آلود و بیرون کشیدن دست‌سازه‌های درون آن به تجهیزات تخصصی‌تری نیاز دارند. آن‌ها سال ۱۹۵۹ با «غواص دریا» بازگشتند؛ یک کشتی خلاقانه که ادوین خودش برای اکتشافات زیر دریا طراحی کرده بود.
در یک سفر اکتشافی ۱۰ هفته‌ای با حمایت مالی انجمن نشنال جئوگرافی، بنیاد اسمیتسونین و دولت جامائیکا، خدمه‌ی Link و غواصان حرفه‌ای نیروی دریایی آمریکا، صد‌ها عتیقه از زیر آب بیرون کشیده شد. با بکار بردن جت‌های آبی فشار قوی روی آجرها، سپس کشیدن آوار و لجن با هواپیما، دیواره‌های آجر و ملات پدیدار شد و سپس اشیاء شکستنی با دست به سطح آب آورده شدند.
در آب‌های کدر بندرگاه، غواصان وضوح دید نداشتند و به سختی می‌توانستند جلوی چشم‌شان را ببینند، به همین دلیل بیشتر به لمس کردن و دستمالی لجن‌ها متوسل می‌شدند.
چیزی که تیم تحقیقاتی در پایتخت غرق‌شده‌ی دزدان دریایی پیدا کرد شبیه یک پمپئی زیر آب بود. ماریون کلِیتون لینک درباره‌ی چیزی که در اصل توجه آن‌ها را به خود جلب کرده بود گفته است: «برخلاف شهر‌های روی خشکی که با گذشت سال‌ها تغییر می‌کنند، این شهر دقیقاً همانطوری است که بیش از دو و نیم قرن پیش بوده و دریا با یک زلزله‌ی آنی آن را بلعیده است. چیزی که ما در خرابه‌های زیر آب پیدا کردیم واقعاً گواه همان دوران است.»
محققان از اصطلاح «سایت‌های مصیبت‌بار» برای چنین مکان‌هایی استفاده می‌کنند که در آن‌ها یک بلای ناگهانی، بطرز عجیبی مصنوعات و بافت حیات اطراف آن‌ها را سالم نگهداشته است.
در این حفاری‌ها نشانه‌های زیادی از ثروت شخصی پیدا شد، از ظروف غذاخوری مفرغی گرفته تا ظروف چینی، همینطور اشیاء داخلی زیادی که دلالت بر زندگی یک خانواده‌ی معمولی داشتند مانند قاشق و فانوس و اقلام برازنده‌ای نظیر اسلحه‌ی چرخنده‌ی آهنی. شمار حیرت‌برانگیزی بطری و پیپ هم کشف شد که نشان می‌دهد مردم پورت رویال بیشتر وقت‌شان را صرف نوشیدن و پیپ کشیدن می‌کردند. حتی ادوین سرنگ زیرپوستی را وارد چوب‌پنبه‌ی یک بطری کرد و نمونه‌ای از یک مایع زردرنگ را برای چشیدن مزه‌ی آن بیرون کشید: «وحشتناک بود! مزه‌ای شبیه سرکه‌ی بسیار شور داشت.»
جالب‌ترین کشفیات از پورت رویال احتمالاً یک ساعت برنجی زیبا است. این ساعت که سال ۱۶۸۶ در آمستردام تولید شده دقیقاً در زمان وقوع زمین‌لرزه از کار افتاده است: ۱۷ دقیقه مانده به ظهر.
بخاطر فقدان اکسیژن زیر آب، تیم‌های تحقیقاتی توانستند مصنوعات طبیعی زیادی را بیرون بکشند که اگر در این محیط نبودند، نابود شده بودند. این یافته‌ها تصویر روشنی از شکل حیات در بدنام‌ترین بندر کارائیب در قرن هفدهم را خلق کرده‌اند.
