چرا و چگونه می‌ترسیم
به طور کلی ترس یک فرآیند است که از جسم و بدن ما نشات می گیرد و معمولا با چیزهایی که می بینیم یا می شنویم و یا حتی لمس می کنیم شروع می شود. در بسیاری از مواقع منشا بسیاری از ترس ها از دنیای بیرون و یا حتی تصورات انسان ها است. اما به هر صورت این حالت هیجانی برای هیچ انسانی خوشایند نیست و سبب ایجاد دلهره و نگرانی در او می شود.
این دلهره و نگرانی، ضربان قلب را افزایش می دهد و حتی سبب می شود بسیاری از افراد در انجام کارهای خود با مشکل و اختلال رو به رو شوند و کارهای خود را به درستی انجام ندهند. حال اگر شما هم با چنین مشکلی دست و پنجه نرم می کنید و اصلا می خواهید بدانید چرا می ترسیم و با راهکارهای غلبه بر ترس آشنا شوید می توانید با ما در ادامه ی مطلب همراه باشید.
بسیاری از محققان بر این عقیده اند که ترس، همزاد آدمی است و اگر او نباشد انسان ها نمی دانند که در برابر خطرات چه واکنشی از خود نشان دهند. لذا این ترس و واکنش های پس از آن است که سبب ایمن نگه داشتن انسان ها در برابر خطرات می شود. بنابراین اصلا جای تعجب ندارد که چرا می ترسیم.
سیستم لیمبیک، بخشی از مغز است که وظیفه ی آن، دریافت پیام های ترس است. پس اصلا نگران نباشید و اتفاقا مراقب ترس خود باشید چرا که از شما محافظت می کند. همچنین برای کار کردن این مکانیسم جادویی خوشحال باشید و به آن افتخار کنید. ترس یکی از طبیعی ترین احساس های هر انسانی است که سبب بقای او می شود.
البته موضوعی که دردسر ساز است ترس بیش از حد است که باید از آن، جلوگیری شود. چرا که بر انسان ها مسلط می شود و آن ها را ناتوان می کند. علاوه بر این، ترس بیش از حد سبب می شود رفتارها و واکنش های عاطفی و اجتماعی افراد تغییر کند و اینجاست که دیگر برای اینگونه افراد مشکلات زیادی به وجود می ﺁید. مشکلاتی همچون شکست، افسردگی، تنهایی، دلهره و نگرانی و سایر عواملی که حال بد او در تمام اوقات روز، دائمی می شود.
ترس بیش از حد به حدی می تواند در زندگی انسان تاثیر بگذارد که حتی بسیاری از مطالعات علمی نشان می دهد که بسیاری از شکست های عاطفی، تجاری، تحصیلی و ... به خاطر ترس های لانه کرده در وجود انسان ها است. در بسیاری از افراد، ترس از حالت طبیعی خود خارج شده و تبدیل به اختلال هراس می شود.
حال اگر در چنین وضعیتی قرار دارید و فکر می کنید که ترس شما از حالت طبیعی خارج شده نمی توانید فقط به قرص ها اکتفا کنید و حتما باید از روش های اصلاح روان شناختی مطمئن و بی ضرر کمک بگیرید.
راهکارهایی برای غلبه بر ترس
بر اساس مفاهیم و تعریف های روان شناختی، ترس یک احساس کاملا عادی است که به مانند سایر احساسات انسان ها نظیر عصبانیت، شادی و غم و اندوه پدیدار می شود. از طرف دیگر، مطالعات روانشناختی نشان داده است که این احساسات زمانی در فرد، بروز می کند که فرد در موقعیت های مختلف همچون تهدید، رو به رو شدن با ناشناخته ها، رویدادهای کنترل نشده و وقایع ناخوشایند قرار بگیرد.
براساس مطالعات بیولوژیکی، ترس یک واکنش طبیعی است که در بدن هر انسانی جاسازی شده است. مطالعات زیست شناختی هم می گویند که ترس یک واکنش خوب و واضح است.
تمام انسان ها در طول مراحل تکامل خود با ترس های مختلف مواجه می شوند. مثلا کودکان از دیدن غریبه ها می ترسند. این تجربه های ناشی از ترس در بزرگسالی می تواند در صورت های مختلفی ظاهر شود. برای بسیاری از افراد این اشکال ترس در حالت های حادتری پدیدار می شود که باید بر آن ها غلبه کنند.
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا حال می توان درک کرد که چرا می ترسیم. ترس یک امر طبیعی است که در همه ی انسان ها ظاهر می شود و همه ی انسان ها ترس و وحشت های ناگهانی را تجربه کرده اند. مثلا در خیابان می روند و با یک موقعیت خطرناک رو به رو می شوند در این زمان به صورت ناگهانی می ترسند و ضربان قلبشان شدید می شود.
البته تمام ترس های انسان، ناشی از خطرات عینی نیست. بسیاری از این ترس ها ناشی از تغییرات جسمی، اتفاق های آینده و مشکلات عاطفی می باشد. مطالعات جامعه شناختی چالش های زندگی نشان داده است که رایج ترین ترس های انسان ها شامل ترس ناشی از تنهایی، ترس ناشی از مرگ، ترس از پیر شدن، ترسیدن از ارتفاعات، ترس از عدم توانایی برای حل مشکلات و ترس های ناشی از گذشته می باشد.
علت ترسیدن ما چیست
یکی از رایج ترین ترس های اغلب انسان ها خصوصا کودکان و کهنسالان، ترس از تنهایی است. مشکل این افراد این است که نمی توانند در مدت زمان طولانی، تنها بمانند. بسیاری از افراد که مستعد این نوع ترس هستند بعد از یک مشاجره با دوست و یا همکار خود می ترسند که دوست و همکارش او را ترک کند و او تنها بماند. این اندیشه ی منفی سبب می شود که وی در سایر رفتارهای اجتماعی خود نیز دچار مشکل و ترس باشد و در نهایت خود را از دیگران دور کند.
یکی از راهکارهای چنین ترسی، مبارزه کردن با این اندیشه های منفی و مخرب است. لذا سعی کنید بیشتر خود را دوست داشته باشید و به ویژگی های شخصیتی خود اهمیت بدهید و آن را ارزشمند بدانید تا کم کم این ترس، بهبود پیدا کند.
رایج ترین ترس دیگری که افراد زیادی با آن درگیر هستند ترسیدن از مرگ است. این ترس در جوامع مدرن و خصوصا در بین جوان ها بسیار شده است. به همین دلیل آن ها می خواهند بدانند چرا می ترسند و این احساس ترس، ناشی از چیست؟
در بسیاری از مواقع، زمانی این ترس در افراد بروز می کند که یکی از اطرافیان شخص، بمیرد و یا شخص در موقعیت هایی همچون جنگ و یا بیماری های همه گیر مثل کرونا قرار بگیرد و شاهد مرگ تعداد زیادی از افراد جامعه ی خود باشد. از آنجایی که مرگ ناشناخته است این افراد نمی خواهند راز و رمزش را بدانند.
افرادی که ترس از مرگ دارند علاوه بر این نگران مرگ خود هستند از از دست دادن و مرگ خانواده ی خود نیز می ترسند. افرادی که با چنین ترسی مواجه هستند به همین سادگی نمی توانند بر آن غلبه کنند به همین دلیل بسیاری از این افراد به متخصصان مراجعه می کنند.
البته باید این نکته را یادآوری کنیم که بسیاری از افراد فقط غریزه ی حفظ خود را دارند که این عامل، ترس از مرگ نیست و هیچ مشکلی برای او به وجود نمی آورد.
ترسیدن از پیری و تنهایی
ترس از تنهایی و ترس از مردن، مطمئنا ترس از پیر شدن را هم به دنبال دارد. پس اگر از تنهایی و مردن می ترسید مطمئن باشید که ترس پیر شدن نیز به سراغتان می آید. این ترس در اغلب موارد، از آنجا ناشی می شود که افراد مشاهده می کنند در زندگی افراد سالمند، هیچ چیز خوبی وجود ندارد.
همچنین به دلیل اینکه افراد سالمند با بیماری های مختلف و دردهای مزمن مواجه هستند این ترس را در افراد جوان تر ایجاد می کنند.
حال اگر شما با چنین ترسی مواجه هستید و می خواهید آن را مهار کنید بهتر است طبق مراحل زیر عمل کنید:
• به هیچ وجه عجله نکنید
• شما هنوز از نظر قوای جسمی و بدنی و روحی، سالم و سر حال هستید
• به اتفاقاتی که قرار است 30 یا 40 سال بعد برای شما بیفتد فکر نکنید.
• به اطراف خود خوب نگاه کنید چرا که افراد سالخورده ای هستند که با 80 سال سن، هنوز سالم و سرحال هستند و انرژی و بهداشت خود را دارند.
ترس از ارتفاعات که از نظر علمی به آن آکروفوبیا می گویند ترسی است که در اغلب موارد از کودکی ما سرچشمه می گیرد. برای شناخت و درمان این ترس باید عمق ترستان را بشناسید. مثلا اگر در ارتفاعات احساس ناامنی می کنید و می توانید با دقت در این زمان، رفتار کنید این حس، کاملا طبیعی است. اما اگر از ارتفاع، وحشت می کنید و همیشه از آن فراری هستید حتما دلیل آن را بفهمید و آن را مهار کنید.
ترس از عدم توانایی برای حل مشکلات
بر اساس مطالعات روان شناختی، مشخص شد افرادی که در خود، توانایی حل مشکلات را نمی بینند مستعد ترس هستند. به عبارتی اگر شما بر این باورید که نمی توانید چالش ها و مشکلات عاطفی، شغلی، خانوادگی و .. را حل کنید و در حل آن ها ناتوانید با ترس ناتوانی، مواجه هستید. در واقع ابتدا ذهنیت منفی این ترس در شما شکل گرفته و سپس شما این ناتوانایی را عملی می کنید.
بسیاری از ترس هایی که امروزه ما با آن مواجه هستیم به دلیل وقایع و تجربه های ناخوشایند و ترسناکی بود که در گذشته با آن مواجه شده ایم. این نوع ترس در بین افراد بسیار شایع است.
به همین دلیل وقتی فرد با موقعیتی مشابه آن، مواجه می شود سعی می کند از آن فرار کند و اگر در فرار موفق نبود دائما از آن شکایت می کند.
مثلا اگر زمانی در ﺁسانسور به دلیل قطعی برق گیر کند دائما از آسانسور فرار می کند و با دیدن آن، همان تجربه را به یاد می آورد.
نشانه های ترسیدن
بر اساس یافته هایی که روانشناسان در زمینه ی ترس به دست آورده اند مشخص شده که ترس شامل 3 مولفه ی زیر می باشد:
• مولفه های جسمی نظیر درد قلب و فشارهای عضلانی
• مولفه های ذهنی و احساسی مثل ترس از مرگ و از دست دادن کنترل
• مولفه های رفتاری مثل فرار کردن و جیغ کشیدن
این مولفه ها هرگز با هم نمایان نمی شوند و در بسیاری از افراد، یک مولفه، برجسته تر از سایر مولفه ها است. اما هر سه مولفه، تعیین کننده ی ترس در افراد هستند.
اگر شما با ترس های شدید مواجه هستید و نتوانید آن ها را مهار کنید مطمئنا در آینده با مشکلات روانی و جسمی مختلفی رو به رو می شوید.
به همین دلیل ما در اینجا چند راهکار برای مهار و غلبه بر ترس پیشنهاد می کنیم که با تمرین آن ها می توانید ترس خود را مدیریت کنید:
• پذیرفتن ترس: بسیاری از افراد به دلایل مختلفی همچون تحقیر شدن و یا تمسخر، ترس خود را پنهان می کنند. این کار باعث می شود ترس در آن ها نهانیده شود و حتی اختلال هراس را برایشان به وجود آورد. پس اگر از چیزی یا کسی یا موقعیتی و و یا واکنشی می ترسید اصلا آن را پنهان نکنید و آن را بپذیرید.
راه هایی برای حل مشکل ترس
• واکاوی ترس: واکاوی و سعی کردن برای شناختن مسائل، یکی از بهترین راه ها برای حل هر مشکلی است که ترس نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد. بعد از اینکه ترس را پذیرفتید حال باید علت ترس را پیدا کنید. برای این کار می توانید از والدین خود سوال کنید یا خاطرات قدیم را زیر و رو کنید. در بسیاری از مواقع، ترس ما ریشه در گذشته دارد که با پیدا کردن آن، ترس نیز ناپدید می شود. همچنین اگر از موقعیت های مختلف، می ترسید می توانید آن موقعیت را با تمام جزئیاتش، واکاوی و بازبینی کنید تا کاملا متوجه شوید از کدام قسمتش می ترسید.
• بیان ترس: بیان کردن با صدای بلند، ضبط صدا و یا نوشتن مشکل، از جمله راه حل هایی است که روان درمانان، برای درمان ترس به بیماران توصیه می کنند. شما نیز می توانید از هر چه که می ترسید در خلوت با صدای بلند، بگویید. این کار را انجام دهید تا ببینید چه تاثیر شگفت انگیزی دارد.
می توانید رو به روی آینه بایستید و با خود صحبت کنید و یا صدای خود را ضبط کنید و دوباره آن را گوش کنید. مهم ترین مزیت تنها صحبت کردن و یا ضبط کردن صدا و یا نوشتن این است که مورد قضاوت قرار نمی گیرد.
• در میان گذاشتن ترس با دیگران: اگر شخص مورد اعتمادی دارید می توانید با آن در مورد ترس خود صحبت کنید. این فرد باید شنونده ی خوبی باشد و با شما همدلی کند.
گردآوری : بخش علمی بیتوته
