عصر ایران؛ سروش بامداد - انتقادات اخیر از دورهمی زنانه‌ای که در تهران با عنوان پرطمطراق «کنگره بین‌المللی بانوان تأثیرگذار» برگزارشد از جانب حامیان این همایش به نژاد پرستی و نگاه تحقیرآمیز تعبیرو تقبیح شده است.
روزنامۀ کیهان با انتقاد از رسانه های مستقل هدف اصلی از برگزاری این کنگره را معرفی الگوی سوم از زن فارغ از نگاه متحجرانه و نگاه ابزاری و کالایی به زن در جهان دانسته تانشان دهد زن می‌تواند هم در عرصه اجتماع فعال باشد و از عهده نقش‌های اجتماعی خویش به بهترین وجه برآید و هم نقش خود را به عنوان محور و کانون حفظ خانواده ایفا کند.
هر چند این تارنما مورد لطف روزنامه وزین قرار نگرفته و به دیگران پرداخته اما به این بهانه می توان باز به این موضوع پرداخت و یادآور شد: بحث نوع سوم را اول بار دکتر علی شریعتی با نفی دو گانۀ زن مطبخی- زن عروسکی و با تأکید بر زن اجتماعی مطرح کرد و در مسیر انقلاب 57 نیز این نگاه مؤثر افتاد و از این حیث حرف یا هدف درستی است فارع از این که تا چه حد محقق شده ولی برای تحقق این هدف باید از چهره‌های شاخص داخلی و زنانی که مصداق این الگو هستند و نه مطبخی اند نه عروسکی فارغ از نسبت خانوادگی با مردان در قدرت دعوت می شد نه آن که غالبا قائم به خودشان نباشند پس این وجه اول انتقاد. به راحتی می توان زنان هم میهن یا غیر ایرانی را نام برد که مصداق همین الگوی سوم‌اند اما هیچ نشانی از آنان در کنگره نبود. دلیل آن هم روشن است. دربارۀ داخلی ها چونبعید است هیچ یک از آنان در انتخابات 1400 به رییس خانم خزعلی یا همسر خانم علم الهدی رأی داده باشند و خارجی ها هم متأثر از فضای چند ماه اخیر.
( اصطلاح مطبخی البته برساختۀ دکتر شریعتی است وگرنه کم نیستند زنانی که بیشتر عمر خود را در مطبخ خانه می گذرانند و نبض خانه و خانواده اند و بعید است خود دکتر هم از قورمه سبری خانه به وجد نمی آمده باشد. نگاه بیرونی اما نباید زن را در این قالب محدود و محصور بخواهد).
انتقاد ها به خاطر رنگ پوست هم نبوده است. اتفاقا فراموش نکرده ایم آقای محمد جواد اردشیر لاریجانی رییس وفت ستاد حقوق بشر قوۀ قضاییه بود که تعبیر «کاکا سیاه» را برای باراک اوباما به کار برد. آن موقع ننوشتیم چون نوشتن دربارۀ اخوی آقای صادق لاریجانی موقعیت رساانه را به خطر می‌انداخت چون تاب هیچ انتقادی را نداشت. خوش بختانه برادر دیگر چنین نیست.
ضمن این که همۀ خانم‌های مدعو تأثیرگذار از بورکینافاسو نیامده‌اند و یکی دو فقره از دلبرکان غمگین هم در بین‌شان مشاهده شده که بور و چشم آبی‌اند وحضوری بسیارتأثیرگذار در شبکه های اجتماعی داشته‌اند!
نقد ها چند وجه دیگر هم داشته است. یکی هزینه ها و جایزۀ 20 هزار پوندی برای برگزیده اصلی یا برگزیدگان که در یاداشت های گذشته اشاره شد. دیگری دلیل توصیف به عنوان «تأثیرگذار» و اتفاقا دیروز هم آوردیم که اگذ از همان بورکینافاسو هم هنرمند و شاعر و فعال مدنی و حقوق‌دان دعوت می شد بیشتر به عنوان تأثیرگذار پذیرفتنی بود تا همسر فلان سابق یا حتی لاحق.
از اینها مهم تر اما رفتارهای دوگانه است. این که چگونه با جماعت بیگانه می نشینید و با اندازه و رنگ حجاب شان کار ندارید ولی کارگردان زن سینمیا ایران با کارنامه روشن و درخشان در حالی که پا به سن هم گذاشته اگر مقابل دوربین تلویزیون قرار بگیرد چهل بار باید روسری اش را عقب و جلو کند. البته حالا که دیگر اصلا دعوت نمی کنند.
به داخلی هم وطن و هم جنس و هم زبان که می رسید چرا روی ترش می کنید و با خارجی مهربانید؟ چرا با داخلی ها نشست و برخاست ندارید؟ چگونه است که با خانمی که از ارمنستان و صربستان و بورکینافاسو آمده خوش و بش می کنید اما با زن ناشر یا نویسنده یا روزنامه نگار ایرانی که متفاوت با شما بیندیشد بیگانه اید؟
با این همه کی گفته همایش نکات مثبت نداشته؟ یکی همین که دانستیم دولت نیکاراگوئه 6 وزیر زن دارد و همه با هم آمده اند و در ایران هنوز دارند بحث می کنند وزیر زن داشته باشیم یا نه در حالی که در وزارتخانه هایی چون آموزش و پرورش، بهداشت و علوم زنانی به مراتب توان مندتر در همان طیف اصول گرا پیدا می شود.
همین که زن بودن زنان را به رسمیت شناختند در حالی که از لفظ زن پرهیز می کنند و تعابیر خواهران و خانواده را به کار می برند نشان می دهد فضای سیاسی و اجتماعی ایران به پیش از 25 شهریور بازنمی گردد.
نقد ها به رنگ پوست نمایندگان آفریقا نبود. اینها که گمنامان قارۀ سیاه اند. مگر از نلسون ماندلا که نماد آفریقا بود آن همه استقبال نشد؟ رسانه های متقل چه کنند که در یک روز هم باید اخبار این کنگره را منتشر می کردند هم زندانی شدن سه روزنامه نگار زن دیگر را؟ هم شاهد افزایش قیمت ارز باشند هم جوایز کلان به این خانم ها؟ این تقارن ها و رفتارهای دوگانه حساسیت برانگیز شد ولی همایش اگر همایش باشد و نمایش نباشد جایی است برای تبادل نظر و آشنایی و فرصتی که در موارد دیگر به دست نمی آید و تازه نمایش هم اگر نمایش خوبی باشد خوب است.
آیا سال دیگر همین موقع می توان از دستاوردهای این کنگره گفت یا فراموش می شود و به دنبال برنامه ای دیگر خواهند بود؟
