فوتبال ۳۶۰: اخراج خبرساز «سیاوش یزدانی» توسط «ریکاردو سا پینتو» حاشیههای قابل توجهی برای مدافع استقلال ایجاد کرد. کنار گذاشتن یزدانی از تیم به شکلی بود که خیلی زود این شائبه ایجاد شد که سرمربی پرتغالی استقلال، نسبت به عملکرد فنی یزدانی نظر منفی همراه با تردید دارد. نمیتوان به بد بازی کردن یک بازیکن در یک بازی خیلی راحت برچسب کم کاری زد، مرور تاریخ فوتبال ایران اما نشان میدهد که سرمربیان بارها چنین برچسبهایی به بازیکنان زدهاند و جنجالهای پرسروصدایی در این زمینه ایجاد شده است.
جواد اللهوردی را شاید بتوان مهمترین بازیکنی دانست که در لیگ تخت جمشید با اتهام کمکاری روبرو شد. ماجرای اللهوردی به بازی معروف ششتایی را برمیگردد. پرسپولیس در شانزدهم شهریور 1352، در یک دیدار عجیب 6 گل به رقیب خود تاج زد. پرویز خسروانی، بنیانگذار باشگاه تاج بلافاصله پس از بازی به اللهوردی اتهام خیانت زد. این مدافع پس از آن بازی از تاج جدا شد و سپس پرسپولیسی شد تا این پرونده برای دههها باز بماند. تکذیب چندباره خود اللهوردی و چند همبازی او در آن بازی هم نتوانست این پرونده جنجالی را ببندد.
پرسپولیس هم در طول تاریخش از اتهام کمکاری دور نبوده است. چند باری گفته شد که دهه پنجاه و شصت بازیکنان در تغییر سرمربی تیم نقش داشتند، مهمترین اتهام به پرسپولیسیها اما در یک دیدار بینالمللی مطرح شد؛ جایی که پرسپولیس در یک بازی باورنکردنی به تیم محمدان بنگلادش باخت! در 28 خرداد 1367 پرسپولیس در چارچوب جام باشگاههای آسیا 2 بر یک به رقیب بنگلادشی خود که ناصر حجازی هدایت آن را برعهده داشت، باخت و حذف شد. ماجرای آن باخت اما بی حرفوحدیث نبود. سازمان تربیت بدنی چند روز قبل از این بازی علی پروین را از راس تیم کنار گذاشت و هدایت تیم را را به مسعود معینی، بازیکن سابق استقلال سپردن! معینی در این سالها بارها عنوان کرده که بازیکنان به او در آن بازی خیانت کردند تا پروین به تیم برگردد. این اتفاق هم افتاد و پرسپولیس دوباره به پروین رسید.
در یک بازی بحثبرانگیز دیگر فوتبال ایران بازهم نام مرحوم ناصر حجازی دیده میشود؛ استقلال در اردیبهشت ماه سال 1378 در شرایطی که 3 بر یک از سایپا جلو بود، 4 بر 3 باخت؛ باختی پر حرفوحدیث. پس از بازی گفته شد ناصر حجازی، سرمربی وقت استقلال با ابراز نارضایتی از عملکرد دروازهبانش پرویز برومند، توسط دستیارانش به او اعلام کرده که از فردا سر تمرین نیاید که برومند در واکنش به این تصمیم حجازی عنوان کرد: «به ناصرخان بگویید که اول ببیند فردا خودش هنوز سرمربی استقلال است یا نه؟» برومند البته بارها این موارد را رد کرد. جواد زرینچه دیگر بازیکنی بود که در این بازی معروف درباره او صحبت شد که او مثل برومند اتفاقات بازی را فوتبالی دانست.
سرمربیان استقلال در دهههای اخیر بارها مستقیم یا غیرمستقیم بازیکنان خود را به کم کاری متهم کردند. استقلال در روز پایانی اولین دوره لیگ برتر به شکل ناباورانهای با باخت به ملوان قهرمانی را به پرسپولیس هدیه داد. منصور پورحیدری پس از آن بازی از استقلال رفت تا درباره آن بازی هم صحبتهایی مطرح شود. صمد مرفاوی در دو مقطع سرمربی استقلال بود که در هر دو مرتبه هم کارش با شائبه کمکاری برخی بازیکنان به پایان رسید. استقلال با هدایت مرفاوی در لیگ ششم در فاصله سه هفته به پایان لیگ صدرنشین بود، تغییرات مدیریتی استقلال در آن مقطع با نتایج ضعیف تیم در هفتههای پایانی همراه شد. تیم صدرنشین در نهایت چهارم شد و مرفاوی بارها از کم کاری چند بازیکن در آن مقطع صحبت کرد.
پرویز مظلومی هم از این تجربه بینصیب نماند. سرمربی پیشین استقلال پس از باخت تیمش در دربی معروف به دربی ایمون زاید، بدون آنکه از کسی نام ببرد به صورت غیرمستقیم عملکرد برخی بازیکنان در 10 دقیقه پایانی را زیر سوال برد.
امیر قلعهنویی و محمود فکری هم در ادامه سریال نارضایتی از عملکرد بازیکنان در این زمینه صحبتهایی مطرح کردند. قلعه نویی البته در این زمینه با سیاست صحبت کرد. با اینحال پس از جداییاش از استقلال با کسب رتبه ششم بارها از نحوه کار برخی بازیکنان گلایه کرد. محمود فکری سرمربی استقلال در لیگ بیستم پس از هفته شانزدهم از هدایت تیم برکنار شد. فکری در این سالها بارها صراحتا بازیکنان را به کم کاری متهم کرده است. او به دفعات عنوان کرده بازیکنان کاری کردند تا فرد دیگری سرمربی استقلال شود.
اتفاقات مشابه در اردوگاه پرسپولیس هم کم رخ نداده است. پس از جدایی علی پروین از هدایت پرسپولیس در دهه هشتاد هر زمان این تیم با سرمربیگری فرد دیگری با مشکل روبرو میشد، شائبههایی مطرح میشد. وینکو بگوویچ، سرمربی پرسپولیس در دوره سوم لیگ برتر یکی از افرادی است که چنین مواردی را تجربه کرد. از راینر سوبل هم باید یاد کرد؛ او پس از بگوویچ هدایت قرمزها را برعهده داشت. سوبل سرمربی بود و علی پروین مدیرفنی. یکی از باختهای عجیب پرسپولیس در آن فصل در ورزشگاه آزادی مقابل ملوان بود. باختی که با هنرنمایی بهروز رهبریفرد شکل گرفت؛ کاپیتان قرمزها در یک روز عجیب در آن بازی یک گل بهخودی زد و یک پنالتی خراب کرد. اشکهای او پس از بازی هم نتوانست جلوی حرف و حدیثها را بگیرد.
یکی از برجستهترین اتفاقات در زمینه اتهام تبانی در دوره سرمربیگری علی دایی رقم خورد. پرسپولیس 28 آذرماه 1389 4 بریک به صبا باخت. سهراب بختیاریزاده، کاپتان صبا پس از بازی به برخی بازیکنان حریف اتهام کمکاری زد. علی دایی هم بعد از بازی شیث رضایی را از تیم کنار گذاشت تا او به عنوان متهم ردیف اول کمکاری معرفی شود. اتهامی که به صورت خفیفتر در هنگام اخراج زلاتکو کرانچار از پرسپولیس هم متوجه این بازیکن شده بود. افشین قطبی و حمید درخشان هم با چند بازیکن پرسپولیس به مشکل مشابه رسیدند.
تاریخ تیم ملی هم بدون شایعه نبوده؛ البته نه به اندازه سرخابیها. از پرویز دهداری و جلال طالبی گرفته تا همین دراگان اسکوچیچ. همه این مربیان با گلایه از بازیکنانشان از تیم ملی کنار رفتند. سرمربیان سایر تیمها هم بدون تجربه اتهام کمکاری نبودند، با اینحال این موضوع کم کاری در استقلال و پرسپولیس بوده که همیشه مورد توجه قرار گرفته است.