به نقل از همشهری: کاکوتی یا مشک طرامشک دارای بوی گرم و تندی همچون نعناع است. این گیاه که در آذربایجان ایران تحت عنوان «کاهلیک اوتی» شناخته می‌شود، به طور معمول در مناطق کوهستانی و ناهموار می‌روید.
به غیر از منطقه مذکور، این گیاه در استان گیلان، خراسان شمالی، چهارمحال‌وبختیاری، فارس، کهگیلویه و بویراحمد و بخش‌هایی از اصفهان به‌وفور در فصل بهار یافت می‌شود. کاکوتی گیاهی دارویی و ادویه‌ای معطر است که از برگ‌های خشک و خرد شده آن به‌عنوان طعم‌دهنده در دوغ استفاده می‌شود. این گیاه درعین‌حال مزایای بی‌شماری برای سلامتی دارد که استفاده از آن را در قالب انواع دمنوش‌های گیاهی به طرز چشمگیری افزایش داده است.
فوایدی که در ادامه بررسی می‌شوند، با استناد به مقالات منتشر شده توسط مجله بین‌المللی بیولوژی دسته‌بندی‌شده‌اند:
پس از تجزیه‌وتحلیل یافته‌های علمی مشخص شد که سطح کلسترول و تری گلیسیرید در موش‌های آزمایشگاهی به دنبال مصرف کاکوتی کاهش می‌یابد. اسانس این گیاه حاوی تیمول و کارواکرول است که از طریق مهار فعالیت HMG-CoA ردوکتاز باعث کاهش سطح کلسترول می‌شود.
مطالعات جدید نشان داده‌اند که عصاره کاکوتی دارای فعالیت آنتی‌اکسیدانی و ضدباکتریایی در شرایط آزمایشگاهی است. به گفته برخی از محققان، تیمول، پولگون و پیپریتن موجود در کاکوتی مسئول فعالیت آنتی‌اکسیدانی و ضدمیکروبی آن هستند.
محققان با بررسی اثر عصاره آبی گیاه کاکوتی بر زخم معده ناشی از اسید استیک در موش‌های صحرایی آزمایشگاهی، تاثیر مثبت این عصاره را در بهبود زخم مشاهده کردند. آنها این اثر را با نقش آن در کاهش نسبت مرگ سلولی به تقسیم سلولی و همچنین افزایش رگزایی در غشای مخاطی معده مرتبط می‌دانند. یکی از ترکیبات اصلی کاکوتی، پولگون به شمار می‌رود که اثر ضدالتهابی آن کاملا شناخته شده است.
طی مطالعات مختلف دیده شده که عصاره کاکوتی حاوی اثر ضدافسردگی در حیوانات آزمایشگاهی بوده است. هرچند مکانیسم چنین تاثیری تا به امروز ناشناخته باقی‌مانده است، اما دانشمندان گزارش کرده‌اند که الگوی رفتاری حاصل از عصاره این گیاه مشابه آن چیزی است که پس از مصرف فلوکستین رخ می‌دهد. شباهت بین این دو الگوی رفتاری نشان می‌دهد که این اثر به دلیل افزایش احتمالی انتقال عصبی سروتونرژیک است. همچنین گفته شده که خاصیت ضدافسردگی کاکوتی می‌تواند مربوط به ترکیباتی مانند پولگون باشد.
در تحقیقی اثر عصاره هیدروالکلی گیاه کاکوتی بر تعداد سلول‌های بتای فعال پانکراس در موش‌های دیابتی مورد بررسی قرار گرفت و یافته‌ها حاکی از آن بود که این عصاره باعث افزایش تعداد سلول‌های بتا، ترشح انسولین و در نتیجه کاهش گلوکز سرم در حیوانات مبتلا به دیابت می‌شود. بااین‌حال برخی از محققان معتقد هستند که کاکوتی در راستای کمک به درمان دیابت مستقل از انسولین عمل می‌کند و بیشتر بر افزایش مصرف محیطی گلوکز تاثیر می‌گذارد.
در آزمایشی اثرات ضد تشنجی برگ‌های کاکوتی در موش‌های صحرایی نر بررسی شد و نتایج نشان داد که تزریق عصاره هیدروالکلی این گیاه باعث تاخیر در زمان شروع تشنج می‌شود. همچنین این گیاه دارای ترکیبات معطری است که در کاهش اضطراب و استرس روانی موثر بوده و روی سیستم عصبی تاثیرات ملایمی دارند.
در مقاله‌ای که در مجله ایمونولوژی غذا و کشاورزی به چاپ رسیده است، اثرات اسانس طبیعی کاکوتی بر سرطان معده مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به نتایج مطالعه، این عصاره حاوی اثر سمی بر رده سلولی AGS سرطان معده بود.
در حال حاضر اطلاعات خاصی در مورد عوارض جانبی کاکوتی در دست نیست. اما به‌طورکلی، هر فردی ممکن است به برخی گیاهان و ادویه‌ها حساسیت داشته باشد. این حساسیت ابتدا باید توسط خود فرد و در درجه دوم توسط پزشک تشخیص داده شود. اما چنین واکنش‌های آلرژیکی معمولا عوارض مزمن یا حاد ایجاد نمی‌کنند و پس از شناسایی گیاه حساسیت‌زا و حذف آن از رژیم غذایی، عوارض مربوط به آلرژی نیز برطرف می‌شود. بااین‌وجود هیچ شرکت یا محصولی نمی‌تواند از قبل از واکنش‌های آلرژیک بدن هر فرد آگاه باشد. ناسازگاری بدن با یک یا چند گیاه خاص به‌ندرت رخ می‌دهد، اما مصرف‌کنندگان ممکن است به‌هرحال با آن مواجه شوند.
علاقه‌مندان می‌توانند ۲ تا ۳ گرم از پودر خشک برگ‌های این گیاه را ۳ بار در روز مصرف کنند. بهترین زمان مصرف نیز یک الی ۲ ساعت پس از وعده‌های غذایی است. برای تهیه دمنوش نیز می‌توان از افزودن آب جوش روی برگ‌های خشک شده استفاده کرد. پس از ۱۵ دقیقه دمنوش جادویی شما آماده میل‌کردن خواهد بود.
