از دست دادن دندان طبیعی بسیار ناراحتکننده است. از این رو دندانپزشکان سعی میکنند به هر نحوی شده دندان خراب بیمار را نگهداری کنند. یکی از مواردی که میتواند به دندان بسیار آسیب بزند پوسیدگی دندان است. پوسیدگی دندان از مینای و تاج دندان شروع میشود و به قسمتهای زیرین دندان یا عصب دندان میرسد.
زمانی که مواد غذایی در میان دندانها به مدت طولانی باقی میماند به پلاکت تبدیل میشوند. پلاکتها باکتریهایی هستند که از باقیمانده غذاهای میان دندانهای شما تغذیه میکنند. به مرور زمان این باکتریها سخت میشوند و تبدیل به پلاکت میگردند.
این پلاکتها با انتشار باکتریها در میان دندانها باعث پوسیدگی دندانها و یا عفونت لثه میشوند. باکتریهای تکثیر شده از تاج و مینای دندان پوسیدگی را آغاز میکنند. اگر در این مرحله پوسیدگی درمان نگردد به ریشه و پالپ دندان سرایت میکند که در این زمان چارهای جز عصبکشی دندان (اندو) وجود ندارد.
با عصبکشی میتوان از تخریب کامل دندان جلوگیری کرد و دندان دائمی را در دهان حفظ نمود. عصبکشی دندان در صورتی انجام میشود که پالپ آسیب برگشت ناپذیر دیده باشد و چارهای جز تخلیه و پاکسازی آن وجود نداشته باشد میتوان علت آسیبدیدن پالپ را یکی از موارد زیر دانست:
1.شکستن دندان طی حادثههایی مانند تصادف و زمینخوردن
2.پوسیدگی عمیق دندان که به موقع درمان نشده و به عصب رسیده است.
3.نشت پرکردگی قدیمی و یا نامناسب که باعث پوسیدگی در زیر دندان شده باشد.
زمانی که عصبکشی انجام میشود؛ چون قسمت اصلی تاج دندان از بین میرود با پر کردن قابل ترمیم نخواهد شد؛ چون آمالگامی (کامپوزیت) که برای ترمیم استفاده میشود بعد از مدتی میافتد بهخاطر همین دندانپزشکان از روش پست کور استفاده میکنند. برای درک بهتر این مسئله بهتر است ابتدا ساختار دندان را بشناسیم. پس با ما همراه باشید.
به طور کلی دندان از دو بخش تاج و ریشه تشکیل شده است. تاج همان قسمت سفیدرنگ و بیرونی است که در دهان دیده میشود. ریشه بخشی از دندان در زیر تاج است که در داخل لثه و استخوان فک فرورفته است. همه دندانها از سه لایه اصلی تشکیل شدهاند:
• لایه مینای دندان: این لایه سفید از بخشهای آسیب پذیر داخل دندان محافظت میکند. مینا سختترین ماده در بدن میباشد.
• عاج دندان: عاج در زیر مینای دندان قرار دارد و دارای رنگ زردی است. در جاهایی از دندان که مینا از بین رفته است میتوان تاج دندان را دید. جنس عاج از مینا نرمتر و آسیبپذیرتر هست.
• پالت دندان: پالپ در حقیقت هسته دندان است که محل قرارگیری عصب دندان و رگهای خونی میباشد که دندان را تغذیه رسانی میکنند. پالپ تنها بخش زنده دندان است. زمانی که دندان شما احتیاج به عصبکشی پیدا میکند در حقیقت این پالپ دندان است که تخلیه و پاکسازی میشود.
زمانی که بخش زیادی از دندان از بین میرود؛ اما ریشه دندان با عصبکشی قابل ترمیم و نگهداری است برای حفظ دندان از پست و کور استفاده میشود. در حقیقت با این روش میتوان دندانی که به شدت آسیبدیده و از بین رفته است را احیا نمود.
پست و کور دندان یک تاج فلزی با پایه میلهای شکل میباشد. این تاج فلزی با قالبگیری از قسمت باقیمانده دندان و همچنین ریشه ساخته میشود. در واقع تاجی که براساس قالب دندان ساخته میشود را Core و میله انتهای آن که در داخل ریشه قرار میگیرد را Post میگویند. در انتهای کار برای پوشاندن این دو لایه روی آن یک تاج قرار میدهند.
برای ترمیم دندان با این روش در ابتدا دندان را تا جایی که نسخ دندان باقی بماند میتراشند سپس از ریشه دندان برای ساخت پست یک قالب تهیه میشود و به لابراتوار فرستاده میشود تا پست ساخته شود.
بعد از ساخت پست، آن را داخل چسبی مخصوص قرار میدهند. سپس یک تاج مصنوعی که به آن کور میگویند روی آن قرار میگیرد. در انتها از این دندان برای ساخت روکش اصلی قالبگیری میکنند. پست و کور دندان دو نوع است یکی پست و کور سفارشی که در این روش پس از قالبگیری، پست و کور در لابراتوار ساخته میشود و دیگری پست و کور پیشساخته (آماده) میباشد. جنس پست یا میلهای که در دهان قرار میگیرد ممکن است از استیل، تیتانیوم، کامپوزیت و یا طلا ساخته شود؛ اما جنس کور که برای بازسازی دندان مورداستفاده قرار میگیرد از همان مواد پرکننده دندان یا آمالگام است.
توجه داشته باشید درصورتیکه قسمت زیادی از دندان از بین نرود میتوان با استفاده از یک پین دندان را حفظ نمود. در این صورت فقط یکپایه فازی در درون ریشه قرار میگیرد تا به حفظ و نگهداری آمالگام و یا کامپوزیت در دندان کمک نماید.
در صورتی که بعد از عصبکشی بخش زیادی از دندان برداشته شده باشد (تقریباً بیش از 50 درصد دندان) بنابراین ساختار باقیمانده از دندان در حدی نباشد که بتواند فشارهای شدید فک را تحمل نماید در این صورت پست و کور انجام میگیرد.
پزشک با پست و کور کردن دندان آن را تقویت میکند تا دندان بتواند روکش را نگه دارد و بخش از دست رفته دندان بازسازی شود. بازسازی دندان بدون تقویت پی آن بیفایده است به همین علت با پست و کور، در واقع پایه تقویت میشود. توصیه میشود تا حد امکان اگر ساختار دندان بتواند روکش را نگه دارد از پست و کور استفاده نشود.
مهمترین مزیت پست و کور، تقویت ساختار دندان و قابلیت نگهداشتن روکش دندان میباشد.
از جمله معایب این روش میتوان به تهاجمی بودن آن اشاره کرد؛ زیرا گذاشتن پست و کور نیاز به برداشتن بسیاری از بافتهای سالم دندان دارد و همچنین وجود میله در ریشه دندان احتمال شکستن دندان را بالا میبرد. ضمناً در حین آمادهسازی فضا برای پست، خطر سوراخ شدن ساختارها وجود دارد.
گردآوری: بخش سلامت بیتوته