احتمالاً درباره کاربرد NFT و داستان NFTهای هنری، گیف‌ها، انیمیشن‌ها، توییت‌ها و تصاویر سنگ‌هایی که میلیون‌ها دلار فروخته می‌شوند، مطالبی خوانده‌اید؛ اما ممکن است همچنان از خود بپرسید که دقیقاً چه عاملی باعث می‌شود فردی بابت یک هنر مجازی چنین مبالغ سرسام‌آوری پرداخت کند؟
به‌بیان بهتر، میتوان گفت توکن‌های غیرمثلی یا NFTها نوعی بازنمایی دیجیتالی از اقلام واقعی هستند. دلیل ارزش فراوان NFTها منحصربه‌فرد‌بودن آن‌هاست. هیچ توکن غیرمثلی‌ای با NFT دیگری یکسان نیست. این ویژگی NFTها را به فناوری مناسبی برای اثبات مالکیت یا منحصربه‌فرد‌بودن اثر هنری یا هر نوع داده دیگری تبدیل می‌کند. توکن‌های غیرمثلی را نمی‌توان هک یا کپی یا ویرایش کرد. همین ویژگی کاربرد NFT را گسترش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: توکن غیرمثلی (Non-fungible token) یا NFT چیست؟
در این مطلب، می‌خواهیم با استفاده از مقاله‌ای از وب‌سایت دیکریپت (Decrypt)، کاربرد NFT در دنیای واقعی را بررسی کنیم و نقش آن در دنیای فیلم، موسیقی، بازی و مُد را زیر ذره‌بین ببریم؛ پس تا پایان مطلب همراه ما باشید.
نمونه‌هایی از کاربرد NFTها
شماری از منتقدان NFT بر این باورند که این توکن‌ها چندان هم ضروری نیستند؛ اما واقعیت این است که NFTها کاربردهای متنوعی برای دارندگان خود به‌ارمغان می‌آورند. NFTها توانسته‌اند کم‌یابی دیجیتال و شناسه‌های اثبات‌پذیر منحصربه‌فردی ایجاد کنند. در دنیای دیجیتال رو‌به‌گسترش امروز، ممکن است این‌‌گونه به‌نظر برسد که دارایی‌های دیجیتال ارزش کمتری دارند؛ زیرا به‌سادگی میتوان از آن‌ها کپی تهیه و تکثیر کرد. بااین‌حال، NFTها اصالت دارایی‌های دیجیتال را مشخص می‌کنند؛ درست مثل نقاشی اصلی در اتاقی پر از نقاشی‌های کپی‌شده و جعلی.
نکته دیگر اینکه NFTها امکان نگه‌داری دارایی را به شخص مالک می‌دهند؛ یعنی صاحبان NFT مالکیت مطلقی بر دارایی‌های دیجیتال خود دارند. بدین‌ترتیب، آنان مجبور نیستند از واسطه شخص ثالث یا وب‌سایتی برای نگه‌داری از دارایی‌های خود استفاده کنند.
بیشتر بخوانید: آموزش ساخت NFT؛ چگونه توکن غیرمثلی خود را بفروشیم؟
در دنیای ارزهای دیجیتال، این گفته مشهور وجود دارد: «اگر کلید دست خودت نباشد، ارز دیجیتالت هم دست خودت نیست.» این جمله به این مهم اشاره می‌کند که «مالکیت» واقعی هر دارایی دیجیتال، تنها زمانی محقق می‌شود که کنترل کامل کلیدهای خصوصی در دست خودِ مالک باشد. همچنین، دارایی باید در کیف پول خودحضانتی (Self-custody) نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری ذخیره شده باشد.
NFTها راه‌های جدیدی برای انتقال دارایی بین پلتفرم‌ها نیز باز کرده‌اند که به آن هم‌کنش‌پذیری یا تعامل‌پذیری (Interoperability) می‌گویند. متیو بال (Matthew Ball)، مدیر پیشین استودیو آمازون و محقق حوزه متاورس، در مصاحبه با دیکریپت (Decrypt) گفت:
فناوری NFT این ظرفیت را دارد که هم‌گام با متاورس گسترش یابد و طبق مشاهدات ما، با دوام‌ترین راهکار برای کالاهای مجازی است.
NFTها به‌واسطه نوع طراحی‌شان تعریف جدیدی از «مالکیت» دارایی‌های دیجیتال را ارائه می‌کنند.
کاربرد NFT در صنعت فیلم
هالیوود و صنعت مستقل فیلم، NFT را به‌دلایل مختلفی به‌کار گرفته‌اند. برای مثال، استودیوها و پلتفرم‌های پخش ویدئو سنتی بزرگ مانند پارامونت (Paramount) و برادران وارنر (Warner Bros.) و لاینزگیت (Lionsgate) توکن‌های غیرمثلی را منبع درآمد جدیدی برای مالکیت فکری و صنایع سرگرمی خانگی رو‌به‌افول خود می‌بینند؛ چون مصرف‌کنندگان آن‌ها استفاده از دیسک‌های فیزیکی را کنار گذاشته و به فایل‌های دیجیتال و پخش آنلاین روی آورده‌اند.
برادران وارنر در حال تغییر چشم‌انداز خود برای سرگرمی خانگی هستند. آن‌ها امیدوارند با NFTهای آزمایشی «ارباب حلقه‌ها» (Lord of the Rings) بتوانند نسخه‌ای از فیلم را در‌کنار قابلیت‌های افزوده به کاربرانشان ارائه دهند. در این صورت، NFT جایگزین DVD می‌شود.
نتفلیکس (Netflix) روش متفاوتی برای استفاده از توکن‌های غیرمثلی در سریال «چیزهای عجیب» (Stranger Things) در پیش و تصمیم گرفته است پوسترهای دیجیتال NFT از ستاره‌های این سریال را به‌عنوان پاداش به کسانی بدهد که بازی‌های آنلاین هفتگی را تمام می‌کنند.
درحالی که برخی از شرکت‌های بزرگ هالیوود در حال ورود به دنیای توکن‌های غیرمثلی هستند، برخی دیگر از طرفداران برای مجموعه‌های دیجیتال هزینه می‌گیرند و برخی نیز در حال ایجاد تجربه بازی‌وار از این فناوری هستند.
استفاده از NFT برای تأمین مالی فیلم‌ها
همیشه لازم نیست NFTهای فیلم نقشی تجاری یا تبلیغاتی داشته باشند. برخی از فعالان این حوزه می‌خواهند کاربردی کاملاً متفاوت و انقلابی به توکن‌های غیرمثلی بدهند. نیلز جوول (Niels Juul)، سینماگر مستقل، تهیه‌کننده برخی از فیلم‌های مارتین اسکورسیزی (Martin Scorsese) مثل «سکوت» (Silence) و «مرد ایرلندی» (The Irishman) بوده است. او NFTها را راهی برای تأمین مالی فیلم‌هایی می‌داند که بدون این نوع سرمایه‌گذاری ساختشان غیرممکن است.
جوول در مصاحبه با دیکریپت گفت:
من فیلم‌نامه‌های زیادی می‌شناسم که خاک می‌خورند و بودجه‌های ۱۰ یا ۱۵ یا ۲۰میلیون‌دلاری آن‌ها تأمین نمی‌شود؛ چون استودیوها به‌دنبال پروژه‌های بزرگ و فیلم‌نامه‌هایی هستند که بتوانند حق امتیاز آن را به‌دست بیاورند.
درحالیکه استودیوهای بزرگ در فیلم‌هایی با بودجه کوچک یا متوسط سرمایه‌گذاری نمی‌کنند، جوول ان‌اف‌تی استودیوز (NFT Studios) و کینودائو (KinoDAO) را ایجاد کرد. کینودائو امکان شرکت در تصمیم‌گیری درباره فیلم و جوایز و دسترسی‌های انحصاری را به خریداران NFT می‌دهد.
بیشتر بخوانید: توکن‌های غیرمثلی فیلمی (Film NFT) چیست؟
برایان آنکلس (Bryan Unkeless) که در ساخت فیلم «بازی‌های گرسنگی» (Hunger Games) مشارکت کرده، در موقعیتی مشابه است. او تلاش می‌کند تا با استفاده از NFTها هم پروژه چندرسانه‌ای خود، یعنی «دونده» (Runner) را تأمین مالی و هم هواداران این مجموعه را سازمان‌دهی کند. تمرکز او و گروهش اول بر انتشار کتابی کمیک است. بعد‌از‌آن، آن‌ها می‌خواهند قالب‌های دیگر آن مثل برنامه تلویزیونی یا بازی ویدئویی را بسازند.
گروه سازنده «دونده» به‌دنبال روش مالکیت خلاقانه به دور از ارتباط مستقیم با کنترل‌کنندگان هستند که NFT این امکان را برایشان فراهم می‌کند. همچنین، گروه می‌تواند با استفاده از توکن‌های غیرمثلی انجمنی از طرفداران خود را ایجاد و بازخوردهای آنان را مستقیم دریافت کند.
آنکلس در مصاحبه با دیکریپت گفت:
چالش بسیاری از پروژه‌های وب ۳.۰ این است که عناصر تصویری بسیار و حتی فضاسازی وسیعی دارند؛ اما الزاماً مفاهیم و ساختار جامعی برای استفاده در رسانه‌های مختلف ندارند. موضوعی که ما را امیدوار می‌کند، این است که دانش و تجربه کافی در حوزه فیلم و تلویزیون و صنعت بازی داریم تا متوجه شویم چه چیزی در این بخش کارآمد است.
ورود بازیگران به حوزه NFTها
بااین‌حال، فقط تولیدکنندگان هالیوود نیستند که به‌دلیل علاقه به ظرفیت این فناوری، NFT می‌سازند؛ چراکه بازیگرانی مثل آنتونی هاپکینز (Anthony Hopkins) و اسکات ایست‌وود (Scott Eastwood) هم پا به این عرصه گذاشته‌اند. مجموعه NFTهای اتریوم هاپکینز که به نقش‌های متفاوت او مربوط است، در چند دقیقه فروخته شد. ایست‌وود هم در مصاحبه با دیکریپت گفته است که می‌خواهد NFTهای خودش را به پروپاقرص‌ترین طرفدارانش بدهد.
درحالی که به‌نظر می‌رسد هالیوود در حال حرکت به‌سمت وب ۳.۰ است، همه به موفقیت این موضوع مطمئن نیستند. برایس اندرسون (Bryce Anderson) می۲۰۲۲ در حساب توییتری خود نوشت که هالیوود هنوز برای این تغییر آماده نیست.
اندرسون می‌گوید:
بسیاری از بخش‌ها حتی آماده پذیرش پخش آنلاین یا دوربین‌های دیجیتال هم نیستند؛ اما هرآنچه مخاطبان از آن استقبال کنند، هالیوود هم درنهایت همان را می‌پذیرد.
کاربرد NFT در صنعت موسیقی
موسیقی‌دانان متعددی مانند دی‌جی استیو آئوکی (Steve Aoki) و بلائو (3LAU) معتقدند که مدل صنعت موسیقی سنتی به اصلاحی اساسی نیاز دارد. حق امتیاز پخش آنلاین آهنگ‌ها درآمد کمی برای هنرمندان دارد؛ به‌همین‌دلیل، آنان مجبور می‌شوند به سفرهای مختلف بروند تا با اجرای زنده هزینه‌های خود را تأمین کنند.
در دوران همه‌گیری کرونا، امکان سفرکردن وجود نداشت و هنرمندان به‌دنبال دیگر راه‌های درآمدزایی بودند. سازندگان و هنرمندان موسیقی الکترونیک که به اقتضای شغلشان همیشه با کامپیوتر کار می‌کنند، شروع به کاربرد NFT کردند تا با استفاده از ظرفیت این توکن‌ها و بدون نیاز به شرکت‌های بزرگ، مستقیماً با هوادارانشان ارتباط برقرار کنند.
اعتراف آئوکی همه را شوکه کرد و در اینترنت بازخورد زیادی داشت. او در رویداد «موسیقی گالا» که فوریه۲۰۲۲ برگزار شد، اعلام کرد که درآمدش از NFTها بیشتر از یک دهه فعالیت او در صنعت موسیقی بوده است.
او گفت:
اگر بخواهم حقیقتش را بگویم، در ۱۰ سال گذشته موسیقی می‌ساختم (۶ آلبوم)؛ اما اگر همه کارهای من در طول این دهه را جمع کنید، به‌اندازه کاری که در یک سال گذشته با استفاده از NFTها کرده‌ام، نمی‌رسد. پول بیشتری به‌دست آوردم و خیلی هم بیشتر با موسیقی درگیر بودم.
برای افراد فعال در صنعت موسیقی، این اعتراف تعجب‌آور نبود. مشکل حق امتیاز هنرمندان دلیل اصلی هنرمندان موسیقی الکترونیک برای گرایش به‌سمت استفاده از NFTها است؛ به‌همین‌دلیل، دی‌جی جاستین بلائو (Justin ۳LAU) پلتفرم وب ۳.۰ خودش را ایجاد کرد. این پلتفرم به هنرمندان امکان می‌دهد تا صاحب موسیقی خود باشند و ازطریق فروش NFT، درصدی از حق موسیقی را به طرفدارانی بدهند که برای موسیقی هزینه پرداخت می‌کنند.
اودیوس، راه‌حلی مبتنی‌بر وب ۳.۰
دیگر موسیقی‌دانان مانند تایکو (Tycho) و ایلمایند (Illmind)، هم قصد دارند که از توکن‌های غیرمثلی به‌عنوان بلیت ورود به انجمن‌های انحصاری خود استفاده کنند.
تایکو در مصاحبه با دیکریپت گفت:
نگاه من به توکن‌های غیرمثلی دیگر مثل آن تصویر آرمانی نیست که اوایل از این توکن‌ها ارائه می‌شد؛ اما NFT قطعاً ابزاری در‌کنار دیگر ابزارها در دست هنرمندان است. بنابراین، هر زمانی که امکانش فراهم شود، توکن‌های غیرمثلی پویایی قدرت را به طریقی تغییر خواهند داد.
مشخص است که هنرمندان الکترونیک درمقایسه‌با انواع دیگر موسیقی، بیشتر به این حوزه وارد می‌شوند. داده‌های اودیوس (Audius) نشان می‌دهد که هنرمندان هیپ‌هاپ و موسیقی الکترونیک در این پلتفرم جزو محبوب‌ترین‌ها هستند.
بیشتر بخوانید: اودیوس (Audius) چیست؟ مروری بر پلتفرم غیرمتمرکز پخش موسیقی اودیوس
دیلون فرانسیس (Dillon Francis)، موسیقی‌دان الکترونیک، در مصاحبه با دیکریپت گفت:
اغلب هنرمندان موسیقی الکترونیک همیشه به‌دنبال این هستند که با جدیدترین فناوری‌‌های موجود کار کنند؛ زیرا آنان با کامپیوترهای خود موسیقی می‌سازند.
او افزود:
موسیقی الکترونیک به ۱۰ موسیقی برتر معرفی‌شده بیلبورد (Billboard) متکی نیست. برای ما این مهم است که آهنگ‌هایمان در جشنواره‌ها یا کلاب‌ها پخش شوند و صحبت درباره آن‌ها در بلاگ‌ها دهان‌به‌دهان بچرخد. این همان موضوعی است که این فرهنگ و انجمن وب ۳.۰ را برای ما جذاب کرده است.
کاربرد NFT در صنعت مُد
در میان هیاهوی متاورس در سال ۲۰۲۲، بسیاری از برندهای لوکس مُد مجموعه‌های NFT هنر تجسمی یا پوشیدنی‌های دیجیتال را راه‌اندازی کردند. این NFTها حتی گاهی به دارایی‌های فیزیکی در دنیای واقعی متصل بودند. برخی از برندهای مطرح مُد از NFTها و وب ۳.۰ برای جذب نسل‌های جوان استفاده می‌کنند که بیشتر با دنیای دیجیتال درگیر هستند.
«تیفانی» ۲۵۰ نسخه NFT منحصربه‌فرد راه‌اندازی کرد. این NFTها به توکن‌های کریپتوپانکس یوگا لبز (Yuga Labs) مرتبط بودند. در‌واقع، صاحبان این توکن‌های کریپتوپانکس در ازای پرداخت ۳۰ اتر (ETH) امکان تبدیل شخصیت دیجیتالی‌شده خود به گردنبندهای تیفانی در دنیای واقعی را به‌دست می‌آورند.
دراین‌میان، گوچی (Gucci) در سندباکس (Sandbox) زمین خریده است و در روبلوکس (Roblox) هم فعالیت می‌کند. گوچی توکن‌های غیرمثلی خود را راه‌اندازی و می۲۰۲۲ اعلام کرد که پرداخت با بیت کوین و ایپ کوین (ApeCoin) را در برخی از فروشگاه‌هایش فعال کرده است.
برندهای دیگری مثل پرادا (Prada)، ژیوانشی (Givenchy)، بالمین (Balmain)، دولچه گابانا (Dolce & Gabbana) و بالینسیاگا (Balenciaga) هم NFTها را به‌عنوان راهی دیجیتال برای درآمد خود پذیرفته‌اند.
بیشتر بخوانید: ۱۰ برند معروف که در NFT سرمایه‌گذاری کرده‌اند
شرکت‌های فعال در حوزه لباس‌های ورزشی و روزمره نیز قدم‌هایی به‌سمت وب ۳.۰ برداشته‌اند؛ ازجمله آدیداس (Adidas) و نایکی (Nike) و پوما (Puma). نایکی پلتفرم توکن‌های غیرمثلی RTFKT را خرید و تعداد زیادی NFT برای کفش‌های ورزشی خود منتشر کرد. برخی از این NFTها به کفش‌های واقعی مرتبط هستند. آدیداس هم به یوگا لبز متصل شده است و محصولات پوشیدنی دیجیتال را با برند خود منتشر می‌کند.
پوما هم نام دامنه خود را از خدمات نام‌گذاری دامنه اتریوم (ENS) خرید و از آن زمان پوشیدنی‌هایی با برند پوما در متاورس راه‌اندازی کرده است. همچنین، وب‌سایت تجارت الکترونیک فارفتچ (Farfetch) ENS خود را خریده است و در حال ورود به دنیای وب ۳.۰ و NFTها در رسانه‌های اجتماعی است.
کاربرد NFT در صنعت بازی
NFTها باعث ایجاد تحولی مهم در صنعت بازی‌های سنتی شده‌اند. بعضی شرکت‌ها مثل یوبی‌سافت (Ubisoft)، تیک تو (Take-Two)، اپیک گیمز (Epic Games) و اسکوئر انیکس (Square Enix) ایده توسعه بازی‌هایی با استفاده از NFT را پذیرفته‌اند؛ بازی‌هایی که در آن‌ها دارایی‌ها و ابزار درون بازی از نوع توکن‌های غیرمثلی هستند. این در حالی است که بعضی دیگر از شرکت‌ها مثل والو (Valve) و توسعه‌دهنده مستقل آگرو کرب گیمز (Aggro Crab Games) به‌شدت این ایده را رد می‌کنند.
شرکت بازی‌سازی الکترونیک آرتز (Electronic Arts) موضعی نسبتاً خوشبینانه دارد؛ ولی هنوز قدمی در راه توسعه بازی‌های مبتنی‌بر NFT برنداشته است. مایکروسافت (Microsoft) موضعی دوگانه دارد: از یک طرف NFTهای شخص ثالث را در «ماینکرافت» (Minecraft) مسدود کرده است و از طرف دیگر اطلاعات همین شرکت نشان می‌دهد ارز دیجیتال و وب ۳.۰ بخشی از سرمایه‌گذاری‌های آن را دربر می‌گیرند. شرکت سونی (Sony) هم در حال تحقیق بیشتر درباره NFTهای درون بازی است. این شرکت بخش‌های مربوط به NFT را برای حوزه بازی خود در سال ۲۰۲۱ ثبت کرد.
بیشتر بخوانید: گیمفای (GameFi) چیست؟ با دنیای بازی‌های غیرمتمرکز آشنا شوید
مدافعان توکن‌های غیرمثلی بازی می‌گویند طراحی بازی‌ها با به‌کارگیری این نوع از دارایی‌ها راهی برای درآمدزایی گیمرها ایجاد می‌کند و آنان از این طریق حس مالکیت بیشتری بر دستاوردها و دارایی‌های دیجیتالشان دارند. درمقابل، مخالفان معتقدند که گیمرها از مدت‌ها قبل حساب‌های کاربری خود در بازی‌های را در فروشگاه‌های مختلف خریدوفروش می‌کنند؛ در‌نتیجه، به وجود NFTها نیازی نیست.
پیش از رویداد مرج اتریوم، واکنش‌های زیادی علیه NFTهای درون بازی وجود داشت. این مسئله به‌حدی بود که جی‌اس‌سی گیم ورلد (GSC Game World) و تیم۱۷ (Team17) برنامه‌های آینده خود را برای NFT لغو کردند.
بازی‌های وب ۳.۰
درحالیکه توسعه‌دهندگان سنتی بازی‌ها مواضع متفاوتی درباره NFTها گرفته‌اند، گروه جدیدی از بازی‌ها ظهور کرده‌اند که توکن‌های غیرمثلی را اصلی‌ترین مشخصه و مرکز توجه خود قرار داده‌اند. بازی‌های وب ۳.۰ مانند اکسی اینفینیتی (Axie Infinity)، اسپلینترلندز (Splinterlands)، الین ورلدز (Alien Worlds) و بیگ تایم (Big Time) نمونه‌هایی هستند که دارایی‌های اصلی درون آن‌ها NFT هستند.
دیگر شرکت‌های بازی نیز به دنیای وب ۳.۰ وارد شده‌اند تا نام تجاری‌شان را نوسازی و دیجیتالی کنند. شایان ذکر است پلتفرم گیم‌استاپ (GameStop) بازار NFT ایجاد کرده و با همکاری پلتفرم ایمیوتبل ایکس (ImmutableX) در تلاش است تا NFTهای بازی وب ۳.۰ را ازطریق پلتفرم خود بفروشد.
جمع‌بندی
تردیدی نیست که شور‌و‌هیجان کنونی درباره توکن‌های غیرمثلی کمک زیادی به متقاعد‌کردن همه افراد درباره ارزشمندبودن آن‌ها نکرده است. بااین‌حال، نشانه‌های تغییر به‌آرامی در حال ظهور است. این فناوری در حال بلوغ است و حوزه‌های مختلفی، از فیلم و مُد گرفته تا بازی و موسیقی، به‌سمت آن گرایش پیدا می‌کنند.
طولی نخواهد کشید که فناوری NFT به امور دنیای واقعی مانند خرید مواد غذایی یا اهدای خون یا درخواست وام بانکی هم برسد. به‌هرحال، فناوری‌هایی مانند برق و خودرو و تلفن‌های همراه که امروزه نمی‌توانیم بدون آن‌ها زندگی کنیم، زمانی با شک‌و‌تردید مردم مواجه بودند و درنهایت راهشان را به دنیای ما باز کردند. توکن‌های غیرمثلی هم به همین ترتیب در حال ورود پرقدرت به دنیای پرهیاهوی ما هستند.
