"کاربرد پرتوها" نامی کمتر آشنا در چرخه سوخت هسته‌ای است. این بخش هر چند با زندگی روزمره و نیاز‌های ضروری در بخش‌های بهداشت و درمان و تشخیص سرطان‌ها و بیماری‌های صعب‌العلاج و نیز در بخش کشاورزی و صنعت استفاده دارد، اما از مشهوریت کمتری نسبت به بخش‌های غنی سازی، سوخت، نیروگاهی و ... برخوردار است.
به گزارش ایسنا، در سخت‌ترین شرایط تحریمی و سیاسی شاید بتوان پیچ غنی‌سازی را بست و سانتریفیوژ‌ها را خاموش کرد، اما "پرتوها" را خیر. هرگونه معطلی و تعطیلی در این بخش به معنای از دست دادن بخش زیادی از جان‌ها و امیدهاست. امید‌هایی که امروز دیگر از بعد "تشخیص" به مرحله "درمان" نیز رسیده است.
حتی اگر بخواهیم به دلایل فنی و اقتصادی به کاربرد پرتوها در حوزه صنعت و کشاورزی بی‌تفاوت باشیم، بی‌تفاوتی نسبت به این بخش در حوزه پزشکی و درمانی غیرممکن است. در ایران سالانه یک میلیون بیمار در سطح کشور از دارو‌های تولید شده سازمان انرژی اتمی در حوزه "پرتویی" استفاده می‌کنند.
در دو دهه اخیر سازمان انرژی اتمی همواره با تحریم‌های گسترده هسته‌ای رو به رو بوده است با این وجود در بخش‌های مختلف چرخه سوخت فعالیت‌های با تکیه بر توان داخلی ادامه داشته است تا جایی که معاون توسعه کاربرد پرتوها درباره تاثیر این تحریم‌ها بر روند فعالیت‌ها می‌گوید: تاثیر تحریم بر روی حوزه کاربرد پرتوها شاید ۲۰ درصد باشد، ۸۰ درصد دیگر استفاده بهینه و صحیح از امکانات و ظرفیت‌های موجود در کشور است که باید با آن‌ها کار را جلو برد و زیرساخت‌ها و روساخت‌ها را فراهم کرد.
وی تاکید دارد که از اقتصاد هسته‌ای غافل مانده‌ایم در حالی که این بخش منافاتی با بخش‌های دیگر به ویژه "غنی‌سازی" نداشته است.
او معتقد است، حوزه پرتودهی یک موضوع راهبردی اقتصادی و مرتبط با سلامت و اقتصاد جامعه است و باید بیش از پیش به آن توجه شود و در اولویت قرار گیرد.
سید پژمان شیرمردی، معاون سازمان انرژی اتمی در محل این رسانه انجام داد، گفت: یکی از دلایل انتخاب مناطق دوازده‌گانه برای توسعه سامانه‌های پرتودهی، ظرفیت تولید محصولات کشاورزی آن مناطق بوده است یعنی سامانه‌ها در جایی قرار بگیرند که تولید محصولات کشاورزی توجیه‌پذیر باشد. استان‌های خوزستان، فارس، گیلان و همچنین توسعه سامانه‌ها در استان‌هایی که قبلا این سامانه راه‌اندازی و بهره‌برداری شده است، مثل آذربایجان شرقی و یزد در دستور کار هستند. در سال گذشته زیرساخت‌های لازم را برای برخی از این مناطق آماده کردیم.
وی ادامه داد: ما تعهد کرده بودیم در برنامه بیست ساله سازمان انرژی اتمی ۱۲ منطقه اولویت‌دار را به سامانه پرتودهی مجهز کنیم. در سال اول در گیلان سعی کردیم طراحی سامانه را انجام دهیم و در دو ماه گذشته کلنگ این پروژه در استان فارس زده شد و در آذربایجان شرقی خط تولید سامانه‌های خودحفاظ پرتودهی گاما را راه‌اندازی کردیم. در استان همدان در شهر ملایر برنامه توسعه خواهیم داشت و در استان خوزستان در بندر امام خمینی به دنبال تهیه زیرساخت‌ها هستیم. از این رو نگاه ما برای ایجاد زیرساخت‌ها و ساخت و راه‌اندازی سامانه‌های پرتودهی، از دست ندادن فرصت‌ها در کوتاه‌ترین زمان خواهد بود.
شیرمردی در پاسخ به اینکه ملاک انتخاب این مناطق دوازه‌گانه چه بوده است؟ گفت: تولید محصولات کشاورزی، محصولات بومی و راهبردی مثل مرکبات، سیر، خرما، برنج و حبوبات و لجستیک بودن مناطق از جمله معیار‌های انتخاب این مناطق از نظر ما بوده است. مثلا در خوزستان شهر لجستیک بندر امام است که ماهیانه یک و نیم میلیون تن از کالا‌های اساسی تخلیه و بارگیری می‌شود. ما معتقدیم توسعه این نیست که فناوری‌های مشابه را به طور مساوی در تمام استان‌ها ایجاد کنیم بلکه بر اساس ظرفیت و آمایشی که برای کشور انجام می‌دهیم، هر استان ظرفیت خاص خود را در یک بخش یا صنعت خاص دارد و باید بر همان اساس توسعه انجام شود.
وی در پاسخ به اینکه در بخش کاربرد پرتوها ما خلاء شدید آگاهی بخشی و تبلیغات داریم، سازمان انرژی اتمی و معاونت پرتوها تا چه اندازه در آگاهی بخشی در این رابطه به جامعه و مردم سهم دارند؟ خاطرنشان کرد: سازمان انرژی اتمی به تنهایی نمی‌تواند در این بخش تمام بار را بر دوش بکشد بلکه نیاز به یک عزم ملی و مجموعه‌ای از دستگاه‌ها دارد تا به طور همزمان اقدام کنند. در این رابطه اصحاب رسانه، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو و دانشگاه‌ها باید ورود کنند. به دلیل نقش حاکمیتی که سازمان انرژی اتمی دارد که در اصل یک نقش اجتماعی نیز است، آگاهی بخشی مردم از ظرفیت‌های این فناوری را وظیفه خود می‌داند و در تلاش است تا با ایجاد آگاهی کافی در این بخش و پاسخگویی به سوالات و ابهامات مردم، آن‌ها را مشتاق به بهره‌برداری از محصولات و خدمات فناوری هسته‌ای به ویژه پرتودهی کند.
معاون سازمان انرژی اتمی گفت: حوزه پرتودهی به طور همزمان یک موضوع راهبردی اقتصادی و مرتبط با سلامت جامعه است. در بخش اقتصادی به این خاطر که می‌تواند به عنوان حلقه آخر زنجیره تامین محصولات کشاورزی قرار گیرد و محصولات با کیفیت و صادرات محور برای کشور تولید کند، مهم است. در بعد سلامت، ایمنی و سلامت غذایی که به مردم تحویل می‌شود و پاکی ظروفی که غذا در آن قرار می‌گیرد حایز اهمیت است. از این رو معتقدیم به دلیل نقش حاکمیتی و اجتماعی که بر عهده داریم باید مردم را با زوایای فناوری هسته‌ای مرتبط با زندگی آن‌ها آشنا کنیم.
شیرمردی با تاکید بر اینکه ما نیاز به تبلیع و ابزار‌های تبلیغی برای معرفی کار و محصولات‌مان به جامعه و به مردم داریم، تصریح کرد: ما در سازمان انرژی اتمی به سهم خود تلاش داریم که دستاورد‌های هسته‌ای را معرفی کنیم، اما نیازمند همکاری بیشتر نهاد‌های بیرونی هم هستیم. اگر در بخش‌های مختلف کشور این موضوع به عنوان یک اولویت است فلذا باید در برنامه‌ریزی‌ها و تبلیغات هم در اولویت قرار گیرد. در سند چشم انداز بیست ساله کشور یکی از موضوعاتی که به صراحت به اولویت آن اشاره شده مسأله فناوری هسته‌ای است و باید بخش‌های مختلف کشور به ویژه اصحاب رسانه و دانشگاه‌ها نسبت به معرفی آن توجه بیشتری داشته باشند.
مدیرعامل شرکت توسعه کاربرد پرتوها اظهار کرد: فناوری کاربرد پرتوها بیش از ۷۰ سال است که در دنیا فعال است. بیش از ۵۰ درصد چشمه‌های کبالت ۶۰ در آمریکا استفاده می‌شود که این نشان می‌دهد کشور‌های پیشرفته و صاحب قدرت از این فناوری به نحو احسن دارند استفاده می‌کنند. وقتی ظرفیت کافی در بعد سرمایه انسانی و تجهیزاتی داریم چرا ما از این صنعت استفاده نکنیم! ما در سازمان انرژی اتمی مصمم هستیم که هم مردم را با ضرورت و استفاده این بخش از صنعت هسته‌ای آشنا کنیم و هم تامین تجهیزات لازم را داشته باشیم تا بتوانیم به آن‌ها خدمات مربوطه را ارائه دهیم.
شیرمردی در پاسخ به اینکه چشم‌انداز شما برای تکمیل و بهره‌برداری سامانه‌های در نظر گرفته شده چه زمانی است؟ گفت: بالاترین زمان که می‌توانیم اعلام کنیم، دو سال است یعنی یک سامانه حدودا دو سال ساخته و تحویل داده می‌شود، مگر اینکه حوادث پیش بینی نشده‌ای رخ داده و این مدت تمدید گردد.
وی در پاسخ به اینکه در دو سال آینده چند مرکز راه‌اندازی می‌شود، به لحاظ بودجه مشکلی ندارید؟ گفت: از این که سازمان در این بخش‌ها سرمایه‌گذاری کند، مشکلی نداریم و تا الان هم حمایت کرده است، اما در بعدی دیگر که ما خیلی روی آن پافشاری داریم، تلاش می‌کنیم بخش خصوصی و شرکت‌های دانش بنیان به این بخش وارد شوند و به دنبال یافتن شرکای خود در این بخش هستیم. در استان همدان و فارس مجموعه‌های غیر دولتی ورود کردند و دارند کار می‌کنند. در یزد یک سرمایه‌گذار بخش خصوصی قرارداد همکاری امضا کرده است و این‌ها نشان می‌دهد درباه حمایت از بخش خصوصی و واگذاری آن به مردم، مصمم هستیم و اقدام عملیاتی نیز داشته‌ایم.
معاون سازمان انرژی اتمی افزود: یکی از کار‌هایی که از روز اول دنبال کردیم، تشکیل جلسات متعدد در دانشگاه‌ها و در استان‌ها با دانشگاهیان و مسئولین بود و خروجی این جلسات و اقداماتی که صورت گرفت دریافت نقطه نظرات کارشناسی آن‌ها جهت تقویت فرایند توسعه سامانه‌ها و معرفی سرمایه گذار بود. سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های هسته‌ای ناشناخته و بکر است، ولی وقتی لایه‌های مختلف آن را برای مردم تشریح می‌کنیم، با اشتیاق ورود پیدا می‌کنند. بخشی از مردم نسبت به کالای پرتودهی شده سوال داشته و دارند و برخی نسبت به سرمایه‌گذاری در این حوزه. ما درباره هر دو بخش توضیح دادیم و شرایط را تشریح کردیم. معتقدیم سامانه‌های پرتودهی در استان‌ها و شهر‌های مختلف نه تنها می‌تواند بخش جذابی برای سرمایه‌گذاری باشد بلکه یک محل مناسب برای انجام تحقیقات و تولید فناوری‌های جدید است. دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی می‌توانند پروژه‌های مشترک با این مراکز تعریف کنند، لذا این حوزه یک حوزه چند وجهی است.
وی در پاسخ به این که مهمترین مانع که سرمایه‌گذار یا شرکت‌های دانش بنیان در این حوزه‌ها وارد نمی‌شوند، چیست؟ گفت: مهمترین مانع عدم اطلاع کافی از ابعاد فنی و اقتصادی این بخش است، معتقدم اگر درست موضوع تبیین شود و ظرفیت‌های موجود داخل کشور را آزاد کنیم و به آن توجه ویژه داشته باشیم و به معنای واقعی به خودباوری برسیم، در این بخش از صنعت هسته‌ای موفقیت بزرگی را با همکاری مردم کسب خواهیم کرد. این ظرفیت‌ها استفاده درست از تجهیزات، سرمایه‌های انسانی توانمند موجود، جذب فارغ‌التحصیلان نخبه هسته‌ای و رشته‌های مرتبط با علوم هسته‌ای و بکارگیری شرکت‌های دانش بنیان است. باور داریم با جذب نیروی جوان از دانشگاه‌های کشور و قرار دادن فضا در اختیارشان می‌توانیم اقدامات قابل توجهی داشته باشیم.
وی ادامه داد: ما تعهد کرده بودیم در برنامه بیست ساله سازمان انرژی اتمی ۱۲ منطقه اولویت‌دار را به سامانه پرتودهی مجهز کنیم. در سال اول در گیلان سعی کردیم طراحی سامانه را انجام دهیم و در دو ماه گذشته کلنگ این پروژه در استان فارس زده شد و در آذربایجان شرقی خط تولید سامانه‌های خودحفاظ پرتودهی گاما را راه‌اندازی کردیم. در استان همدان در شهر ملایر برنامه توسعه خواهیم داشت و در استان خوزستان در بندر امام خمینی به دنبال تهیه زیرساخت‌ها هستیم. از این رو نگاه ما برای ایجاد زیرساخت‌ها و ساخت و راه‌اندازی سامانه‌های پرتودهی، از دست ندادن فرصت‌ها در کوتاه‌ترین زمان خواهد بود.
شیرمردی در پاسخ به اینکه ملاک انتخاب این مناطق دوازه‌گانه چه بوده است؟ گفت: تولید محصولات کشاورزی، محصولات بومی و راهبردی مثل مرکبات، سیر، خرما، برنج و حبوبات و لجستیک بودن مناطق از جمله معیار‌های انتخاب این مناطق از نظر ما بوده است. مثلا در خوزستان شهر لجستیک بندر امام است که ماهیانه یک و نیم میلیون تن از کالا‌های اساسی تخلیه و بارگیری می‌شود. ما معتقدیم توسعه این نیست که فناوری‌های مشابه را به طور مساوی در تمام استان‌ها ایجاد کنیم بلکه بر اساس ظرفیت و آمایشی که برای کشور انجام می‌دهیم، هر استان ظرفیت خاص خود را در یک بخش یا صنعت خاص دارد و باید بر همان اساس توسعه انجام شود.
وی در پاسخ به اینکه در بخش کاربرد پرتوها ما خلاء شدید آگاهی بخشی و تبلیغات داریم، سازمان انرژی اتمی و معاونت پرتوها تا چه اندازه در آگاهی بخشی در این رابطه به جامعه و مردم سهم دارند؟ خاطرنشان کرد: سازمان انرژی اتمی به تنهایی نمی‌تواند در این بخش تمام بار را بر دوش بکشد بلکه نیاز به یک عزم ملی و مجموعه‌ای از دستگاه‌ها دارد تا به طور همزمان اقدام کنند. در این رابطه اصحاب رسانه، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو و دانشگاه‌ها باید ورود کنند. به دلیل نقش حاکمیتی که سازمان انرژی اتمی دارد که در اصل یک نقش اجتماعی نیز است، آگاهی بخشی مردم از ظرفیت‌های این فناوری را وظیفه خود می‌داند و در تلاش است تا با ایجاد آگاهی کافی در این بخش و پاسخگویی به سوالات و ابهامات مردم، آن‌ها را مشتاق به بهره‌برداری از محصولات و خدمات فناوری هسته‌ای به ویژه پرتودهی کند.
معاون سازمان انرژی اتمی گفت: حوزه پرتودهی به طور همزمان یک موضوع راهبردی اقتصادی و مرتبط با سلامت جامعه است. در بخش اقتصادی به این خاطر که می‌تواند به عنوان حلقه آخر زنجیره تامین محصولات کشاورزی قرار گیرد و محصولات با کیفیت و صادرات محور برای کشور تولید کند، مهم است. در بعد سلامت، ایمنی و سلامت غذایی که به مردم تحویل می‌شود و پاکی ظروفی که غذا در آن قرار می‌گیرد حایز اهمیت است. از این رو معتقدیم به دلیل نقش حاکمیتی و اجتماعی که بر عهده داریم باید مردم را با زوایای فناوری هسته‌ای مرتبط با زندگی آن‌ها آشنا کنیم.
شیرمردی با تاکید بر اینکه ما نیاز به تبلیع و ابزار‌های تبلیغی برای معرفی کار و محصولات‌مان به جامعه و به مردم داریم، تصریح کرد: ما در سازمان انرژی اتمی به سهم خود تلاش داریم که دستاورد‌های هسته‌ای را معرفی کنیم، اما نیازمند همکاری بیشتر نهاد‌های بیرونی هم هستیم. اگر در بخش‌های مختلف کشور این موضوع به عنوان یک اولویت است فلذا باید در برنامه‌ریزی‌ها و تبلیغات هم در اولویت قرار گیرد. در سند چشم انداز بیست ساله کشور یکی از موضوعاتی که به صراحت به اولویت آن اشاره شده مسأله فناوری هسته‌ای است و باید بخش‌های مختلف کشور به ویژه اصحاب رسانه و دانشگاه‌ها نسبت به معرفی آن توجه بیشتری داشته باشند.
مدیرعامل شرکت توسعه کاربرد پرتوها اظهار کرد: فناوری کاربرد پرتوها بیش از ۷۰ سال است که در دنیا فعال است. بیش از ۵۰ درصد چشمه‌های کبالت ۶۰ در آمریکا استفاده می‌شود که این نشان می‌دهد کشور‌های پیشرفته و صاحب قدرت از این فناوری به نحو احسن دارند استفاده می‌کنند. وقتی ظرفیت کافی در بعد سرمایه انسانی و تجهیزاتی داریم چرا ما از این صنعت استفاده نکنیم! ما در سازمان انرژی اتمی مصمم هستیم که هم مردم را با ضرورت و استفاده این بخش از صنعت هسته‌ای آشنا کنیم و هم تامین تجهیزات لازم را داشته باشیم تا بتوانیم به آن‌ها خدمات مربوطه را ارائه دهیم.
شیرمردی در پاسخ به اینکه چشم‌انداز شما برای تکمیل و بهره‌برداری سامانه‌های در نظر گرفته شده چه زمانی است؟ گفت: بالاترین زمان که می‌توانیم اعلام کنیم، دو سال است یعنی یک سامانه حدودا دو سال ساخته و تحویل داده می‌شود، مگر اینکه حوادث پیش بینی نشده‌ای رخ داده و این مدت تمدید گردد.
وی در پاسخ به اینکه در دو سال آینده چند مرکز راه‌اندازی می‌شود، به لحاظ بودجه مشکلی ندارید؟ گفت: از این که سازمان در این بخش‌ها سرمایه‌گذاری کند، مشکلی نداریم و تا الان هم حمایت کرده است، اما در بعدی دیگر که ما خیلی روی آن پافشاری داریم، تلاش می‌کنیم بخش خصوصی و شرکت‌های دانش بنیان به این بخش وارد شوند و به دنبال یافتن شرکای خود در این بخش هستیم. در استان همدان و فارس مجموعه‌های غیر دولتی ورود کردند و دارند کار می‌کنند. در یزد یک سرمایه‌گذار بخش خصوصی قرارداد همکاری امضا کرده است و این‌ها نشان می‌دهد درباه حمایت از بخش خصوصی و واگذاری آن به مردم، مصمم هستیم و اقدام عملیاتی نیز داشته‌ایم.
معاون سازمان انرژی اتمی افزود: یکی از کار‌هایی که از روز اول دنبال کردیم، تشکیل جلسات متعدد در دانشگاه‌ها و در استان‌ها با دانشگاهیان و مسئولین بود و خروجی این جلسات و اقداماتی که صورت گرفت دریافت نقطه نظرات کارشناسی آن‌ها جهت تقویت فرایند توسعه سامانه‌ها و معرفی سرمایه گذار بود. سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های هسته‌ای ناشناخته و بکر است، ولی وقتی لایه‌های مختلف آن را برای مردم تشریح می‌کنیم، با اشتیاق ورود پیدا می‌کنند. بخشی از مردم نسبت به کالای پرتودهی شده سوال داشته و دارند و برخی نسبت به سرمایه‌گذاری در این حوزه. ما درباره هر دو بخش توضیح دادیم و شرایط را تشریح کردیم. معتقدیم سامانه‌های پرتودهی در استان‌ها و شهر‌های مختلف نه تنها می‌تواند بخش جذابی برای سرمایه‌گذاری باشد بلکه یک محل مناسب برای انجام تحقیقات و تولید فناوری‌های جدید است. دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی می‌توانند پروژه‌های مشترک با این مراکز تعریف کنند، لذا این حوزه یک حوزه چند وجهی است.
وی در پاسخ به این که مهمترین مانع که سرمایه‌گذار یا شرکت‌های دانش بنیان در این حوزه‌ها وارد نمی‌شوند، چیست؟ گفت: مهمترین مانع عدم اطلاع کافی از ابعاد فنی و اقتصادی این بخش است، معتقدم اگر درست موضوع تبیین شود و ظرفیت‌های موجود داخل کشور را آزاد کنیم و به آن توجه ویژه داشته باشیم و به معنای واقعی به خودباوری برسیم، در این بخش از صنعت هسته‌ای موفقیت بزرگی را با همکاری مردم کسب خواهیم کرد. این ظرفیت‌ها استفاده درست از تجهیزات، سرمایه‌های انسانی توانمند موجود، جذب فارغ‌التحصیلان نخبه هسته‌ای و رشته‌های مرتبط با علوم هسته‌ای و بکارگیری شرکت‌های دانش بنیان است. باور داریم با جذب نیروی جوان از دانشگاه‌های کشور و قرار دادن فضا در اختیارشان می‌توانیم اقدامات قابل توجهی داشته باشیم.
وی درباره فعالیت در حوزه تولید رادیودارو‌ها در کشور گفت: ما در حوزه رادیودارو‌ها در حوزه تشخیصی و درمانی پیشرفت قابل توجهی داشتیم. در سال‌های اخیر توانستیم در کشور تا مرز تولید یک میلیون کیت رادیودارویی حرکت کنیم که بیش از ۴۰ میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی در بر دارد. ما در بخش استریل تجهیزات پزشکی و استفاده از پرتوها برای تولید ماده‌ای که در پزشکی کاربرد دارد هم می‌توانیم اقدامات موثری داشته باشیم. تجهیزی که با استفاده از پرتوها استریل شود، بازار بهتری در دنیا دارد. امیدواریم بتوانیم سهم کشور را در این حوزه افزایش دهیم.
معاون سازمان انرژی اتمی در ادامه گفتگو با ایسنا درباره حل و فصل سوالات باقی‌مانده میان ایران و آژانس به عنوان یکی از گره‌های احیای برجام و نیز برداشتن موانع بر سر فعالیت عادی سازمان تصریح کرد: اگر غرب از خواسته‌های فرابرجامی خود کوتاه بیاید، توافق قابل دسترس است. این خواسته زیادی نیست که از طرف مقابل تضمینی بگیریم که بار دیگر خروج یک جانبه از برجام رخ ندهد.
وی افزود: در برجام در سال ۲۰۱۵ موضوع ابعاد هسته‌ای نظامی بسته شد و آن‌ها هم این را تایید کردند، از این رو بازکردن فصول جدید مثل این سه منطقه‌ای که اعلام کردند، سیاسی‌کاری و زیاده‌خواهی است، اگر از این مساله دست بردارند، این موضوع قابل حل شدن است. معتقدیم نقاط مشترک آنقدر زیاد است که ایران و آژانس می‌توانند به راحتی به توافق برسند.
شیرمردی تاکید کرد: ما چندین بار مکتوب به آن‌ها گزارش جامع دادیم و رییس سازمان در جلسات مختلف درباره این سه مکان صحبت کردند و گفتند که موضوع بسته شده است و دلیلی ندارد یک بار دیگر این مسایل باز شود. ممکن است بیایند و به راحتی یک ماده‌ای را در سایت یا مکانی قرار دهند و گزارش آن را به آژانس دهند، اما ما انتظار داریم آژانس باید از نقش فنی‌اش بیشتر استفاده کند و تحت تاثیر برخی سندسازی‌ها قرار نگیرد.
وی با تاکید بر اینکه " آنچه از سوی آژانس درباره سوالات باقی‌مانده مطرح می‌شود زیاده‌خواهی است" گفت: موضوع هسته‌ای کاملا فنی است و هر جا مساله فنی بوده، کشور‌های غربی عقب‌نشینی کردند. این‌ها وقتی به جایی می‌رسند که به لحاظ فنی حرفی برای گفتن ندارند، بعد سیاسی را برجسته و سیاسی می‌کنند. هر کسی که با شما خصومت دارد، می‌تواند در کیف شما مواد مخدر بگذارد، مگر شما گنهکارید؟ اگر موضوعی وجود داشته دلیلش را هم خودشان بگویند. این‌ها دنبال راه‌هایی هستند که این مساله را علیه ایران کش دهند. اما تاکید دارم که هر وقت از بعد فنی صحبت کردند، مسیر خوب پیش رفته و در سریع‌ترین زمان قابل حل بوده است، اما مساله را سیاسی می‌کنند.
