مهدی زارع، رئیس مرکز پیش بینی زلزله در پژوهشگاه بین المللی زلزله در گفت وگو با خبرنگار جامعه خبرگزاری فارس درباره علل وقوع زلزله روز گذشته ترکیه، اظهار کرد: زلزله روز گذشته در ترکیه و سوریه اتفاق بسیار مهم و ناگواری بود چرا که قریب به ۲۰۰ سال گذشته ترکیه چنین زلزله ای را تجربه نکرده بود و این حادثه حاصل برخورد ورقه غربی با آناتولی است.
وی ادامه داد: در مجاورت این منطقه زلزله زده، شهر حلب سوریه واقع شده که در سال ۱۱۳۸ شمسی زلزله تاریخی در آن رخ داد و سومین زلزله مرگبار تاریخ بود به طوری که تلفات بسیار زیادی در آن زمان به دنبال داشت.
دو زمین‌لرزه هولناک ترکیه
رئیس مرکز پیش بینی زلزله درباره زلزله‌های قبلی ترکیه گفت: در سال ۱۹۳۹ میلادی در ارزنجان، زلزله ای به همین بزرگی رخ داد، ترکیه زلزله های مهم دیگری را در دهه های اخیر تجربه کرده است که معروفترین آن، زلزله های ازمیر و دوزجه در سال ۱۳۷۸ دو زمین لرزه به بزرگی بیش از ۷ ریشتر بود. از سوی دیگر زلزله اول آبان ماه سال ۱۳۹۰ در وان ترکیه رخ داد که این زمین لرزه در ۱۴۰ کیلومتری غرب مرز استان آذربایجان غربی بود. در زلزله وان ۶۰۰ نفر کشته شدند و دو زلزله دیگر بیش از ۱۷ هزار کشته در تاریخ به ثبت رساندند.
اقدامات ترکیه برای مهار زلزله
وی درباره اقدامات مهم ترکیه برای افزایش میزان تاب آوری در برابر زمین لرزه‌ها، خاطرنشان کرد: از سال ۱۳۷۸ تاکنون در ترکیه اقدامات مفصلی برای بهبود اوضاع تاب آوری در برابر زمین لرزه ها انجام شده است، آن‌ها سعی کرده اند در تمام ابعاد از جمله آیین نامه ها و سازماندهی تشکیلات مربوط به سوانح پیشرفته شوند، این کارها انجام شده اما زلزله های چند روز گذشته اخیر نشان داد که همچنان متأسفانه آسیب پذیری کشورهای ایران و ترکیه بسیار بالاست.
عضو هیات‌علمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی تأکید کرد: اگر زلزله های اصلی که با بزرگی بیشتر از ۷ و حتی ۷.۵ در نزدیکی مناطق شهری رخ دهند، آسیب پذیری کشورهایی مانند ترکیه و ایران بسیار بالاست، ما از بامداد روز گذشته دیدیم بسیاری از شهرهای راستای گسل، آسیب جدی دیدند که استانهای حلب سوریه، حماه و حمص از جمله این موارد است.
وی با اشاره به آسیب های دومین زلزله ترکیه، اظهار کرد: زلزله دوم ساعت ۱۳.۲۴ به وقت محلی ترکیه رخ داد و به مانند دومینو، حرکت در گسل اول جابجایی در گسل دوم را باعث شد. یعنی صبح گسل اولی جابجا شد و پس از آن در انتها به گسل دوم رسید که در واقع با بزرگای ۷.۶ ریشتر گسیخته شد و زلزله مهمی بود به طوری که بسیاری از ساختمان هایی که در زلزله اول نیمه کاره خراب شدند متأسفانه در دومی کاملاً فرریختند.
مناطق آسیب دیده حدود ۷ میلیون جمعیت دارد
وی یادآور شد: شهر قهرمان‌مرعش ترکیه با اطراف خود حدود ۵۰۰ هزار جمعیت دارد، مناطق آسیب دیده حدود ۷ میلیون جمعیت دارد و براساس نوع آسیب ها و خرابی ها با تلفات بیش از ۱۰ هزار نفر می توانیم مواجه شویم، کما اینکه هنوز هم تأکید می کنند که افراد زیر آوار هستند.
رئیس مرکز پیش بینی زلزله در پژوهشگاه بین المللی زلزله درباره درس‌های زلزله ترکیه خاطرنشان کرد: درس‌های بسیار زیادی در زلزله ترکیه وجود دارد که بیاموزیم، نه به آن معنا که زلزله‌های ترکیه گسل های ایران را فعال می کند بلکه به دلیل شباهت فرهنگی و اجتماعی که بین شهرهای ما و شهرهای ترکیه وجود دارد باید این درس‌ها را آموخت. در تصاویر منتشر شده در رسانه‌ها دیدید که نوع توسعه جدید در ترکیه شبیه توسعه شهرها و شهرستانهای ما است، در واقع ما و ترکیه به سمت آپارتمان سازی و چندین طبقه شدن خانه‌ها حرکت کرده ایم که اصل گرفتاری در این مسأله است.
زلزله ترکیه گسل‌های ایران را تحریک نمی‌کند
وی یادآور شد: برای همه مناطق و شهرهای بزرگ و کلانشهرها درس های بزرگی از ترکیه باید بگیریم، این را باید به عنوان یک درس مهم برای لرزه خیزی و تاب آوری کشور حساب و براساس آن برنامه ریزی کنیم.
زارع درباره خطرات احتمالی زلزله ترکیه برای استانهای مرزی ایران نیز گفت: این زلزله فاصله بسیار زیادی با مرزهای ما دارد، در ناحیه غربی ما بین ۷۵۰ تا هزار کیلومتر با محل وقوع زلزله ترکیه فاصله داریم، فاصله آنقدر زیاد است که این میزان آسیب و جنبش نمی تواند موجب تحریک گسل های ایران شود.
وی یادآور شد: اتفاقاتی که در ایران در منطقه خوی و تبریز رخ می دهد از نظر زمین ساختی به شکستگی درون یک ورقه ایران مربوط است. میزان جاجایی ۲ تا ۶ میلی متر در سال است. بنابراین هم از نظر میزان تغییر شکل ها و از نظر نوع و موقعیت زمین ساختی با هم تفاوت وجود دارد. البته باور دارم که ما همان قدر درباره لرزه خیزی تهران و تبریز دیروز و هفته پیش و یک ماه گذشته فکر می کردیم، امروز هم باید فکر کنیم.
رئیس مرکز پیش بینی زلزله در پژوهشگاه بین المللی زلزله یادآور شد: اینکه زلزله های ترکیه به لرزه خیزی ایران مربوط نیست به این معنا نیست که موضوع را رها کنیم و بگوییم هیچ خبری نیست ما به اندازه کافی خطرات ناشی از زمین لرزه های مربوط به گسل های ایران را داریم.
وی همچنین درباره احتمال وقوع پدیده هارپ در مناطق زده زده ترکیه، تصریح کرد: هیچ شاهد و توجیه فیزیکی وجود ندارد که بگوییم با هر وسیله ای اعم از هارپ یا هر ابزار دیگری می توان ایجاد زلزله کرد. بشر حتی با ایجاد بمب اتمی هم نتوانسته زلزله ۷.۸ ریشتری انجام دهد. بنابراین اینکه بشر به وسیله هارپ توانسته باشد چنین تمرکزی بر یک منطقه گسل در عمق ۲۰ کیلومتری ایجاد و آن را گسیخته و تحریک شود، توجیه فیزیکی ندارد و باید بگویم چه هارپ و هر گونه مداخله بشری بر زلزله تأثیر گذار نیست و بشر نمی‌تواند دخالتی در ایجاد زلزله داشته باشد.
پایان پیام/
