به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ؛ جواد ساداتی نژاد وزیر جهاد کشاورزی در برنامه صف اول رسانه ملی با ارائه آمار کلی از افزایش میزان تولیدات محصولات کشاورزی گفت: در شاخص کلان حوزه کشاورزی در شش ماهه اول ۱۴۰۱ در مقایسه با سال گذشته شاهد رشد ۳ و نیم درصدی هستیم.
مجری: موضوع خودکفایی، امنیت و اقتدار غذایی در بیانات حضرت امام خمینی (ره) و همین طور قوانین مصوب مجلس و سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری جایگاه ویژهای داشته و همین تأکیدات باعث شده تا تولیدات محصولات کشاورزی پنج برابر نسبت به سالهای ابتدایی انقلاب افزایش پیدا کند و به ۱۲۵ میلیون تن برسد. هرچند که این میزان از تولید با تکلیفی که در قانون برنامه ششم دیده شده بود که این خودکفایی باید به ۹۵ درصد در محصولات اساسی میرسید فاصله دارد، اما به هر حال در گفتگویی که در خدمت شما هستیم به راهی که برای رسیدن به این میزان از تولید طی شده خواهیم پرداخت و همین طور به برنامههای دولت برای دستیابی به خودکفایی هر چه بیشتر در محصولات اساسی.
امشب میزبان دکتر ساداتی نژاد؛ وزیر جهاد کشاورزی هستیم که برای چهارمین بار افتخار دادند و در برنامه صف اول حضور پیدا کردند.
سید جواد ساداتی نژاد؛ وزیر جهاد کشاورزی: سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی را تبریک میگویم خدمت همه مردم ایران و درود میفرستم به روح حضرت امام و شهدای گرانقدر انقلاب اسلامی.
مجری: مقدمتاً در ارتباط با خودکفایی کشاورزی در طول ۴۴ سال گذشته بعد از انقلاب یک گزارش باهم ببینیم. (پخش گزارش) از وضعیت تولیدات کشاورزی آغاز کنیم که الآن وضعیت چگونه است، به ویژه در محصولاتی که کالاهای اساسی ما هستند، محصولات استراتژیک اند مثل گندم، برنج یا حتی دانههای روغنی، در چه وضعیتی به سر میبریم؟
آقای ساداتی نژاد: اگر با نگاه آماری نگاه کنیم حوزه تولید کشاورزی در این بخشی که الآن پخش شد اشاره کرد به شرایطی که ما قبل از انقلاب داشتیم نسبت به الآن که این نشان میدهد دستاوردهای بزرگی در بخش کشاورزی اتفاق افتاده که اینها افتخارآمیز است، نتیجه تلاش بخش کشاورزی این کشور و دستاورد مردم ما و کشاورزان این سرزمین است. طبیعتاً بر اساس سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی یعنی بندهای ۶ و ۷، بحث خودکفایی در تولید کالاهای اساسی که ابلاغی مقام معظم رهبری است؛ جزو رسالتها و فرمانهایی است که برای وزارت جهاد کشاورزی دیده شده. چند عدد بدهم هم در بخش شاخصهای کلان و هم بحث تولیداتی که در مقایسه دولت سیزدهم در این یک سال و خردهای شروع دولت داشتیم. اولاً از نظر رشد اقتصادی در بخش شاخصهای کلان در کشاورزی ما رشد اقتصادی مان در شش ماهه اول ۱۴۰۱ به یک و یک دهم درصد رسیده، این در شرایطی که ما داشتیم قبلاً در شش ماهه اول سال ۱۴۰۰ این عدد بوده منفی دو و چهار دهم درصد، الآن رسیده در شش ماهه اول ۱۴۰۱ به عدد یک و یک دهم یعنی چیزی حدود سه و نیم درصد ما رشد داشتیم. این نشان میدهد بخش کشاورزی بخش فعال و پویایی است و رشد خوبی را تجربه میکند. در بحث مربوط به تولیدات، ما ۲۲ درصد در غلات افزایش تولید داشتیم که شاخص مان گندم است. ما در سال انتهایی دولت قبل چهار و نیم میلیون تن گندم خریدیم، شرایط خشکسالی مان هم در سال زراعی قبل مشابه بود، این عدد به هفت و نیم میلیون تن رسید و یازده و نیم میلیون تن تولید گندم. در بخشهای مختلف جو و تولید گندم، در ذرت ما تولیدمان؛ تولیدِ رو به رشدی بوده، سرجمع؛ ۲۲ درصد ما افزایش رشد داشتیم. در بحث خرید تضمینی گندم ۶۰ درصد رشد خرید تضمینی گندم داشتیم، در بحث دیم ۱۶۰ درصد مساحت طرح جهش دیم را توسعه دادیم یعنی در سال پایانی دولت قبل این حدود یک میلیون هکتار بوده، در سال زراعی گذشته به دو و ۶۰۰ این را رساندیم، امسال عدد ما چهار میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار طرح جهش دیم است که حمایت میکنیم از حوزه دیم. بخش دیم مورد تأکید مقام معظم رهبری هم بوده و هم در نمایشگاه اخیری که حضرت آقا بازدید کردند از غرفه کشاورزی، تأکید مجددی بر بحث دیم داشتند. دیم در تولید غذا حائز اهمیت است یعنی یک ظرفیت است که با آب سبز دارد تولید میکند، اگر به دنیا هم نگاه کنیم چیزی حدود تقریباً ۷۰ درصد تولید غذا در دنیا روی دیم است نه آبی؛ لذا ما حوزه دیم را باید تقویت کنیم با حمایتهایی که از بخش کشاورزی میکنیم. یکی از موضوعات دیگر؛ حوزه باغبانی است؛ یعنی ما حوزه باغبانی مان هم در تولید رشد داشته، متوسط حساب کنیم هفت درصد ما محصولات باغبانی مان رشد داشته. در بعضی محصولات باغبانی مثل زیتون بالای ۱۰۰ درصد امسال تولید زیتون داشتیم. در بحث گیاهان دارویی؛ ۱۷ درصد تولید گیاهان دارویی مان در سال اول دولت رشد کرده یعنی از ۳۳۹ هزار و ۸۳۵ تن ما رسیدیم به ۴۱۸ هزار و ۳۵۰ تن یا در بخش تولیدات باغبانی از ۲۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تن رسیدیم به ۲۵ میلیون و ۷۰۰ هزار تن. در گلخانه ۱۲ و نیم درصد ما در احداث گلخانه رشد داشتیم؛ از ۲۰ هزار و ۶۶۹ هکتار در انتهای دولت قبل رسیدیم به ۲۳ هزار و ۲۳۸ هکتار. در بحث محصولات آبزی ۲۳ درصد تولیدمان رشد داشته یعنی از یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن در انتهای دولت قبل رسیدیم به یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن. در ماهی در قفس ۲۵ درصد ما رشد داشتیم؛ از ۱۲ هزار تن رسیدیم به ۱۵ هزار تن در دولت سیزدهم. در بحث صادرات هم همین طور، در شیرخام هفت درصد افزایش تولید داشتیم، لذا حوزه تولید ما الحمدلله رو به رشد بوده، سال زراعی جاری که شروع شده الحمدلله اقلیم دارد یاری میکند که خدا را شاکریم از این بابت، بارشی که اتفاق افتاده، این را اگر ان شاء الله در فروردین و اردیبهشت هم داشته باشیم نوید این را میدهد که تولید گندم ما وضعیت خوبی را داشته باشد. ما در سال اول دولت، چون یکی از برنامههای ما در حمایت از تولید و خودکفایی؛ بحث کشاورزی قراردادی بوده، یعنی برای این که تأمین مالی کشاورزمان را به سمت تأمین برویم که کشاورز ما راحت باشد، کشاورزی قراردادی را گذاشتیم بِیس یا مبنای کار. در سال اول دولت یعنی در مهر ۱۴۰۰ ما با ۲۵۰ هزار هکتار در گندمزارهای کشور کشاورزی قراردادی را شروع کردیم که به کشاورزمان کود دادیم و بیمه اش کردیم، تجربه بسیار خوبی بود، استقبال خوبی کشاورزان داشتند. در کشاورزی قراردادی ما چه کار میکنیم؟ ما برای تولید با کشاورز قرارداد میبندیم و بخش خصوصی قاعدتاً میدان دار این کار است؛ لذا کشاورز از روز اول میداند این محصولش را کسی خریده، دغدغه بازار ندارد. در این طرح عملاً نهادهها به کشاورز داده میشود؛ یعنی بذر، کود، بیمه، سم و ترویج. پس کشاورز در داشت، کاشت و برداشت دغدغه ندارد. زمان برداشت محصول تسویه حساب با او صورت میگیرد. این باعث میشود میزان تولید ما افزایش میکند، واردات ما کاهش پیدا میکند، بعد معیشت کشاورز ارتقاء پیدا میکند. در ابتدای امسال مقام معظم رهبری در حوزه تولید توصیه داشتند و معیشت کشاورز. مدرنترین ابزاری که دنیای امروز به آن رسیده که هم تولید رشد کند، هم معیشت کشاورز بهبود پیدا کند؛ کشاورزی قراردادی است، یعنی عملکرد افزایش پیدا میکند، چون کشاورزان ما به دلیل تأمین مالی ممکن است کود به علت گرانی به زمینشان ندهند. ما در گندم این را شروع کردیم، پارسال؛ در سال زراعی قبل روی برنج هم یک تستی را انجام دادیم، این را توسعه میدهیم، امسال ما در گندم به یک میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار کشت قراردادی رسیدیم در گندم. پارسال چقدر بوده؟ ۲۵۰ هزار هکتار یعنی رشد بسیار زیادی حدود تقریباً پنج تا شش برابری نسبت به پارسال داشتیم، میرویم این را به سمت باغبانی، هر روز توسعه میدهیم برای این که این یک ابزار حمایتی بزرگ هم برای تولید؛ رفتن به سمت خودکفایی است و هم کشاورز ما را در این بحث کمک میکند.
مجری: با آن ۹۵ درصدی که در برنامه ششم تکلیف شده، الآن چقدر فاصله داریم؟
آقای ساداتی نژاد: ما الآن طبیعتاً فاصله داریم، این مسیری که طراحی شده برای تولید ما با کمک بخش کشاورزی، بخش کشاورزی هم که میگوییم یعنی هم حوزه زراعت، باغبانی، دام و هم شیلات یعنی تمام بخش کشاورزی با برنامه ریزیای که انجام گرفته و برنامههایی که برای خودکفایی داریم پیش میرویم، چون یکی از برنامه های...؛ ما پنج برنامه اصلی در دولت سیزدهم داریم یکی از آنها پایداری امنیت غذایی است، یعنی ما نباید فراوانی و میزان غذایی که در کشور تولید میشود و در دسترس قرار میگیرد دچار ناپایداری شود، خط قرمز ما در وزارت جهاد قفسه است، یعنی ما نباید کالایی در حوزه غذا در قفسه کمبود ایجاد شود، لذا شما میبینید علیرغم این که در اسفند سال ۱۴۰۰ جنگ روسیه و اوکراین اتفاق افتاد و چه چالش و استرسی در دنیا در حوزه امنیت غذایی ایجاد شد و یک حالتی که ترس قحطی در دنیا به وجود آمد، خیلی از کشورها دچار سهمیه و صف شدند، اما شما دیدید ما در کشورمان هیچ کمبودی در کالا نداشتیم. این به برنامه ریزی اصولی در این بخش بر میگردد.
مجری: آن ۹۵ درصد، چون در پایان برنامه ششم بود؛ برنامه ششم با همه تمدیدهایی که برایشان اتفاق افتاد بالأخره تمام شد.
آقای ساداتی نژاد: ان شاء الله در برنامه هفتم؛ برنامه ریزیای که دارد انجام میگیرد بتواند این اتفاق بیفتد.
مجری: یعنی باز هدف گذاری هم روی برنامه هفتم ۹۵ درصد است؟
آقای ساداتی نژاد: بله.
مجری:، چون قاعدتاً این باید به ۱۰۰ برسد.
آقای ساداتی نژاد: ۹۵ درصد به دلیل این که ما برای این که در بخش کشاورزی بتوانیم حرکت کنیم امنیت غذایی پایدار ایجاد کنیم که الآن چیزی حدود ۸۰ درصد ما امنیت غذایی مان در داخل تأمین میشود، برای این کار ما نیاز به سرمایه گذاری در بخش کشاورزی داریم. سهم بخش کشاورزی الآن در جی دی پی؛ ۱۱ و هفت دهم است، برای این بخش کشاورزی بتواند رشد کند و به سمت اهداف خود برود میگویند حداقل هر بخش به اندازه سهمش در جی دی پی باید سرمایه گذاری در هر سال اتفاق بیفتد. ما حداکثر سرمایه گذاری مان در بخش کشاورزی در طول سالهای گذشته چهار درصد بوده، یعنی بخواهیم به زبان ساده بگوییم باید بگوییم سرمایه از بخش کشاورزی رفته تا آمده، لذا الآن تلاش ما این است در دولت سیزدهم ما سرمایه گذاری در بخش کشاورزی را توسعه دهیم. یکی از راههای جذب سرمایه گذاری در بخش کشاورزی این است که از سایر بخشها ما سرمایه جذب کنیم، لذا ما از همه کسانی که در بخشهای مختلف سرمایه گذاری میکنند به دلیل این که بخش کشاورزی هم بخش جذابی است و هم بخشی است که در سبد خانوار خودش را نشان میدهد یعنی یک عاملی است که در حیات انسانی اثرگذار است، با برگزاری جلسات مختلف با سرمایه گذاران در طول هفته و سال در همه سازمان هایمان تلاش مان این است که سرمایه گذاری را در این بخش ارتقاء دهیم. یک بخش اش تسهیلات است. ما در طول پنج سال گذشته قبل از دولت سیزدهم پنج هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری از محل تبصره ۱۸ و به عبارتی تسهیلات ارزان قیمت در بخش کشاورزی داده شد. ما در سال اول دولت چهارهزار میلیارد تومان در این بخش تسهیلات وارد شده یعنی اگر من بخواهم یک عدد نزدیک تری بدهم، میتوانم این طور بگویم که در انتهای دولت اگر قیاس کنیم دولت دوازدهم، بانک کشاورزی ما ۸۷ همت به بخش کشاورزی تسهیلات داده، این عدد در سال اول دولت سیزدهم به ۱۵۷ همت افزایش پیدا کرده، یعنی تقریباً چیزی حدود ۸۰ و خردهای درصد ما رشد تسهیلات در بخش کشاورزی داشتیم، این یعنی چه؟ یعنی سرمایه گذاری در بخش کشاورزی توسعه پیدا کرده، چون یک آوردهای هم خود سرمایه گذار در بخش کشاورزی میآورد.
مجری: چالش جدی ما الآن بیشتر روی بحث دانههای روغنی یعنی یکی از چالشهای جدی ما روی دانههای روغنی است.
آقای ساداتی نژاد: ما در بخشهای مختلف کشاورزی این را داریم، حالا بعضیها را ما میتوانیم تا یک بخشی از آن را به سمت تولید برویم، در دانههای روغنی یا مثلاً فرض کنید در نهادههای دامی؛ ذرت و سویا به دلیل آب بر بودن ما نمیتوانیم به سمت خودکفایی کامل برویم، ولی با توجه به برنامه ریزیهایی که انجام گرفته میتوانیم ۵۰ درصد نیاز را در داخل کشور تولید کنیم، یک بخشی را هم با خوراک جایگزین یا خوراک آماده میشود این سطح را کاهش داد، بنابراین برنامه ریزی بر این اساس در حال حرکت است. برای این که کامل شود این حلقه که قانون هم به ما این را یعنی طبق قانون باید انجام میدادیم، در قانون بودجه ۱۴۰۱ ما در ابتدای سال زراعی باید الگوی کشت را ابلاغ میکردیم، این کار؛ یک کار جسورانه است، بحث الگوی کشت، سالهای سال مطرح بوده یا الگوی تولید یا برنامه تولید در بخش کشاورزی، شاید ۵۰ سال، ولی طبیعتاً دانش اش در کشور ما وجود داشته. ما از جمع بندی تمام آن چه در گذشته مطالعه یا تولید شده بود نهایتاً این کار را در ابتدای سال زراعی انجام دادیم.
مجری: نوزدهم مهر؟
آقای ساداتی نژاد: بله، یعنی الگوی کشت را ابلاغ کردیم به استانهای کشور، کارگاههای مختلف گذاشتیم.
مجری: الآن چقدر انجام شده؟ چون حمایتهایی هم باید از کشاورزها میشد، چقدر اتفاق افتاده؟
آقای ساداتی نژاد: الگوی کشت؛ مهمترین بحثش الزاماتش است، یعنی ما الگوی کشت را که ابلاغ میکنیم باید پای آن بایستیم تا اجرا کنیم. برای الزاماتش یکی از تلاشهای ما این است که در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ ما بتوانیم ردیف اجرای الگوی کشت بگذاریم که مجلس هم همراه است ان شاء الله این اتفاق میافتد که ما بتوانیم یارانه الگوی کشت بدهیم.
مجری: در ۱۴۰۱ ردیف نداشته؟
آقای ساداتی نژاد: نداشته.
مجری: پس اجرا هم نشده بوده؟
آقای ساداتی نژاد: نه ۱۴۰۱ که تازه ما طبق قانون از اول مهر ابلاغش کردیم.
مجری: پس فقط ابلاغش کردید؟
آقای ساداتی نژاد: ما ابلاغ کردیم این را، ردیف بودجه از ۱۴۰۲ برایش تمهید کردیم که این اتفاق بتواند بیفتد، مجلس هم به ما کمک میکند و ما میتوانیم دقیقتر حرکت کنیم. اجرای الگوی کشت هم به تدریج خودش را همه گیر میکند. ما برای این که امسال بتوانیم الگوی کشتی را که ابلاغ کردیم و این را هم اضافه کنم که فقط وزارت جهاد کشاورزی به تنهایی متولی الگوی کشت نیست، چون بحث وزارت نیرو، آب، بخشهای مختلف دارد لذا ما یک کارگروه درست کردیم در هر استان که رئیس اش استاندار است، دبیرش رئیس سازمان جهاد کشاورزی است و در کشور معاون اول رئیس کارگروه ملی الگوی کشت است، چون همه دستگاهها باید بیایند، این یک آرزو است که ما بتوانیم الگوی کشت و برنامه تولید بتوانیم به کشاورز بدهیم.
مجری: الآن کشت پاییزه چند درصد اجرا شده؟
آقای ساداتی نژاد: ما الآن برنامهای را که ابلاغ کردیم برای کشت امسال آمدیم ابزارهای در اختیارمان را گذاشتیم روی الگوی کشت، یعنی چه؟ یعنی گفتیم ما کود یارانهای را میدهیم به محصولات اساسی مان در الگوی کشت، یعنی کسانی که الگوی کشت را رعایت کنند و همین طور کشاورزی قراردادی را گذاشتیم روی محصول اساسی. از سال آینده ان شاء الله ما این را میتوانیم فراگیرتر کنیم، در محصولات بیشتری آن را ببریم و ان شاء الله بتوانیم یارانه الگوی کشت را بدهیم. وقتی ما، چون خصوصیترین بخش اقتصاد ایران کشاورزی است. کشاورزی مال مردم است مال دولت نیست، یعنی کاملاً خصوصی است، پس بنابراین من اگر به کشاورز بخواهم الگوی کشتی در یک منطقه بدهم باید او را حمایت و انگیزه در او ایجاد کنم تا بتواند آن کشت را انجام دهد. مثلاً اگر در خوزستان قرار است برنجی نکارد به جای آن کنجد بکارد، تفاوت قیمت برداشتی که اینها دارند را ما باید در قالب یارانه کشت بدهیم. ما امسال تجربهای هم شروع کردیم مثلاً به کشت سویا ما شش میلیون تومان یارانه الگوی کشت در هکتار دادیم، بنابراین این یک شروع است و قاعدتاً ما هر روز که جلوتر برویم میتوانیم این را گسترش دهیم.
آقای ساداتی نژاد: ما هشت استان کشور را گذاشتیم امسال اولویت اول مان در این سال و ۱۵ محصول را ما به عنوان اولین سالی که الگوی کشت را ابلاغ کردیم مد نظر قرار دادیم، طبیعتاً الگوی کشت؛ استاتیک نیست، دینامیک است یعنی با توجه به اقلیم، شرایط و نیازها هر سال به روز میشود.
مجری: روی همین محصول سویا که اشاره فرمودید، آن را بفرمایید که به چه تعداد کشاورز؟
آقای ساداتی نژاد: البته سویا یک تجربه بود، ما، چون الگوی کشت را از اول مهر ابلاغ کردیم، ولی کشت سویا، چون در فصل بهار شروع میشود، آن جا برای این که بتوانیم کمک کنیم به کلزا و سویا آمدیم در سویا به هر هکتار کشاورزی که سویا بکارد شش میلیون تومان یارانه کشت دادیم که بتواند.
مجری: در مجموع به چند کشاورز داده شد؟
آقای ساداتی نژاد: عددش را الآن ندارم، ولی ما یک مدل را تست کردیم که بتوانیم آن را توسعه دهیم، اعتبارات ۱۴۰۲، ردیف یارانه الگوی کشت بیاید میتوانیم این را عملی کنیم.
آقای ساداتی نژاد: من این جا اگر بخواهم نگاه کنیم به بازار، زمانی که دولت کار خود را شروع کرده، تورم در کالاهای خوراکی و آشامیدنی در شهریور ۱۴۰۰ بوده پنج و یک دهم درصد، این عدد روند نزولی پیدا کرد که اینجا اگر شما به این نمودار نگاه کنید چقدر این نمودار واضحتر بتواند این را نشان دهد، پنج و یک دهم بوده در شهریور، این عدد نزولی شده، رسیده به صفر؛ در ماه آذر امسال تورم خوراکیها و آشامیدنی ها...
مجری: آن صعودی که داشته مال چه بوده؟
آقای ساداتی نژاد: این مال زمان آزادسازی است، آزادسازی ارز ما یک افزایش داشتیم، مجدداً این روند کاهشی شروع شده، در آذر ما رسیدیم به صفر. البته در ماه دی، این عدد مجدداً افزایش پیدا کرد با نوسانات ارزی که به وجود آمد، رسید به حدود چهار درصد که مجدداً ما داریم با بازار رسانی که انجام میدهیم تلاش میکنیم این تورم کاهش پیدا کند، لذا به طور کلی نگاه ما در وزارت جهاد این است که بر اساس فراوانی که در تولید اتفاق میافتد بتواند بازاررسانی مناسبی انجام بگیرد، با افزایش عرضه، بازار حالت تعادل پیدا کند. البته میدانید در قیمت کالا؛ پارامترهای مختلفی از حوزه تورم، ارز و ... رویش اثر گذار است، اما ما تلاش مان این است که با عرضه بتوانیم این را تنظیم کنیم و در حال حاضر هم اگر در ماههای مختلف ما تا به امروز بیاییم جلو، میبینیم که عدد تورم نشان میدهد که ما توانستیم این را به سمت نزولی پیش ببریم. البته در همین ایامی که هستیم تقریباً از یک ماه گذشته در ماه دی به دلیل نوساناتی که در بازار ارز بود، بعضی محصولات ما هم دچار نوسان شد به دلیل این که بازار صادراتی خوبی را داشت. مثل محصول گوشت ما یک بخش زیادی به دلیل این که طالب دارد کشورهای حاشیه ما به دلیل قیمتی که آن جا وجود دارد طبیعتاً علیرغم این که صادرات را هم با عوارض محدود کردیم، ولی به صورت قاچاق راه خود را پیدا میکند. یا در مورد پیاز هم همین طور است، به دلیلی که قیمت در بازارهای اطراف ما بالا هست طبیعتاً به دلیل نوسانات ارز، بعضی از محصولات ما چالشی مثل این پیدا میکنند.
آقای ساداتی نژاد: ما برای تنظیم بازار یک سیاست کلی داریم و معتقدیم این سیاست حتماً شرایط تنظیم بازار را بهبود میدهد، آن هم واگذاری بازار به اتحادیهها و بخش خصوصی است. البته این یک کار، مقداری جدید است، طبیعی است اول کارش تا اتحادیهها تجربه جدید را پیدا کند یک مقدار زمان میبرد، ولی ما الآن بازار تخم مرغ را واگذار کردیم به اتحادیه مربوطه، یعنی اتحادیه میهن الآن متولی تنظیم و تولید تخم مرغ در بازار است و الآن ما بازار را آرامی را در بحث تخم مرغ داریم. در بحث مرغ گوشتی هم ما مذاکرات زیادی را حدود دو ماه است با اتحادیه مربوطه داریم که به طور کامل این بحث تولید تا بازار گوشت مرغ را هم واگذار کنیم، برای شروع هم تنظیم بازار را به آنها واگذار کردیم، یعنی خرید مازاد را قبلاً شرکت پشتیبانی امور دام میخرید، ما از اتحادیه خواستیم، چون درخواست اتحادیهها هم همیشه این است دولت برود کنار ما خود در بازار این کار را انجام دهیم، که ما اعتقاد به این داریم و این درست است، لذا الآن ما خرید تضمینی را که قبلاً پشتیبانی امور دام میخرید الآن واگذار کردیم به اتحادیه مرغداران یعنی از سیاست خرید تضمینی، وزارت جهاد کوچ میکند به سیاست قیمت تضمینی. یعنی اتحادیه زمانی که مازاد است از بازار میخرد، زمانی که کمبود است به بازار میدهد، ما به التفاوتش را ما برای او تضمین میکنیم. الآن شکر، روغن، گوشت را واگذار کردیم به انجمن مربوطه که بتوانند بازار رسانی را بهتر و دقیقتر انجام دهند. در سایر محصولات هم این کار را ادامه خواهیم داد.
آقای ساداتی نژاد: حضرت آقا در نمایشگاه که وقت زیادی هم لطف داشتند به بخش کشاورزی و در غرفه کشاورزی فکر میکنم حدود ۴۵ دقیقه زمان گذاشتند نکات بسیار دقیق و هوشمندانهای که نشان دهنده اشراف ایشان به بخش و اطلاعات دقیقی است که دارد اشاره کردند، یک موضوعش همین قسمتی بود که در بحث داده و اطلاعات ایشان در موردش صحبت کردند و نکاتی را گفتند و تذکر دادند. من در خصوص این چند دقیقهای صحبت کنم مؤثر است، البته در همین برنامه صف اول در برنامههای اول و دوم در خصوص این صحبت مفصلی را من کردم. ما پنج محور کاری را در دولت سیزدهم شروع کردیم؛ ۱- ایجاد رصدخانه کشاورزی ایران ۲- امنیت پایدار غذا ۳- صدور اسناد اراضی کشاورزی ۴- سرمایه گذاری کشاورزی ۵- دیپلماسی غذایی یا صادرات. اینها پنج مسأله اصلی بوده که دولت سیزدهم در بخش کشاورزی سرلوحه کارش داشته که هر کدام از اینها اجزایی دارند. داده و اطلاعات فوق العاده مهم و ضروری است برای هر بخشی، به عبارتی علمای این بخش میگویند یکی از گرانترین متاع دنیای امروز؛ داده و اطلاعات است. چون شما اگر داده و اطلاعاتت درست باشد حتماً برنامه ریزی دقیق و پیش بینی درستی داری، لذا مدیریت ات؛ مدیریت مطلوب است. ما در بخش کشاورزی متأسفانه از داده و اطلاعات دقیق برخوردار نیستیم، این یک ضعف و مشکل در بخش کشاورزی است که حضرت آقا هم اشاره کردند این مسأله از سنوات گذشته وجود دارد. جالب است به دنیا نگاه کنیم، در دقیقترین دادهها در بخشهای نظامی است، یعنی فرماندهی در حوزه فرماندهی و کنترل؛ قویترین فرمانده کنترل یا فاوا در بخش نظامی است. دومین فرماندهی و کنترل در دنیا در حوزه غذاست. یعنی کشورهای پیشرفته دنیا را وقتی نگاه میکنی میبینی اینها رصدخانه دارند، خیلی دقیق، عین این که زاغههای مهماتشان دقیق مشخص است، چه سلاح و مهمات در کجا وجود دارد که دائم در دسترس باشد، دقیقاً در مورد غذا همین طور است. این که دامداریهای اینها کجاست؟ گاوداریهای اینها کجاست؟ چقدر شیر تولید میکنند؟ حتی کدام دام با چه شناسهای و این که چقدر تولید محصول کشاورزی دارند در کجا؟ به چه مقدار، لذا این پیش بینی میدهد، وقتی پیش بینی میدهد شما میدانی کجا کم داری باید وارد کنی، از قبل برنامه میریزی، کجا مازاد داری، از قبل میتوانی برنامه صادرات بچینی. پس ما الآن دچار این مشکل هستیم، بر این اساس، ما آمدیم رصدخانه کشاورزی ایران را در برنامه دولت سیزدهم گذاشتیم. این کار از روز آغازین دولت سیزدهم شروع شده، ما یک قرارگاه برای این تشکیل دادیم، این قرارگاه هر چهارشنبه بعدازظهر قرارگاه رصدخانه کشاورزی با حضور خود من برگزار میشود و ما امیدوار هستیم تا پایان دولت سیزدهم به عنوان یک میراث از این دولت، رصدخانه کشاورزی را که اشراف کامل و چشم وزارت جهاد کشاورزی خواهد بود برای دولتهای آینده بگذاریم.
آقای ساداتی نژاد: اطلاعات ما الآن در بخش کشاورزی؛ برآورد است. برآورد بر اساس آن چه که ما از پهنههای کشاورزی کارشناسان ما در مراکز خدمات و کارشناسان پهنه ما در استانها و شهرستانها میدهند، ما سر جمع این میشود آن چه که در بخشهای مختلف به عنوان تولید داریم که حضرت آقا به این بخش اشاره کردند که این برآورد است، دقیقاً همین طور است، دارای یک درصد خطایی است، ولی ما باید این خطا را کاهش دهیم و دقتش را بالا ببریم. برای این کار به چه نیاز داریم؟ ما باید تمامی اراضی کشاورزی مان را به صورت دقیق و مکانی در کشور داشته باشیم و بدانیم کشاورزان ما در فصل کشت دقیقاً کارشناسان پهنه ما تعیین کنند که چه کشتی آن جا انجام گرفته، البته با کمک تصاویر ماهوارهای ما آن را صحت سنجی میکنیم لذا در این حالت ما به صورت دقیق خواهیم توانست بگوییم در کشور سطح زیرکشت گندم و جو دقیقاً چقدر است و حتی این که در هر استان و هر شهرستان این سطح چقدر است و حتی چه کشاورزی چه کشتی را انجام داده. سرجمع میتوانیم پیش بینی کنیم که میزان برآورد ما با یک درصد دقت مناسبی چقدر خواهد بود، یا در مورد دامداری هایمان همین طور، در مورد تعداد گوسفندی که در کشور داریم، تولید شیری که داریم چقدر است. این پروسه ما فاز اولش را تا پایان امسال انجام میدهیم، بعضی استانها را توانستیم از نظر مکانی استقرار دهیم. طبیعتاً اگر ما کاداستر را در کشور به طور کامل انجام داده بودیم یعنی سند اراضی کشاورزی صادر شده بود، الآن دقیق معلوم بود هر کشاورز ما قطعه اراضی اش کجاست و دقیقاً روی سامانه کل کشور نشسته بود، ما میتوانستیم تعیین تکلیف کنیم، یک مقدار در سند اراضی کشاورزی...
مجری: فاز اول که فرمودید چه میزانی تحت پوشش قرار میدهد؟
آقای ساداتی نژاد: بخش اول استان به استان جلو میرویم، دنبال این هستیم که حداقل در گام اول پنج استان اصلی را بتوانیم بیاوریم و کم کم این را توسعه دهیم، تا پایان دولت؛ این کامل میشود؛ بنابراین داده و اطلاعات بخش کشاورزی فوق العاده حائز اهمیت است. این که کامل شود، اشراف ما در تأمین و پایداری غذا افزایش پیدا میکند و ما میتوانیم پیش بینی دقیقی داشته باشیم که در ماههای پیش رو مثلاً در محصول کالاهای اساسی در سبزی و صیفی یا در تولیدات دامی ما کجا و در چه ماههایی احیاناً کمبود داریم؟ میتوانیم از قبل برنامه ریزی کنیم با صادراتی که میکنیم بازاررسانی کنیم.
مجری: کی تکمیل میشود این رصدخانه؟
آقای ساداتی نژاد: به طور کلی تا پایان دولت این را به عنوان یک میراث بزرگ و ارمغان مهم برای بخش کشاورزی کشور که بزرگترین حمایت را از مردم اتفاقاً انجام میدهد، یعنی قبل از این که به ماهی که کم بوده برسیم میتوانیم برنامه ریزی کنیم، این افزایش قیمتها و نوسانات را کاهش میدهد و بزرگترین حمایت از تولید کننده هم هست یعنی ما از الآن میدانیم چه فصلی مازاد بر نیاز داریم، لذا برای صادرات آن برنامه ریزی میکنیم که کشاورزمان ضرر ندهد، قیمت بیاید...
مجری: البته شما نمونههایی را مثل سمات در بحث مرغ داشتید، ولی خیلی ظاهراً...
آقای ساداتی نژاد: ما در بخش مربوط به رصدخانه، بخشهای دیگری هم داریم مثل هوشمندسازی زنجیرههای تولید، ما الآن هوشمندسازی زنجیره تولید مرغ را انجام دادیم که من پیشنهادم این است یک بار گزارشی صدا و سیما از این بخش بدهد. ما الآن از مرغداری تا مغازه عرضه کننده مرغ؛ این فرایند را هوشمند میکنیم در شهر تهران انجام دادیم، چون تهران سختتر از جاهای دیگر است، استانهای دیگر ما عموماً خیلی هایشان خودشان تولید میکنند، خودشان هم مصرف میکنند، اما ما در شهر تهران، چون از پنج استان به عنوان استانهای معین تأمین گوشت مرغ را انجام میدهیم، بنابراین از جاهای دیگر تولید میشود و در تهران مصرف میشود. حدود تقریباً چهار هزار و ۵۰۰ فروشگاه پروتئین و مرغ فروشی داریم که الآن اینها همه به سامانه متصل شدند و این فرایند میتواند کمک کند به ما که کمبودها را تحت کنترل دربیاوریم یا بیش بودها را خیلی خوب بتوانیم تشخیص بدهیم.
مجری: در بحث گوشت هم میفرمایید همچنان واردات ادامه دارد و پیش بینی تان کی به ثبات میرسد؟
آقای ساداتی نژاد: در بحث گوشت قرمز ما برای این که بازار را آرام کنیم که هر چه جلوتر میرویم قطعاً به ایام عید نزدیک میشویم، این آرامش در بازار بیشتر حاصل میشود؛ سه کار را در سه بخش انجام میدهیم؛ یکی بازاررسانی تولید داخل ما هست که از استانهایی که تولید کننده هستند این کار را شروع کردیم. دومین مسأله؛ توزیع مرغ منجمد است که الآن با عدد ۱۵۵ هزار تومان در کشور توزیع میشود در همه استان ها. ما محدودیتی هم در توزیع گوشت منجمد نداریم. این جمله را هم بگویم؛ گوشت منجمدی که الآن توزیع میشود، این گوشت منجمد شده دام ایرانی است. یعنی ما تقریباً در دو ماه و نیم گذشته خرید تضمینی انجام دادیم، یعنی مازاد تولید بازار را میخریدم، از عشایرمان هم خریدیم. در کهگیلویه، خراسان شمالی اینها خرید شده، منجمد شده، لذا گوشت با کیفیت گوسفندی عشایری ماست که امروز توزیع میشود، دو تا سه ماه است این منجمد شده. در مورد دام سنگین هم در استانهایی مثل اصفهان، فارس، جاهای مختلفی خریداری شده، منجمد شده و عرضه میشود، لذا گوشت با کیفیتی است با قیمت مناسب که میتواند مورد استقبال قرار بگیرد. سوم- بحث واردات است که این کار را ما شروع کردیم از مبادی مختلف و هر روز که جلوتر میرویم این میزان افزایش پیدا میکند تا بتواند یک آرامشی در بازار ایجاد کند.
آقای ساداتی نژاد: لایحه آبخیزداری در کمیسیون زیربنایی است و در دستور کار هم هست، طبیعتاً بالأخره هم وزارت جهاد و هم وزارت نیرو، سازمان محیط زیست نظراتی دارند که آن دارد کار خود را پیش میبرد، میآید به صحن دولت و نهایتاً برای مجلس شورای اسلامی میرود. آن چه که در بخش آبخیزداری حائز اهمیت است و مهم است؛ چون آب و خاک؛ بستر حیاتند، اگر ما کشاورزی میخواهیم باید از آب و خاک مان صیانت کنیم، خاک حاصلخیز یکی از ارزشمندترین داشتههای بشر در کره زمین است. در بحث آبخیزداری همان طور که گفتند ۱۳۵ میلیون هکتار ما حوضههای آبخیزمان است. حدود ۳۵ میلیون هکتار تا الآن آبخیزداری انجام شده، ۹۰ میلیون هکتار ما باید کار آبخیزداری انجام دهیم. اگر بر اساس روال جاری برویم مثلاً سالی یک میلیون، چون بیشتری میزان ما؛ سالها بود که آبخیزداری فراموش شده بود، با اذن و تصمیم مقام معظم رهبری از صندوق توسعه ملی در برنامه ششم اتفاق بزرگی افتاد. حدود چهار یا پنج سال، سالی ۲۵۰ میلیون دلار از صندوق توسعه تخصیص داده میشد به اذن حضرت آقا به آبخیزداری. این یک اتفاق بزرگ خلق کرد در آبخیزداری. الآن ما دو سال است که امسال و سال گذشته این مبلغ را از صندوق توسعه نداشتیم در لایحه بودجه، در آن سالها تا دو میلیون هکتار در سال هم آبخیزداری انجام میشد، الآن عدد؛ یک تا یک و دو دهم میلیون هکتار است اگر ما با این روند برویم ۸۰ تا ۹۰ سال طول میکشد تا ما بتوانیم کل حوضههای آبخیزمان را آبخیزداری کنیم؛ بنابراین ما باید مقیاس مان را عوض کنیم، یعنی ما همیشه با سیل مواجهیم، با فرسایشها مواجه خواهیم بود و ۹۰ سال یعنی این که مرمت و نگهداری قبلیها هم نشان میدهد که ما باید یک فکر دیگری انجام دهیم؛ لذا اعتقاد ما این است که ما باید ظرف ۱۰ سال بحث آبخیزداری را جمع کنیم یعنی باید سالی ۹ میلیون هکتار آبخیزداری انجام دهیم. این به یک تغییر مقیاس نیاز دارد؛ اولین مسأله اش تأمین اعتبارش است. برای بحثهای تأمین اعتباری؛ یکی بحث تأمین اعتبار است که تلاش میکنیم امسال بتوانیم از طریق صندوق توسعه یا ممرهای دیگر از طریق مولدسازی این کار را پیش ببریم که ما در بحث مولدسازی بر اساس بند ت تبصره هشت قانون بودجه امسال، ۳۰ همت از مولدسازی گذاشته شده که یک بخش اش برای آبخیزداری است که در سفرهای استانی هم این انجام گرفته، آن مجوزی که از هیأت مولدسازی داده شد، این کار مهمی است که ما اموال مازادمان را ببریم در بخشهایی که الآن کشور نیاز دارد. ما بتوانیم از این محل تأمین اعتبار کنیم، هر سال چقدر خسارت سیل میبینیم، با آبخیزداری ما عملاً آب داریم صید میکنیم؛ لذا با این نگاه ما بتوانیم به این سمت برویم. یکی هم مردمی سازی است؛ یعنی ظرفیتهای مردمی را بیاوریم با واگذاریای که زیرحوضههای آبخیز را انجام میدهیم به مردم، بتوانند خودشان کار آبخیزداری را انجام دهند که ما به زودی این را ان شاء الله اجرایی خواهیم کرد، لذا بخش آبخیزداری؛ بخش مهمی است و عملاً یک سرمایه گذاری بزرگ است که نگاه دولت هم به این بخش، نگاه مثبتی است. در کنار این فکر میکنم اگر اشاره کنیم تکمیل کننده این خواهد بود، چون وقتی میگوییم آبخیزداری فقط سازه نیست، یک بخش اش؛ بخشهای بیولوژیکش است یعنی بخشهایی که ما نهال کاری، کُپه کاری، بذرکاری و بوته کاری میکنیم، یک بوته کوچک گون، امروز عین یک سد است، یعنی آب نگه میدارد، از سیل جلوگیری میکند، خاک نگه میدارد، لذا ما باید به سمت کاشت درخت برویم، اولاً هفته منابع طبیعی هم نزدیک است، ۱۵ اسفند ماه است و ایرانیان هم عاشق درخت و درختکاری اند. امام جامعه ما هم که هر سال با درخت کاشتن دارد پیام میدهد که باید این را فراگیر کنیم. تا سال ۲۰۳۰ دنیا در مجموع به این نتیجه رسیده که یک تریلیون درخت بکارد و کشورهای دنیا در این زمینه یک مسابقهای را شروع کردند برای این که بالأخره بحث تأثیر کربن هم در کنفرانس تغییر اقلیم بحث بسیار مهمی است، دور و اطرافمان را چند عدد من بدهم؛ عربستان شروع کرده ۵۰ میلیارد درخت بکارد؛ ۲۰ تا در عربستان، ۳۰ تا در خاورمیانه، پاکستان اقدام کرده دو میلیارد درخت بکارد. افغانستان؛ یک میلیارد، ترکیه؛ هفت میلیارد که حدود چهار میلیاردش را کاشته، چین؛ هشتاد میلیارد بنابراین کشورها شروع کردند برای این کار، ما هم حتماً باید این کار را انجام دهیم، لذا یک برنامه ریزی انجام شد، مطالعه شد در طول هشت ماه گذشته یک کمیتهای علمی درست شد؛ طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت. این را ان شاء الله از هفته مراتع امسال شروع میکنیم، امسال چهل میلیون درخت خواهیم کاشت، با این برنامه ریزی که روی نهالستانهای کشور شد، ما ظرفیت تولید ۴۰۰ میلیون نهال در کشور را داریم با کمک مردم اینها بازسازی شدند. ما سال آینده برای این که چهار ساله به این برسیم، سالی ۲۵۰ میلیون باید نهال تولید کنیم و بکاریم. برای سال آینده ما برنامه ریزی کردیم ۲۵۰ میلیون نهال سال آینده کشت خواهیم کرد، امسال در هفته منابع طبیعی با کمک مردم این طرح یک طرح مردمی است، مال مردم است و ما هفتمین تولید کننده کربنیم، چهل و هفتمین کشور تأثیردهنده کربن، لذا موضوع بسیار جدیای از نظر زیست محیطی و حفظ منابع طبیعی کشورمان هم هست. سرانه جنگل را افزایش میدهد، خاک را حفظ میکند، اکسیژن تولید میکند، همین جا از همه مردم عزیزمان میخواهم امسال یک کار ویژه باهم انجام دهیم، ان شاء الله صدا و سیما هم کمک کند در فرهنگ سازی این کار. ما یک سامانهای هم طراحی کردیم هر کسی درخت میکارد بتواند با جی پی اس آن را روی نقشه ایران ثبت کند، با عکس و تاریخ کاشت و گونه. در این طرح؛ بر پایه آب سبز طراحی شده یعنی یک کار علمی صورت گرفته که در کجاها این درختها و چه گونههایی باید کاشته شوند بر پایه آب سبز؛ یعنی بارشی که وجود دارد در غرب کشور، جنگلهای تخریب شده ما، در جنگلهای زاگرس و این میتواند یک اتفاق بسیار خوب و نشاط اجتماعی را ایجاد کند، تمام بخشها و دستگاه ها، تمام اقشار مردم از مدارس و دانش آموزان گرفته تا بخشهای مختلف در این مشارکت کنند تا یک اتفاق بسیار خوب بیفتد. این طرح یک شخصیت بین المللی هم ایجاد میکند وقتی که ما یک میلیارد درخت میکاریم. البته اعتقاد من این است ظرفیت کشور ما از یک میلیارد بیشتر است، ولی برای این که ما واقع بینانه به این موضوع کنیم، حتماً میدانم سال دوم که برسیم به ۵۰۰ میلیون حتماً این عدد را ارتقاء خواهیم داد.
آقای ساداتی نژاد: امسال یک سال ویژهای را هم ما در پیش داریم انتهای سال، یعنی علیرغم این که ایام عید نوروز را داریم از پنجم فروردین ماه مبارک رمضان هم شروع میشود، این دو فصل در مصرف یک اوج و پیک مصرفی را داریم و خریدهای بیشتری صورت میگیرد، برای رفاه حال هموطنان با دستور رئیس جمهور و هدایتی که معاون اول رئیس جمهور کردند یک برنامه ریزیای انجام گرفت که این تجربه ان شاء الله تجربه خوبی باشد ما میتوانیم در سال در ایام پرمصرف این را ادامه دهیم. ما جلسات زیادی را با فروشگاههای زنجیرهای کشور داشتیم که بخش مهم و بزرگی از فروش در کشور را انجام میدهند، گسترش خوبی هم در کشور دارند، در نشستهای مختلف توافقی را که با این عزیزان داشتیم این بود که ابتدا با ۱۰ قلم کالای اصلی شروع کردیم که اینها بحث برنج، حبوبات، روغن، قند، شکر، مرغ و تخم مرغ بود، ولی بعداً این را تا ۳۳ قلم کالا با کمک آنها توسعه دادیم که حبوبات هم به آن اضافه شده، نهایتاً قرار شد که فروشگاههای زنجیرهای سودشان را روی این اقلام صفر کنند، این یک همراهی و همکاری بسیار خوبی است بین فروشگاههای زنجیرهای با مشتریانشان، در دنیا این رواج دارد و یکی هم این که این را امسال به دلیل این که عید و ماه مبارک رمضان باهم هست از ۱۲ بهمن یعنی روز اول دهه فجر شروع شد، تا عید فطر ادامه پیدا خواهد کرد، تقریباً ۸۰ روز. میدانید عموماً فروشگاههای زنجیرهای خودشان در زمانهایی تخفیفهای پنج تا ۱۰ درصد روی کالاها میدهند، ولی این که قریب سه ماه این فروشگاهها اقدام کنند به این تخفیف پایدار و آن هم صفر کردن سودشان در این کالاهای اساسی، یک همراهی بزرگی است که تقدیر میکنم از اینها و البته با کارخانجات تولیدی اینها ما صحبت کردیم در لبنیات و بخشهای مختلف که آنها هم تخفیف دهند. در ماکارانی و بررسیهایی هم که الآن روزانه انجام میدهیم الحمدلله دارد فراگیر و همه گیر میشود و استقبال خوبی هم مردم از آن انجام دادند. این باعث میشود اولاً ما به سمت عید که میرویم یک تب افزایش قیمت پیش میآمد، این با کاهشی که انجام گرفته عملاً قیمت رو به پایین است، دوم باعث میشود سایر فروشگاهها هم خودشان را به دلیل مشتری مداری با این تنظیم کنند و یک آرامشی بتواند صورت بگیرد در کالاهای اساسی که مردم بتوانند به آن دسترسی پیدا کنند.
آقای ساداتی نژاد: ما امسال در حوزه باغبانی هفت درصد افزایش تولید داشتیم، در حوزه مرکبات هم همین اتفاقات افتاده، سال خوبی را در بخش مرکبات داشتیم. طبیعتاً وقتی که عرضه یا تولید افزایش پیدا میکند قیمت کاهش پیدا میکند، ما برای این که بتوانیم کمک کنیم به باغداران عزیزمان، حوزه صادرات را فعال کردیم، رشد خوبی در صادرات داشتیم، مرکبات پایش به چین باز شد. یکی از موضوعاتی که در این دولت خیلی محکم ما سمتش رفتیم که در همسایگان مان و بازارهای هدف مشکلات صادرات را برطرف کنیم. مثلاً ۱۶ سال ما سیب نمیتوانستیم به پاکستان صادر کنیم، الآن امسال مستقیم صادر کردیم. مرغ به عراق نمیتوانستیم شش سال است صادر کنیم، در فلفل دلمه به روسیه مشکل داشتیم، در صادرات کیوی به هند ما نمیتوانستیم، ممنوعیت داشتیم، به چین خیلی از اینها نمیتوانستیم صادر کنیم. الآن مرکبات، لبنیات و عسل به چین صادر میکنیم؛ لذا رفتیم به سمت بازار رسانی. در حوزه مرکبات هم اقدامات خوبی صورت گرفت برای صادرات به روسیه و امیدواریم که ان شاء الله بتواند شرایط مطلوبتری را این پیدا کند. از اتحادیه باغداران هم خواستیم که بتواند این خرید را به عنوان خرید بر اساس قیمت تضمینی را شروع کند تا بازار را بتواند یک...
مجری: یعنی مرکبات خرید تضمینی است؟
آقای ساداتی نژاد: خرید تضمینی نه، ما به صورت قیمت تضمینی با قیمت اتحادیه باغداران حرکت میکنیم در روزهای پایانی سال که بتواند یک بازاررسانی خوبی صورت بگیرد و باغداران عزیزمان هم بشود شرایطشان مطلوب شود. مثلاً در کیوی شرایط مان به حد نرمال و خوبی رسید، این تلاش را در مورد مرکبات هم انجام میدهیم حوزه صادراتش را بتوانیم فعال کنیم. همین جا تشکر هم باید کنم در پایان برنامه از همه کشاورزان، دامداران و باغداران عزیز که انصافاً غیرتمندانه سال ۱۴۰۱ دامداران و مرغداران این کشور واقعاً غیرتمندانه پای تولید ایستادند و ما هیچ کمبودی در حوزه تولیدات مان در بخش کشاورزی و دامی نداشتیم.