خبرگزاری میزان- شهر تهران به عنوان مرکز استان تهران و پایتخت کشور از معضل آلودگی هوا رنج می‌برد که این آلودگی تابعی از شرایط مختلف از جمله وضعیت توپوگرافی، ازدیاد جمـعیت، شرایط اقلیمی خاص، تجمع صنایع و ... است.

آلودگی هوا یکی از پدید‌های مهم و تأثیرگذار است، زیرا عواقب آن به تمامی جوانب زندگی شهری از جمـله خسارت جانی و مالی حاصــله از انواع بیماری‌های قلبی، ریوی و تنفسی و همچنین خسارت ناشی از باران اسیدی تأثیرگذار است. از سوی دیگر، سیمای زشتی که از شهر به نمایش می‌گذارد نیز حائز اهمیت است. چنانچه از بیرون به این شهر بنگریم شهر را در هاله‌ای از هوای سیاه و پر از دود می‌بینیم که از آن به عنوان مه دود فتوشیمیایی یاد می‌شود.

محققان معتقدند؛ شرایط سینوپتیکی عناصر اقلیمی این شهر بررسی شود تا بتوان عللی که آلودگی هوا را ایجاد و یا تشدید نموده‌اند شناسایی شود. به همین منظور داده‌های مورد نیاز شامل داده‌های روزانه مربوط به آلاینده‌های هوا (PM۱۰,O۳,NO۲,SO۲,CO) و همچنین داده‌های مربوط به عناصر اقلیمی مرتبط با شهر تهران است که شامل الگو‌هایی است که این لگو‌های مربوط به روز‌های پاک، سالم، ناسالم و بسیار ناسالم می‌شود که برای هر یک از الگو‌ها به صورت تصادفی چند روز را انتخـاب کرده و از این روز‌ها نقشـه میانگـین در سطـوح مختلف و سطح زمین استخراج شده است.

نتایج حاصله از الگو‌های سینوپتیکی دراین تحقیق، نشان می‌دهد که در روز‌های بسیار ناسالم شهر تهران، شباهت‌های زیادی در نحوه تغییر کمّیت‌های هواشناختی و الگو‌های سینوپتیکی حاکم بر منطقه وجود دارد که مهمترین آن‌ها به شرح زیر است.

کاهش سرعت باد در لایه‌های پایین جو و سطح زمین روی منطقه پایداری هوا در سطح زمین و یا سطوح میانی جو تقویت پرفشار‌های روی منطقه توسط پر ارتفاع‌های سطوح میانی کاهش لایه اغتشاش و افزایش تراکم آلاینده‌ها در سطح زمین، گسترش پرارتفاع جنوب ایران به بخش‌های شمال شرقی و مرکزی کشور که تهران نیز تحت پوشش آن قرار می‌گیرد؛ بنابراین ملاحظه می‌شود که با استفاده از روش تحلیل مولفه‌های اصلی و خوشه بندی می‌توان الگو‌های غالب سینوپتیکی مربوط به روز‌های مختلف سال از لحاظ میزان آلایندگی را طبقه بندی و آن‌ها را در چهار گروه روز‌های با هوای پاک، سالم، ناسالم و بسیار ناسالم خوشه بندی کرد.

نتایج حاصله از مطالعه محققان در خصوص سامانه‌های جوی در زمان رخداد آلودگی هوا در تهران نشان می‌دهد که وقوع این شرایط بستگی زیادی به استقرار پرفشاری در جنوب رشته کوه البرز و پرفشاری در شرق دریا‌ی خزر دارد. همچنین از اطلاعات به دست آمده از تفسیر نقشه‌های میانگین در می‌یابیم که پتانسیل آلودگی هوای تهران در صورت استقرار پرفشار در نیمه جنوبی رشته کوه البرز و روی قسمت‌هایی از رشته کوه زاگرس و همچنین در نواحی شمال شرقی کشور به شدت افزایش می‌یابد.

پس از بررسی‌های انجام گرفته بر روی نقشه‌های ترکیبی، نوبت به نتیجه گیری از اطلاعات حاصله از جداول مربوط به عناصر اقلیمی و شرایط آلایندگی هوای چهار الگوی سینوپتیکی مورد نظر، شامل روز‌های با هوای پاک، سالم، ناسالم و بسیار ناسالم می‌رسد.

طبق این بررسی‌ها می‌توان بیان کرد که به نسبت کاهش میزان بارندگی، رطوبت، فراوانی و میزان سرعت باد‌های سطح زمین؛ میزان آلاینده‌های جو افزایش می‌یابد که این امر خود دلالت بر این واقعیت دارد که دیگر عاملی نیست یا کم است تا بتواند جو را پالایش نموده و ازآلودگی پاک کند. بیشترین میزان آلاینده‌ها همانطور که مشخص است مربوط به روز‌های بسیار ناسالم می‌باشد و در بین تمام آلاینده‌های مورد مطالعه شامل PM۱۰,O۳,NO۲,SO۲,CO بیشترین آلاینده اختصاص به مونواکسید کربن (CO) دارد که همین آلاینده بیشترین سهم را در افزایش شاخص آلودگی هوا (PSI (ایفا می‌کند.

شاخص‌های ناپایداری محاسبه شده در تحقیق حاضر شامل شاخص مجموع مجموعه‌ها (TT) و شاخص (Ki) است. زمانی که میزان‌های محاسبه شده این شاخص‌ها وضعیت پایداری جو را نشان می‌دهد با آلودگی جو روبرو هستیم. این امر نشان دهنده این واقعیت علمی است که در زمان‌هایی که با پایداری هوا مواجه هستیم هوای سطح زمین اجازه صعود پیدا نمی‌کند و همین امر سبب انباشت آلاینده‌های هوا در سطح زمین می‌شود که سنجنده‌های سنجش آلاینده‌های سطح زمین میزان‌های بالایی را نشان می‌دهند که دلالت بر آلودگی جو سطحی دارد.

بیشتر بخوانید:

بارش‌های اخیر پایتخت اسیدی نبود

تغییرات اقلیمی در افزایش آلودگی هوا تاثیر دارد

سید محمد مهدی میرزایی قمی، رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم پیشتر درگفتگو با میزان گفته بود که بر اساس مطالعات، تغییرات اقلیمی در شهر تهران، انواع مختلفی از مخاطرات اقلیمی را تشدید می‌کند. تغییرات اقلیمی سبب تشدید پایداری حرارتی و افزایش دوره استیلای پرفشار جنب حاره‌ای بر روی ایران است که موجب تغییر در الگوی بارش می‌گردد. پایداری برودتی نیز که معمولا با وارونگی دما همراه است شدت می‌یابد. این مساله به خصوص برای کلانشهر تهران حائز اهمیت است چرا که از نظر جغرافیایی چندان پالایش پذیر نیست و ساختار شهری، دسترسی به از باد‌های محلی و منطقه‌ای را غیرممکن می‌سازد. بنا بر مطالعات انجام شده، در برخی سال‌ها، در تهران نزدیک به ۲۰۰ روز را با وارونگی دما مواجه هستیم که در ۹۰ درصد موارد، ارتفاع این وارونگی کمتر از ۵۰۰ متر است. در چنین مواردی آلاینده‌های هوا در این ارتفاع محبوس خواهند شد که معمولا در مناطق مرکز و جنوب شهر تهران و در فصول سرد سال شاهد آن هستیم.

محمد رستگاری، معاون نظارت و پایش محیط زیست استان تهران پیشتر در گفتگو با میزان در خصوص آلودگی هوای تهران گفت: آلودگی تابع مدیریت شرایط اقلیمی و شرایط توپوگرافی هواشناسی است. میزان انتشار آلاینده آلودگی تهران با توجه به قرار گرفتن در شرایط جغرافیایی خاص و از لحاظ توپوگرافی پایداری هوا و ایجاد آلودگی در این شهر بسیار زیاد است. سالانه حدود ۱۵۰ روز با کمبود نیتروژن یا همان وارونگی دما و هوای آلوده در تهران روبرو هستیم درواقع وقتی وارونگی دما داشته باشیم امکان تخلیه طبیعی از سطح شهر وجود ندارد و آلودگی به علت شرایط جغرافیایی و از طرفی هم به دنبال امکان تجمع آلودگی که ایجاد شده و به صورت چتری بر روی شهر عمل می‌کند و سطح شهر را می‌پوشد.

انتهای پیام/