به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا: با هر زلزله ای در ایران یا جهان دوباره شهروندان تهرانی درگیر با فکر وقوع زمین لرزه در پایتخت می شوند. این در حالی است که وقتی به شرایط نیز نگاه می کنند این مسئله کاملا مشهود است که وضعیت مدیریت بحران در کلانشهر تهران آنچنان که باید مدنظر قرار نگرفته است.
مهدی زارع استاد پژوهشگاه زلزله شناسی در گفت‌وگو با خبرنگار حوادث رکنا، درباره احتمال وقوع زلزله در تهران گفت: زمین لرزه های شدید در یک پهنه عمیق اتفاق می افتند. برای مثال زلزله منجیل در عمق ۲۰ کیلومتری اتفاق افتاد یا در همین زلزله ترکیه نیز، زمین لرزه نخست در عمق ۲۰ کیلومتری رخ داد و طبیعتا عوامل مختلفی نیز می تواند در آن تاثیر گذار باشند.
وی افزود: اقدامات و ایجاد تغییر شدید در زمین توسط بشر می تواند روی مسئله وقوع زلزله تاثیر گذار باشد. برای مثال برداشت آب زیر زمینی در حجم گسترده ۵۰ تا ۱۰۰ کیلومتر مکعب آب، می تواند برای گسل‌های زیر زمینی تحریک کننده باشد.
استاد پژوهشگاه زلزله شناسی درباره تاثیر انبوه سازی های تهران اظهار کرد: انبوه سازی تاثیری در وقوع زلزله ندارد اما همانطور که در زلزله ترکیه نیز شاهد بودیم در صورت وقوع یک زمین لرزه شدید در یک منطقه، وقتی حجم زیادی از جمعیت در یک نقطه متمرکز شده باشند، خسارت های جانی و مالی بیشتری را شاهد خواهیم بود.
زارع خاطرنشان کرد: ترکیه در بحث شهرسازی مانند ایران به سمت انبوه سازی رفت و بعد از این حادثه شاهد این مسئله هستیم که رسیدگی به وضعیت افراد بسیار سخت و غیر ممکن است. اینگونه توسعه ها در کشورهای درحال توسعه مثل ترکیه و ایران باعث آسیب پذیر شدن آنها شده است.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه در تهران توسعه شهری ما به گونه ای بوده است که تمرکز جمعیت در مناطق افزایش داشته بنابراین خطر در معرض آسیب شدید قرار گرفتن جمعیت نیز، بیشتر شده است. کمااینکه اخیرا با افزایش و توسعه جمعیت در حاشیه شهر تهران مثل پرند، پردیس، شهر قدس و.... این مسئله تبدیل معضل جدی تری شده است و در صورت وقوع زلزله آسیب بیشتری خواهد دید.
زارع در پاسخ به این سوال که آیا پیش بینی های لرزه نگاری که زلزله ترکیه را پیش بینی کرده بود و حالا مدعی شده که در ایذه نیز زمین لرزه رخ خواهد داد گفت: آن پژوهشگر نیز هنوز روش خود را در خصوص زلزله ترکیه به صورت دقیق مشخص نکرده است و گرچه در زمینه زلزله نخست ترکیه به صورت دقیق زلزله را تشخیص داد اما آن کار او را به نوعی می توان شانسی دانست. کمااینکه در نقشه بعدی که درباره زلزله در خوزستان مشخص کرده هیچ اعلام دقیقی مثل آنچه درباره ترکیه اظهار کرد، در نوشته او مطرح نشده است.
او در پایان با بیان اینکه پیش بینی زلزله در ایذه توسط آن پژوهشگر فقط مطرح شده و ممکن است تا مدت‌ها نیز اتفاقی رخ ندهد تاکید کرد: چون یک پیش بینی این فرد درست از آب درآمده دلیل نمی شود که ما بقی پیش بینی های او درست در بیایند. این فرد و مجموعه ای که در آن کار می‌کند، دنبال دیده شدن خودشان هستند. حالا در ترکیه شانس با او یار بود اما شاید دیگر اینطور نشود. کمااینکه شما اگر نقشه لرزه نگاری ایران را روبروی خود بگذارید به راحتی می توانید نقاطی که امکان زلزله در آن وجود دارد. را مشخص کنید اما نمی توانید حتما به صورت دقیق آن را مشخص کنید.
شواهد تاریخی تخمین زده شده، نخستین زلزله تهران حدود ۴هزار سال پیش از میلاد مسیح در شهر ری اتفاق افتاده و حدود یک هزار سال پیش و همچنین بعد از آن در حدود سال ۷۰۰ تا۸۰۰ میلادی نیز چند زلزله تاریخی در تهران رخ داد اما شهر دوباره از نو ساخته شد.
آخرین زلزله مهیب تهران در اثر حرکت گسل مشا و با بزرگی ۷.۱ ریشتر مربوط به ۱۷۴ سال پیش است. در این فاصله در سال‌های ۱۳۰۹،۱۳۲۶، ۱۳۳۴،۱۳۶۲ چند زمین‌لرزه در تهران احساس شده که تنها از نظر ارتباط با گسل مشا اهمیت دارد.
بر اثر این زلزله مناطق شمیرانات و دماوند تقریبا به طور کامل ویران شد و حدود ۷۰ روستا در شرق جاجرود از بین رفتند. در پایتخت حتی یک خانه از آسیب در امان نماند. بخشی از کاخ و بازار فروریخت و ساختمان سفارت بریتانیا به‌سختی آسیب دید.
اگر چه در این زمان آمار صحیحی از جمعیت آن دوره شهر وجود ندارد، اما براساس برخی گزارش‌ها در پهنه شمیرانات ۴۵هزار نفر کشته شدند. شاید در تاریخ حیات تهران، این بزرگترین زلزله‌ای باشد که در دوران حکومت شاه قاجار یعنی فتحعلی شاه به وقوع پیوست.
۱۲۲ خورشیدی شرق شهر ری با بزرگی ۷.۲ ریشتر
۲۳۴ خورشیدی شهر ری با بزرگی ۷.۱ ریشتر
۳۳۷ خورشیدی ری - طالقان - شمیران ۷/۷ ریشتر
۵۵۶ خورشیدی ری - کرج - قزوین ۷.۲ ریشتر
۱۰۴۴ خورشیدی زلزله دماوند با ۶.۵ ریشتر
۱۲۰۹ خورشیدی دماوند - شمیران با بزرگی ۷.۱ ریشتر
۱۳۴۱ خورشیدی بوئین زهرا با ۷.۲ریشتر
۱۳۵۲ خورشیدی ورامین و ایوانکی با بزرگی ۵ ریشتر
۱۳۶۹رودبار و منجیل با ۷.۴ ریشتر لرزید
۱۳۷۶ ورامین، ۷/۴ ریشتر
۱۳۸۳ فیروز آباد، ۳/۶ ریشتر
در سال 1394 در جواد آباد ورامین زمین‌لرزه 4.1 ریشتر رخ داده است و در سال 1394 در جنوب غرب فیروزکوه زلزله 4.6، در 29 آبان ماه 1396 در ملارد زلزله ملارد 5.2 و در 25 دی ماه در فیروزکوه زلزله 4.6 ریشتر و زمین لرزه 20 بهمن ماه در شریف آباد با بزرگای 3.6 ریشتر به ثبت رسیده است.
