معادن با آنکه به عنوان منبعی مهم و حیاتی تلقی می‌شوند اما بخش مهمی از اکوسیستم و محیط‌زیست بی‌نظیر مناطق مختلف را به نابودی می‌کشاند، یعنی ضمن از بین بردن پوشش‌های گیاهی باعثکوچ و یا انقراض برخی از حیوانات و موجودات نیز می‌شود به عبارت دیگر استفاده از منابع طبیعی بدون تخریب، امری غیرممکن است.
از این‌رو پروژه‌های معدنی باید با ملاحظات زیست‌محیطی همراه باشند به این معنا که در استخراج فرآورده‌های معدنی، باید به استانداردهای زیست‌محیطی توجه کرد به همین علت خبرنگار گسترش نیوزگفت‌وگویی انجام داده است با یکی از کارشناسان محیط‌زیست و نظر ایشان را درباره این موضوع پرسیده است، با ما در بخش اول این مصاحبه خواندنی همراه شوید:
دکتر تورج فتحی کارشنکاس محیط‌زیست در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار معدن گسترش نیوز درباره اثرات منفی معدن بر محیط‌زیست گفت:
معادن ما متاسفانه بخشی از اکوسیستم کشور را از بین برده است و یا درحال تخریب وسیعی است، درست است که ما در مناطق کویری دارای معادن متعددی هستیم و میگویم خشک هستند و بارندگی آنچنانی در آن شکل نمی‌گیرد ویا توان اکولوژیکی بالا به ظاهر ندارد و از نظر زیست محیطی به ظاهر ارزش ندارد ولی اصلاً اینطور نیست.
وی ادامه داد: همانطور که جنگلهای هیرکانی از نظر ارزش اکولوژیکی مثال زدنی هستند و نیاز به توجه بیشتر از نظر زیست محیطی دارند مناطق بیابانی نیز بخاطر اکولوژیکی خاصی که دارند بسیار شکننده تر از مناطقی مثل استانهای شمالی هستند.
فتحی با اشاره به سختی احیا مناطق آسیب دیده کویری افزود: ما اگر یک ظرفیت اکولوژیکی در مناطق بیابانی و کویری داشته باشیم و به واسطه فعالیت انسانی آن ظرفیت را از بین ببریم شرایط برای احیا و باز گرداندن به وضع سابق بسیار سخت تر از منطقه جنگلی که برخوردار از منابع اب و ریزش‌های جوی هست می‌باشد و امکان اینکه ما بتوانیم با صرف هزینه در مدت زمان کوتاهی شرایط رو به حالت اولیه برگردانیم خیلی بیشتر از یک منطقه بیابانی است.
این کارشناس محیط‌زیست ادامه داد: بنابراین در مناطق بیابانی ما باید خیلی با دقت بیشتری عمل کنیم که توان اکولوژیک و ظرفیت‌های اکوسیستم رو تحت تاثیر قرار ندهیم اما متاسفانه این باور غلط در نزد کارشناسان بخشهای دیگر نه بخشهای محیط‌زیست وجود دارد به طور مثال، یک کارشناس معدن صرفاً نگاهش با رویکرد اکتشاف و استخراج و بهره‌برداری از معدن است اما متاسفانه نگاه زیست محیطی به این موضوع ندارد و در واقع به فعالیت معدنی خودش توجه می‌کند و بخاطر همین متاسفانه خسارتهای خیلی زیادی به محیط‌زیست در اثر فعالیتهای معدنی به وجود می‌آورد.
وی در ادامه درباره روند بازسازی محیط‌زیست معادن و اطراف معدن اظهار کرد: بازسازی محیط‌زیست معادن و یا فرآیند بازسازی معادن از زمانی شروع می‌شود که فعالیت معدنی استارت می‌خورد، اما متاسفانه تفکری غلط در این بین رایج است که ما فرض کنیم برای معدنکاری مجوز بهره‌برداری را صادر میکنیم و بگوییم شروع به فعالیت کن و به استخراج و بهره‌برداری و استحصال و فراوری و تولید محصول برس و هر وقت مجوز استخراج آن معدن تمام شد اگر محیط‌زیست به این مسئله گیر داد با یک کار زیست محیطی هم این موضوع حل می‌شود که این یک باور اشتباهی است.
فتحی ادامه داد: فعالیت زیست محیطی یک فعالیت معدنی از زمان اکتشاف معدن شروع می‌شود یعنی از زمانیکه برای متقاضی معدن پروانه اکتشاف صادر و معدن کار شروع به احداث راه دسترسی، احداث ترانشه، احداث چاهک، احداث تجهیزات کارگاهی کانکس یا احیاناً ساختمان‌سازی می‌کند.
وی افزود: ما در قانون معدنکاری ماده‌ای داریم که معدنکار می‌تواند در دوره اکتشاف برداشت محدود از معدن انجام دهد و زمانیکه برداشت ماده معدنی صورت می‌گیرد معدنکار باید مجاب شود به احیا بخشهایی که تخریب در آن رخ داده است و خسارت به محیط‌زیست وارد کرده است
این کارشناس محیط‌زیست دز پایان اظهار کرد: باید همزمان با فعالیت دوره اکتشاف و بعد از دوره اکتشاف و بهره‌برداری فعالیتهای بازسازی و احیا محیط‌زیست اطراف معدن و در محدوده‌ای که مجوز صادر شده است این امر اتفاق بیافتد
البته در دوره اکتشاف این محدوده گسترده تر است و در حدود چهل کیلومتر مربع پروانه کشف داده می‌شود که ممکن است معدنکار در آن چهل کیلومتر مربع جاده احداث کند یا ترانشه احداث کند و یا ممکن است که تخریبهایی در محیط‌زیست ایجاد کند باید در همان و قبل از اعطای مجوز بهره‌برداری نسبت به احیا و بازسازی مناطق تخریب شده اقدام کند
و باید در مرحله بهره‌برداری نیز بازسازی و احیا همزمان با بهره‌برداری انجام گیرد، ضمن اینکه بعد از اختتام فعالیت معدنی و اتمام ذخایر معدنی و برچیدن کارگاهها و کمپ و وسایل باطله و ماشین‌آلات نیز باید یک فعالیت بازسازی و احیا در منطقه صورت گیرد بنابراین احیا و بازسازی محیط‌زیست معدن از زمان شروع فعالیت اکتشاف تا اختتام و تعطیلی معدن باید ادامه داشته باشد.
