عکس های کویر لوت
کویر لوت یا دشت لوت ( به انگلیسی : Dasht-e Lut ) بیابانی پهناور با وسعت 120 هزار کیلومتر است که 10 درصد ایران را در بر گرفته است. کویر لوت جزو مناطق خشک و بسیار گرم و 25 امین بیابان پنهاور جهان محسوب می شود.
تا مدت ها چال گرم مرکزی گندم بریان در کنار این کویر را به عنوام گرمترین نقطه زمین می شناختند . در سال 2005 رادیومتر فروسرخ ماهواره اکوآی ناسا دمای مناطق مرکزی کویر لوت را 70.7 درجه سانتیگراد اندازه گیری کرده است.
در مجموع ترکیب آهن در سطح زمین و ماسه های تیره رنگ لوت علت دمای بسیار زیاد آن محسوب می شود ولی باردهای 120 روزه سیستاندر فصل تابستان عامل تعدیل هوای این منطقه محسوب می شوند.
کویر لوت سرشار از ناشناخته هاست و به قدری جذاب و اسرار آمیز است که به عنوان اولین اقر طبیعی ایران در فهرست مسراث یونسکو ثبت جهانی شده است.
در حال حاضر شهداد و کلوت های کرمان تنها مسیر دسترسی به کویر لوت برای علاقمندان کویر گردی و بیابان گردی محسوب می شود و سایر مناطق کویر لوت فاقد هر گونه فاکتور ایمنی برای گردشگری است.
بهترین زمان سفر و بازدید از کلوت های شهداد فصل بهار و پاییز است.
دشت لوت
کویر لوت در جنوب شرقی ایران است و به عنوان بکرترین نقطه ایران شناخته می شود. کلمه " لوت " در زبان بلوچی به معنی برهنه ، بی آب و علف ، تشنه و خالی از همه چیز است. بخش بزرگی از این بیابان را ماسه زار و ریگ زار تشکیل داده است و سایر مناطق حالت کویری دارد.
بیایان به مناطقی گفته می شودکه بارش سالانه کمتر از 50 میلی متر است و پوشش گیاهی بسیار فقیری دارد ولی کویر به زمین های رسی گفته می شودکه نمک بسیار بالایی داشته و به عنون شوره زار شناخته می شوند.
زمان تشکیل اغلب کویر ها به دوره سوم زمین شناسی برمیگردد که قبلا به جایشان دریاچه های باستانی قرار داشته است و حالا در اثر تبخیر آب دریاچه ها در سالیان دور فقط نمک از آن ها به جا مانده است که مانع از رشد هر گیاهی در منطقه می شود.
بنا به تعریفی که در بالا گفته شد اغلب زمین شناسان بر این باورند که تنها بخشی از بیابان پهناور لوت حالت کویری دارد بنابراین درست نیست از اصطلاح کویر لوت استفاده شود.
کویر لوت در نقشه ایران
کویر لوت محدوده ای بسیار وسیع است که بخش هایی از سه استان سیستان و بلوچستان ، خراسان جنوبی و کرمان را فرا گرفته است. کویر لوت سوزان از شمال به جنو امتداد دارد ، از غرب با گسل نای بند و از شرق با گسل نهبندان محدود شده است.
میانگین طول بیابان لوت از شما به جنوب حدود 900 کیلومتر و از شرق به غرب حدود 300 کیلومتر است.
حدود 70 درصد این بیابان وسیع در استان کرمان و 30 درصد دیگر در استان های خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان است.
کویر نوردی در بیابان لوت معمولا ازمسیرهای شناخته شده انجام می شود که پرطرفدار ترین آن ها منطقه شهداد و کلوت های کرمان است.
در باور عوام ، لوت مرکزی با داستان های ماوراءالطبیعه پیوند تنگاتنگی دارد.
کویر لوت به عنون صعب العبور ترین بیابان جهان شناخته می شود.
عده ای این مکان را شهر نفریت شده قوم لوط می دانند که به سنگ تبدیل شده است و وجه تسمیه نام گذاری کویر لوت را همین موضوع می دانند.
پای انسان هرگز به بخش هایی از کویر لوت نرسیده است.
در حاشه کویر لوت و شهداد آثار تمدن های باستانی شامل سفالینه ها و ظروف سنگی مربوط به 3000 سال قبل از میلاد مسیح کشف شده است.
بخش هایی از کویر مرکزی به قدری داغ است که حتی باکتریها هم قادر به زنده ماندن در آنجا نیستند.
در منطقه زنگی احمد که هیچ اثری از آب و آبادانین نست ، آثار بنایی به شکل برج های مخروبه مشاهده می شود که در اطرافش سفال و شیشه های رنگی کشف شده است.
گفته می شود که در سال های اخیر فسیلی از ناخن دایناسور در کویر لوت کشف شده است که البته نیاز به بررسی دقیق تر دارد.
کویر لوت بیایانی پست با ارتفاع و ویژگی های جغرافیایی نامتقارن است و به واسطه شکل ناهمواریها و پراکندگی جغرافیایی ، زمین شناسان ، به صورت طبیعی کویر لوت را به سه بخش تقسیم کرده اند:
شمالی ترین منطقه لوت که بیشتر در استان خراسان جنوبی و اطراف بیرجند واقع شده و به نام لوت خراسان و لوت بیرجند شناخته می شود.
ارتفاع آن در شمالی ترین نقطه به 1000 متر می رسد و به سمت جنوب تا 500 متر کاهش پیدا میکند.
بافت لوت شمالی ریگی و شنی است و قسمت جنوبی آن بریدگی های نامنظمی دارد که به رود شور بیرجند می رسد.
وجود کوه ها و تپه های رسوبی و آتشفشانی در این منطقه جلب توجه می کند که باعث بروز زلزله های زیادی در لوت شمالی می شوند.
لوت مرکزی متفاوت ترین قسمت کویر لوت محسوب می شود. این بخش 162 کیلومتر طول و 52 کیلومتر عرض درد و به نام چاله لوت شناخته می شود که پوشیده از توده های عظیم به هم پیوسته ماسه است.
کویرهای نمک و گچ به طور پراکنده در این بخش یده می شود که میتواند به کویر ملک محمد در بخش غربی ریگ یلان اشاره نمود.
جنوبی ترین منطقه کویر لوت که از نظر پوشش گیاهی و آثار به جا مانده تمدن های باستانی ، پربارتر از دو قسمت قبلی است. این منطقه به نام لوت زنگی محمد شاخته می شود که بخش عمده ای از استان کرمان و شمال سیستان و بلوچستان را در بر گرفته است و از لحاظ ژئومورفولوژی به سه بخش تقسیم می شود :
دشت سر در کویر لوت
متمایل به مرکز کویر لوت است و علاقمندان زیادی دارد . دشت سر از غرب به کلوت ها و کلوتک ها و از شمال به مسیر ارتباطی شهداد – نهبندان و منطقه های بالازرد و پوزه کال ، از شرق به ریگ یلان و از جنوب به هامون شور و لوت جنوبی می رسد.
این منطقه در منابع خارجی به نام هامادا ( به انگلیسی : Hamada ) شناخته می شود که پوشیده از سنگ های کوچک و بزرگ است که انگار توسط استادکارانی توانمند کنار هم قرار گرفته اند. به همین دلیل به نام سنگ فرش بیابان شناخته می شود.
دلیل پیدایش این منطقه بدون هر گونه پوشش گیاهی ، فرسایش باد، تغییرات شدید دما و فرسایش توسط آب های جاری است.
کلوت های کویر لوت
کلوت اصطلاحی محلی است که به خندق های عمیق و هرم های ماسه ای بزرگ گفته می شود که در اثر فرسایش خاک بوجود آمده است و پدیده ای منحصر به فرد است. کلوت های کویر لوت در 42 کیلومتری شهداد و در محدوده ای با عرض 80 و طول 145 کیلومتر قرار دارد.
این کلوت های تماشایی اصلی ترین جاذبه لوت به شمار می ایند که در اثر فرسایش رود شور و بادهای 120 روزه سیستان بوجود آمده اند.
تپه های ماسه ای در کویر لوت
در قسمت شرقی لوت مرکزی ، محدوده ای 50 هزار هکتاری پوشیده از تپه های ماسه ای قرار دارد که ارتفاع برخی از این تپه های هلالی شکل یا برخان تا 500 متر تخمین زده می شود.
در بخش های مرکزی کویر بوت به احتمال زیاد حیاتی وجود ندارد ولی در شرایط آب و هوای مساعد تر میتواند حیات موقتت و مقطعی مشاهده نمود مثلا در فصل بهار در منطقه دشت سر بعد از باران های محدود فصلی گیاهان چمنی رشد میکنند که در زمانی کوتاه می سوزند و خشک می شوند.
در بخش ریگ یلان گونه های متعدد گیاهان ماسه پسند قرار دارند از جمله اسکنبیل ، تاغ و نسی. تراکم این پوشش گیاهی در شرق لوت بیشتر است.
در 20 کیلومتری منطقه شهداد ، درختان و درختچه های گز مشاهده می شود.
پوشش های گیاهی کویر لوت
یک یا زمتفاوت ترین منظره های کویر لوت ، نبکا یا گلدان های ماسه است که یک یاز جاذبه های شگفت انگیز و منحصر به فرد کویر لوت محسوب می شود.
تل های ماسه ای که مانند گلدان ، درختچه های گز را در بر گرفته اند گاهی تا 10 متر ارتفاع دارند.
از نظر مقایسه میتوان گفت که بلندترین نبکا در صحرای بزرگ آفریقا فقط 3 متر ارتفاع دارد .
این پدیده شگفت انگیز زمانی ایجاد می شد که سطحی هموار ماسه ای رطوبت کافی داشته باشد. نمونه های بزرگتر و پیچیده تر با مخروط های بیشتر از " نبکا " در لوت وجود دارد که به نام " ربدو " شناخته می شود . ربدودر کمتر نقطه ای از زمین به چشم می خورند.
در شرق کویر لوت جانواران مقاوم به بی آبی زندگی می کنند از جمله مار ، پرندگان لاشخور ، جرد د، پامسواکی ، روباه ، گربه شنی و انواع آگما.
حدد 70 گونه پرنده در کویر لوت زندگی میکنند که نقطه مشترک همه آن ها رنگ سفیدشان است که بعث می شود گرمای کمتری جذب بدنشان بشود. این پرندگان آب مورد نیازشان را از خوردن حشرات یا شبنم صبحگانی تامین می کنند.
مانند سایر مناطق بیابانی اختلاف دمای کویر لوت در روز و شب محسوس است. از آنجا که پوشش گیاهی بیابان کم است و گیاهی نیست که شبها فتوسنتز انجام دهد و دما را تعدیل کند و عدم جذب گرمای روز توسط شن و ماسه ، باعث کاهش دما در شبهای کویر می شود.
البته بادهای 120 روزه سیستان نقش تعدیل کننده هوای کویر لوت را ایفا میکنند و باعث می شوند که در روز دما خیلی افزایش نیابد و در شب کاهش دمای کمتری احساس شود.
آسمان شب کویر لوت بهشت ستاره شناسان محسوب می شود و بکر بودن لوت نسبت به سایر بیابان های ایران باعث شده عکاسان و ستاره شناسان و محققان زیادی به این منطقه سفر کنند.
دریاچه کویر لوت
تعدادی روان آب به خصوص در حاشیه کویر وجود دارد . بازمانده بسترهای خشکیده رودها و فرسایش زمین در چاله مرکزی رود نشان دهنده وجود روهای پرآب در گذشته در این منطقه بوده است که امروزه هنگام بارش های فصلی با کمی آب روان می شوند.
در قسمت غربی کویر لوت به دلیل وجود کوههای مرتفع کرمان ، چند رود از سمت کوه به چاله مرکزی سرازیر می شوند اغلب در تمم سال آب کافی دارند.
رود شور در شمال غرب منطقه از آب زیادی برخوردار است.
آب رود شور در چاله های بین کلوت روی زمین پخش میشود و زمین های اطراف را در تمم طول سال مرطوب نگه می دارد. پروانه هایی که در این منطقه زندگی می کنند آب بدنشان را از رطوبت خاک تامین مینمایند.
در اطراف شهدار دو رود بزرگ دیگر به سمت لوت می رون که مقدارکمی از آبشان به مصارف کشاورزی می رسد.
بارش های فصلی قابل توجه در سال 1398 باعث ایجاد دریاچه ای در منطقه شهداد شد که باعث حیرت همگان شد ه است. این دریاچه به نام " جون نمکسر " شناخت می شود و به اندازه ای زیباست که بازدیدکنندگان زیادی به سمت رنگ فیروزه ای آندر وسط بیایان سوزان جلب کردده است.
این دریاچه در مسیر شهداد به نهبندان تشکیل شده و بخش زیادی از جاده را زیر آب برده است.
رود شور در کویر لوت
برای رفتن به کلوت شهداد ابتدا باید به کرمان بروید. فاصله تهران تا شهداد از مسیر زمینی حدود 10 ساعت ست و به دلیل جاده های ناهموار شهداد ، مسافت از شهداد به سمت کلوت ها حدود 2 ساعت طول می کشد.
در طول مسیر تهران به شهداد از شهرهای قم ، کاشان ، یزد ، رفسنجان و کرمان عبور میکنید.
برای استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی از هر قسمت کشور باید مقصدتان را کرمان انتخاب کنید و از انحا به سمت شهداد بروید.
از شهداد تا ابتدای منطقه کلوت ها حدود 45 کیلومتر راه است. در کیلومتر 20 جاده شهداد به سمت کلوتها به یک سه راهی می رسید که سمت راست به سمت کمپ کویری می رود.
منطقه کلوت های شهداد به سه بخش سبز ، نارنجی و قرمز تقسیم می شود که بازدید از منطقه سبز برای عموم آزاد است ولی بازدید از منطقه نارنجی و قرمز ممنوع بوده و برای ورود به این منطقه نیاز به راهنما و گرفتن مجوز دارید.
از آنجا که احتمال گم شدن در کویر بسیار بسیار زیاد است حتی افراد حرفه ای هم بدون حضور راهنما به مشکل خواهند خورد.
عکس های کویر لوت
شهر باستانی شهداد مرکز حکومت " آرتا " در ایران باستان بده است و قدیمی ترین پرچم فلزی جهان به نام " درفش شهداد " در این منطقهکشف شده است.
امکانات گردشگری این شهر ناکافی است ولی پدیده بی نظیر کلوتها و جاذبه های خیال انگیز کویری زیادی دارد. قدمت کلوت های شهداد به 20 هزار سال قبل می افتد.
بازدید از کلوت های این منطقه شما را به سمت تمدن های باستانی می کشاند. نام علمی این پدیده " یاردانگ " است . این پدیده سحر انگیز زمین شناسی به عنوان چهارمین اثر طبیعی شگفت انگیز شناخته می شد.
یاردانگ یا کلوت ها برجستگی هایی هیتندد که در بین خندق ها و شیارهای U شکل قرار گرفته اند و در راس آن ها زاویه ای قائمه دیده می شود ولی در سمت رو به باد یاردانگ ، سطحی با شیب تند قرار دارد.
یاردانگها در طی فرسایشی 20 هزار ساله توسط باد و آب تراشیده شده اند و تبدیل به هنر دست ماندگار طبیعت شده اند . شن و ماسه هایی که توسط بادهای شدید در هوا به پرواز در می آیند در طی سالیان در برخورد با صخره ها باعث صیقل دادن و تراش خوردن آنها شده اند. رود شور کویر هم مانند سفالگری کهنه کار با حوصله در شکل گیری کلوت ها نقش داشته است.
کم ارتفاع ترین نقطه فلات ایران با ارتفاع 56 متر از سطح آب در شهداد قرار درد.
کلوت های شهداد در سعت 11 هزار کلومتر مربع و با کمتر نشانه های حیات قرار گرفته اند.
در سال 65 جسد 15 گاو در این منطقه کشف شده بود که به دلیل حرارت و نمک زیاد خاک زیاد بدون پوسیدگی خشک شده بودند.
برای سفر به شهداد میتوانید در کمپ های اختصاصی مانند کمپ کویری شهداد که با کپرهایی از جنس درخت خرما ساخته شده ا ست یا اکوکمپ ستاره لوت اقامت کنید.
اقامت گاههای بوم گردی پرشماری در این منطقه وجود درد از جمله اقاتگاه عقیق ، کلوت ، گندم بریان ، کاشکیلو ، نبکا ، یادگار ، ترنج ، درفش ، شب های پر ستاره و غیره .
امکانات رفاهی و تفریحی کویر لوت کمتر از کویر مرکزی است ولی جاذبه های منحصر به فرد و متفاوتی دارد که میتواند برای گردشگران جذاب باشد.
سافاری در کویر لوت
اگر به ماجراجویی در طبیعت بکر و آفرود و مشاهده مناظر بی بدیل کویر لوت علاقمندید میتواند با اجاره کردن وسیله نقلیه در کویر به گردش بپردازید.
شترسواری در کویر لوت
سفر به کویر بدون تماشای شترها یا شتر سواری لطفی ندارد. در کویر لوت میتوانید این فرصت را مغتنم شمرده و شتر سواری را تجربه کنید.
مناظر کویر بسیار بکر و زیبا است. ف قدم زدن در مناطق حاشیه ای حفاظت شده فرصتی عالی برای گرفتن عکسهای منحصر به فرد از طبیعت و از خودتان به شما میدهد که هیچ کجای دیگر امکان تکرارش برای شما وجود نخوهد داشت.
تماشای ستارگان شب در آسمانی شفاف و بدون آلودگی یکی از شاخصه های سفر به مناطق کویر است. زیباترین منظره ای که به عمرتان ندیده اید را میتوانید با تماشای آسمان شب کویر تجربه کنید. از آنجا که اقامت شبانه در کویر کار بسیار خطرناکی است حتما برای اقامت شبانه در کمپ بمانید.
قلعه شفیع آباد در کویر لوت
قلعه شفیع آباد در ابتدا به عنوان کاروان سرا مورد استفاده قرار می گرفت که تزئینات آجری منحصر به فردی دارد و بخش عمده روستای شفیع آباد را تشکیل میدهد.
آب انبار تاریخی شهداد به نام آب انبار حاج محمد تقی شناخته می شود و یکی از جاذبه های شهر به حساب می آید. از این آب انبار به عنوان محلی برای ذخیره مواد فاسد شدنی در گرمای کویر استفاده می شده است.
گردآوری : بخش گردشگری بیتوته
