قیمت ها در بازار سکه و ارز غیر واقعی است

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما برنامه میز اقتصادشبکه خبربا حضورمحمدشیرجیان کارشناس مسائل پولی و بانکی و نادر بذرافشان رئیس اتحادیه طلا و جواهرو/ هادیان کارشناس مسائل اقتصادی (تلفنی)به موضوع سرمایه گذاری در ارز و طلا، آری یا خیر پرداخت.جزییات این گفتگو را در ادامه می خوانید. 

مقدمه مجری: این روز‌ها بازار ارز و سکه با توجه به نوسانات موجود و تاثیری که روی سایر بازار‌ها دارد در کانون توجه کارشناسان، رسانه‌ها و محافل مردمی و اقتصادی قرار گرفته، بازار ارز این روز‌ها نرخ‌هایی را تجربه می‌کند که به اعتقاد کارشناسان با واقعیت‌های بنیادین اقتصاد نه تنها همخوانی ندارد بلکه فاصله زیادی دارد و به همین دلیل هر لحظه باید منتظر ترکیدن حباب ایجاد شده، سقوط آزاد نرخ و بازگشت به نرخ‌های واقعی بود موضوعی که صرفا یک پیام دارد، سرمایه گذاری در این بازار ریسک بالایی دارد، زیرا همانطور که ضریب افزایش آن بالا بوده، جهش و سقوط آن نیز ضریب بالایی دارد و برای اشخاص حقیقی بسیار خطرناک است، حالا که نرخ ارز توسط مسئولین غیرواقعی خوانده می‌شود و سرمایه گذاری در آن پرریسک، سوالی که ذهن همگان را درگیر می‌کند این است که واقعیت اقتصاد امروز چیست و نرخ ارز چگونه و براساس چه شاخص‌هایی محاسبه می‌شود و نرخ موجود چقدر حباب دارد و اگر این بازار پرریسک است و نباید وارد آن شویم بهتر است سرمایه خود را در چه حوزه و بازاری سرمایه گذاری کنیم. در ابتدا گزارشی ببینیم.

سوال: در حال حاضر ارزیابی کلی تان را بفرمائید از وضعیت بازار ارز و سکه.

شیرجیان: شرایط بازار ارز این روز‌ها برای مردم مشخص است و این بازار را دارند به صورت مستمر مردم و فعالان اقتصادی رصد می‌کنند و مردم رفتار هوشمندانه اقتصادی دارند و اگر این بیان را داریم و این ادعا را داریم که این بازار رفتار حبابی دارد و قیمت‌هایی که در این بازار است قیمت‌های غیرواقعی است باید برای مردم دلیل بیاوریم و مستدل صحبت کنیم برای فعالان اقتصادی که این بازار را به صورت مستمر دارند رصد می‌کنند.

سوال: یعنی مردم متوجه شوند واقعیت‌های و شاخص‌هایی که براساس آن نرخ ارز شکل می‌گیرد چیست که بتوانند خودشان تحلیل واقعی داشته باشند.

شیرجیان:به هر حال مردم براساس منابع و داده‌هایی که دارند رفتار بازار را تحلیل می‌کنند و باید برای مردم این موضوع شفاف شود.

سوال: شاخص‌ها و واقعیت‌هایی که براساس آن اقتصاد و نرخ ارز شکل می‌گیرد.

شیرجیان: اگر دلایلی بخواهیم بیاوریم برای این که این بازار رفتار حبابی و غیرواقعی از خودش نشان می‌دهد این دلایل را باید براساس منطق‌های اقتصادی بیاوریم، من می‌خواهم چند تا از این دلایل را خدمت بزرگواران عرض کنم تا خود فعالان اقتصادی قضاوت کنند که آیا این بازار رفتار حبابی دارد یا ندارد. ببینید ابتدای امسال تقریبا نرخ ارز حدود ۲۷ هزار و ۸۰۰ تومان، ۲۸ تومان بود که با فرض این که تقریبا براساس آخرین داده‌ها نرخ تورم اگر ۴۵ درصد باشد، فرض را هم بر این بگذاریم که کل تورم در این نرخ ارز تخلیه می‌شود و ارزش پول ملی به میزان نرخ تورم تضعیف می‌شود این نرخ حدود ۲۷ و ۸۰۰ تومانی الان باید تقریبا باید حدود ۴۰ هزار و ۳۰۰ تومان تا ۴۱، ۴۲ تومان باشد یعنی یک کریدور بین ۴۰ تا ۴۲ هزار تومان با فرض این که این تورم به صورت کامل در نرخ ارز خودش را تخلیه کرده، اما خوب قیمت‌هایی که الان می‌بینیم با قیمت‌هایی که براساس واقعیت‌های اقتصادی وبراساس ساختار‌های اقتصادی کشور که در ادامه عرض می‌کنم وضعیت منابع و مصارف ارزی کشور فاصله داریم امروز قیمت‌هایی می‌بینیم ۵۷-۵۸ تومان عدد‌هایی این چنینی که خود همین رشد هم یک سیگنال را به فعالان اقتصادی می‌دهد که یک رشد غیرواقع بینانه است یعنی نرخ ارزی را که شما وقتی مراجعه میکنید تا دو هفته پیش ۴۴-۴۵ تومان بود امروز می‌بینیم که بالای ۲۵-۳۰ درصد رشد کرده و اصلا تناسبی با واقعیت‌های اقتصادی ندارد.

سوال: ما می‌خواهیم بحث را بازتر کنیم مردم ما باید چه شاخص‌هایی را ببینند و متوجه باشند که براساس آن شاخص‌ها دارد نرخ ارز شکل می‌گیرد و اگر آن شاخص‌ها تغییر کند، نرخ ارز افزایش پیدا می‌کند یا کاهش پیدا می‌کند، این علامت‌ها را برای مردم توضیح دهید.
شیرجیان: یک موردش همین تورم بود که خدمتتان عرض کردم، مورد دیگر وضعیت منابع و مصارف ارزی کشور است، منابع و مصارف ارزی کشور مشتمل بر چه مواردی است؟ میزان صادرات ما، صادرات نفتی و صادرات غیرنفتی است. براساس آخرین آماری که منتشر شده که آمار مراجع رسمی است میزان صادرات غیر نفتی ما برای بازه زمانی ده ماهه ۴۵ میلیارد دلار بوده و این عدد نسبت به سال گذشته ۱۷ درصد رشد داشته است.

سوال: معنی آن این است که ما از لحاظ منابع ارزی هیچ مشکلی نداریم.

شیرجیان: احسنت، هم از منابع ارزی از محل صادرات غیرنفتی و هم از محل صادرات نفتی حالا بزرگواران مستحضر هستند میزان صادرات نفتی ما هم به لحاظ کمی و هم به لحاظ ارزشی رشد بسیار قابل توجهی نسبت به سال گذشته دارد یعنی عدد‌های بالای ۳۰ تا ۴۰ درصد رشد پیدا کرده و در همین بازه زمانی هم میزان تامین ارز ثبت سفارش‌های ما به میزان ۳۰ درصد افزایش پیدا کرده است که الان واردات را عرض کنم این خودش را نشان می‌دهد، ما میزان وارداتمان در ده ماهه نخست امسال ۴۸ میلیارد دلار بوده که این عدد نسبت به سال گذشته ۱۶ و ۹ دهم درصدافزایش نشان می‌دهد یعنی نشان می‌دهد که ما میزان سیالیت تبادلات ارزی کشورمان بسیار زیاد شده یعنی مجموع میزان صادرات و واردات ما نزدیک ۱۰۰ میلیارد دلار

سوال: با این اعداد تراز تجاری مثبت می‌شود؟

شیرجیان: تراز تجاری بله البته تراز تجاری ما وضعیت واردات ما نسبت به صادرات بیشتر است، تراز تجاری غیرنفتی ما منفی است، ولی وقتی شما درآمد‌های ارزی نفتی را هم به این اضافه می‌کنید عدد، عدد بسیار بالاتری است.

سوال: منظورم جمع کل است، تراز را از کل اگر بگیریم مثبت است.

شیرجیان: از کل بله، تقریبا شاید بالای ۶۰ میلیارد دلار تراز ارزی ما مثبت باشد البته میزان درآمد‌های ارزی نفتی را به صورت رسمی اعلام نمی‌کنند با توجه به ملاحظاتی که وجود دارد، ولی رشدش هم به لحاظ کمی و هم به لحاظ ارزشی رشد بالایی بوده است. این فاندامنتال‌ها و آن موارد بنیادی است که باید بازار به آن توجه کند و براساس واقعیت‌هایی که شکل می‌گیرد یک مورد دیگر، ما اخیرا شاهد این ابتکار بودیم یعنی موضوعی که سال‌ها به نحوی درواقع از یکی از مطالبات جدی تحلیلگران و صاحبنظران اقتصادی بود همین راه اندازی یک مرکزی بود برای تبادلات ارزی کشور که عرضه کننده و متقاضی در این بازار بیایند کاملا به صورت شفاف و کاملا به صورت آزاد با یکدیگر مبادله کنند، الان وضعیت مرکز مبادلات ارزی را می‌بینیم که تالار حواله ارزی افتتاح شده و تالار ارز خدماتی که خودرو است افتتاح کنند، من عددی را فقط اشاره کنم میزان ارز حواله که تعیین کننده به اصطلاح ارزش محموله‌های وارداتی ما است در روز گذشته ۵۷۳ میلیون دلار بوده، میزان عرضه ارز در صورتی که در همین میزان تقاضا، میزان ارزی که مبادله شده حدود ۴۲۳ میلیون دلار بوده یعنی ما در حدود ۱۵۰ میلیون دلار حتی مازاد عرضه داریم در تالار حواله که تعیین کننده قیمت یعنی در واقع تورم محموله‌های وارداتی ما می‌شود.

سوال: جمع بندی صحبت شما این است که ما منابع ارزی مان تامین است و هیچ مشکلی نداریم و روند مبادله ارزی عرضه و تقاضا هم در مرکز مبادله ارز و طلا شفاف است پس قاعدتا نباید مشکلی باشد.

شیرجیان: بله و این المان‌ها و الزامات بنیادی اقتصاد ما است.

سوال: بسیار خوب. آقای بذرافشان بفرمائید الان وضعیت بازار طلا و سکه به چه صورت است و آیا قیمت‌هایی که الان در بازار مشاهده می‌کنیم منطقی و واقعی است و برچه اساسی این بودن یا نبودن را مطرح می‌کنید؟

بذرافشان: فلز طلا جزو فلزات گرانبها در دنیا است و خیلی می‌تواند نقش محوری در رابطه با اقتصاد کشور‌ها داشته باشد، ممکن است اجناس دیگر گران‌تر هم باشند، ولی این فلز، چون در حاشیه اقتصادی کشور‌ها می‌تواند نقش مهمی در بازار داخلی شان داشته باشد متاسفانه ما از ابتدای سال افزایش حباب سکه را داشتیم که ابتدای سال ۳۰۰ هزار تومان بود و الان به حدود ۶ میلیون تومان رسیده و هیچ گونه توجیه اقتصادی ندارد.

سوال: یعنی الان سکه ما ۶ میلیون حباب دارد.

بذرافشان: بله، در ربع سکه ۴ میلیون و در نیم سکه هم ۳ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان حباب دارد و علت آن هم بخشی نوسانات بازار است ببینید در بازار‌های جهانی ما در کل روند کاهشی داشتیم هفته گذشته یک و هفت دهم درصد کاهش داشتیم، ولی در بازار‌های داخلی ۳۲ درصد افزایش هر مثقال طلای ۱۷ عیار را داشتیم، هرگرم طلای ۱۸ عیار هم ۳۲ درصد و نیم و سکه هم حدود ۲۲ درصد ما افزایش داشتیم طی یک هفته، یکی از علت‌های اصلی آن نوسانات و افزایش قیمت ارز بوده و بخش دیگر یعنی بخش اندکی هم تقاضا بوده و علت تقاضا هم به اعتقاد من یک مقداری ارزش پول ملی شان را مردم می‌خواهند با توجه به این که طی چند ماه گذشته ما خیلی نوسان و افزایش قیمت سکه و طلا را داشتیم و علت اصلی آن هم نوسانات بازار ارز را در داخل داشتیم و یک بخش اندکی هم تقاضا در بازار بیشتر شده و علت اصلی آن هم این است که یک مقداری شرایط اقتصادی و افزایش و تورم و یک بخشی هم هموطنان برای این که ارزش پول ملی شان حفظ شود به این بازار‌ها ورود کردند و به اعتقاد من این حباب هیچ گونه توجیه اقتصادی ندارد و با توجه به شرایطی که دارد به اعتقاد من توصیه ام این است که مردم بروند اگر هم می‌خواهند در این بخش سرمایه گذاری کنند و ممکن است با هر خبر این حباب تخلیه شود بروند به سمت خرید مصنوعات طلا که الان ۶ میلیون سکه حباب دارد، ولی این وزن را بروند ۸ گرم طلای با اجرت بخرند با مالیات و با بالاترین اجرت ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، هم بخش تولید ما تقویت می‌شود و هم می‌توانند به صورت زینت استفاده کنند.

سوال: راجع به سایر بازار‌ها و بحث مصنوعات بیشتر با هم صحبت می‌کنیم، با آقای هادیان کارشناس مسائل اقتصادی گفتگو می‌کنیم تا نظر ایشان را هم دریافت کنیم. آقای هادیان سلام، این طور که کارشناسان آقای شیرجیان و آقای بذرافشان می‌گویند ما در حال حاضر منابع ارزی خوبی داریم، تامین منابع ارزی کشور و اقداماتی هم برای شفافیت در بازار در عرضه و تقاضا اتفاق افتاده است به نظر شما علت این نوسانات و این حبابی که در بازار ارز و سکه ایجاد شده است چیست؟

هادیان: ابتدا راجع به عنوان برنامه تان، سرمایه گذاری ارز یا طلا در شرایط فعلی این عنوان سرمایه گذاری واقعا درست نیست، چون سرمایه گذاری زمانی است که ما یک چشم اندازی داشته باشیم و آن چشم انداز هم قابل تحلیل باشد.

سوال: بحث هم همین است، منظور ما این است که می‌خواهیم به مخاطب این پیام را بدهیم که این که یک شخص حقیقی بدون داشتن دانش و تخصص سرمایه خودش را وارد این بازار کند می‌تواند مخاطرات بسیار بدی برایش داشته باشد.

هادیان: دقیقا همین است و الان بیشتر چیزی که در بازار ارز و طلا می‌گذرد یک نوع ماجراجویی است یعنی از سوداگری هم گذشته، چون به هر حال چشم اندازی ندارد که بشود آ ن را تحلیل کرد، من برای نرخ ارز دو بحث را مطرح کنم یکی بحث روند بلند مدت نرخ ارز است که با توجه به بنیان‌های اقتصاد مشخص است که شما وقتی نرخ تورم متوسط ۲۰ درصدی داشتید طی دهه قبل نباید انتظار داشته باشند که نرخ ارز هم مانند بقیه کالا‌ها از این روند تورمی عقب بماند به هر حال در کانال صعودی حرکت می‌کند، اما این چیزی که الان بحث است، بحث نوسانات کوتاه مدت است که متاسفانه می‌بینیم دیگر یک روند واگرایی برایش حاکم شده و هیچ گونه چیزی هم جلودارش نیست و منابع و مصارف ارزی مشخص است، مصارف ارزی ما شاید بگوییم اگر فقط بخواهیم بحث تراز تجاری را در نظر بگیریم خیلی کمتر از آن چیزی است که نیاز باشد و نرخی که الان است از آن روند تعادلش خارج شده، اما بگوییم که چرا این اتفاق افتاده؟ به هر حال کارمند و کارگر وقتی می‌بینید می‌رود سرکار و روز به روز قدرت خریدش آب می‌رود ناچار به دنبال مامنی هستند برای این که حفظ ارزش پولشان و متاسفانه در دسترس‌ترین بازار هم برای قشر عمومی شده ارز و طلا که هیچ جای دنیا این نیست که شما به راحتی بتوانید ۵ هزا ردلار خرید کنید، اما ما این تقاضا را نفی نمی‌کنیم، چون به هرحال مردم حق انتخاب دارند، چیزی که اتفاق افتاده این که بانک مرکزی در شرایط نرمال با ابزار‌های سیاستی یا سیاست‌های ارتباطی اش می‌تواند این نوسانات را مدیریت کند، این اتفاقی است که افتاده در دوره‌های قبلی مثلا که ما اگر سال ۹۸ را در نظر بگیریم مقام پولی کشور می‌گوید که مردم وارد بازار ارز نشوید مثلا دلار حول و حوش ۱۰-۱۲ تومان است مصاحبه می‌کنند و می‌گویند وارد بازار ارز نشوید، ولی نرخ ارز همینطور بالا می‌آید و تا ۳۰ تومان می‌رسد و هنوز هم ادعا می‌شود که وارد بازار ارز نشوید و به نوعی مقام پولی کشور اعتبار بانک مرکزی را که مثلا باید نظام بخش باشد در بازار ارز، زیرسوال می‌برد و مردم این را می‌بینند و می‌گویند در سال گذشته این بوده که وقتی می‌گویند نخرید پس ما برویم بخریم و این است که آن سیاست ارتباطی بانک مرکزی در دوره قبل به چالش کشیده شده و افرادی که این کار را کردند الان مدعی هستند که الان چرا بانک مرکزی کاری انجام نمی‌دهد و بحث بعدی سرمایه اجتماعی مردم است که دچار تخریب شده وقتی که ما سرمایه‌های اجتماعی را از بین می‌بریم دیگر مردم به سیاست گذار اعتماد ندارند.
سوال:، چون فرصت محدود است، اشتباهات گذشته‌ای که حالا بوده حتما در این مسیر دخیل بوده و اتفاقاتی که الان افتاده، اما الان نکته این جا است که الان منابع ارزی ما تامین و تکمیل است و مردم هرچه قدر ارز بخواهند در حوزه مسافری و خدماتی و در تمام حوزه‌ها الان می‌توانند تهیه کنند یعنی ارز موجود است حالا چه اتفاقی می‌افتد که این وسط ما شاهد این نوسانات می‌شویم و الان هم اذعان دارند به این موضوع که بازار ارز یک حبابی دارد و این ریسک وجود دارد برای کسانی که واردش شوند امکان دارد آسیب ببینند، نظرتان را راجع به این مطلب بفرمائید.

هادیان: این که منشا این تقاضا چی است، عامل انتظارات است و انتظارات هم بحث این است که هیچ چشم اندازی نسبت به آینده وجود ندارد وقتی می‌گوییم مثلا بحث فرماندهی اقتصادی در دولت باید بیاییم این چشم انداز را برای مردم تبیین کند والا کل اسکناسی که قرار است نرخ تعیین کند حداکثر حجمش ۵ درصد نیست، ولی این ۵ درصد دارد ۹۵ درصد بازار ارز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سوال: الان شما پیشنهاد می‌کنید که مردم در بازار‌های دیگر سرمایه گذاری کنند بهتر می‌تواند باشد و ریسک کمتری می‌تواند داشته باشد. هادیان: خدمت شما عرض کردم بازار ارز و طلا الان از بحث سرمایه گذاری خارج شده و کامل ماجراجویی است و فردا ممکن است نرخ ارز ۶۰ هزار تومانی بشود ۷۰ هزار تومان و یا بشود ۵۰ هزار تومان و فقط منتظر یک خبری است که این اتفاق بیفتد برسد به نرخ‌های تعادلی، اتفاقی که در سال‌های قبل به کرات اتفاق افتاده اگر بحث سرمایه اجتماعی بود ببینید آن فرمانده اقتصادی که می‌گویم باید شرایط را تبیین کند این است آن سرمایه اجتماعی اگر مخدوش نمی‌شد الان ارزنده‌ترین بازار، بازار سهام است. ما اگر نخواهیم از راه‌های سیاستی ارزی استفاده کنیم از بازار‌های سیاستی که موجود بود قبلا مخدوش شده مثلا می‌گویند ۲۰ تا ۴۰ میلیارد دلار ارز خانگی است، اگر اتفاقی که در سال‌های قبل افتاد که مثلا می‌گفتند سپرده ارزی بیایند مردم گشایش کنند و ارزشان را بگذارند در بانک و هر وقت که بخواهد خارج کند به همان نرخ بازار بعدا ما بهش پولش را بدهیم، این اتفاقی که الان می‌افتاد قابل مدیریت بود و دیگر مردم به شبکه بانکی یا سیاست گذار اعتماد ندارند که بخواهند بیایند ارزشان را بگذارند یا حتی ما سپرده ارزی مبتنی بر ریال معرفی کردیم، چرا استقبال نشد، طرف می‌گوید من بخواهم ریال بدهم با همان نرخ می‌روم در بازار ارزم را تامین می‌کنم پس، چون سرمایه اجتماعی مخدوش شده و هیچ چشم اندازی نیست ناچار هستند که وارد این بازار شوند، بازاری که بسیار خطرناک است. الان بهترین بازار، بازار سهام است که این بازار ارزنده است، ولی چرا مردم نمی‌آیند، چون یک بار قبلا توسط بالاترین مقام دعوت به بازار سرمایه شدند و همه را آوردند آن جا و بعد رها شدند.

سوال: بله درست است، از توضیحاتتان ممنون، مسائلی که در گذشته اتفاق افتاده تبعات خودش را دارد الان بحث، مدیریت در این مقطع زمانی است و آن حبابی که وجود دارد و توصیه به مردم که دچار دریافت اطلاعات اشتباه نشوند. آقای شیرجیان می‌خواستید راجع به علل و نوسانات صحبت کنید.

شیرجیان: ما وقتی راجع به علل و نوسانات صحبت می‌کنیم باید ببینیم در چه ظرفیت نهادی این نرخ‌ها دارد شکل میگیرد، من اشاره به مرکز مبادله کردم، مرکز مبادله ارز و طلا که شکل گرفته یک بازار کاملا واقعی است که عرضه کنندگان ارز متشکل از صادرکنندگان هستند و متقاضیان ارز که متقاضیان ارز هم می‌توانند واردکنندگان باشند که در تالار حواله‌ای نیازمندی‌های ارزی شان تامین می‌شود و هم می‌توانند متقاضیان خرد باشند برای ارز مسافرتی، دانشجویی، ارز حوزه بهداشت و درمان و در واقع در تالار ارز خدماتی می‌توانند نیازمندی‌های ارزی خودشان را براساس نرخی که براساس ساز و کار بازار شکل می‌گیرد یعنی براساس عرضه و تقاضای واقعی یعنی عرضه ارزی که به صورت واقعی دارد انجام می‌شودو تقاضای ارزی که براساس نیازمندی‌های اقتصادی دارد شکل می‌گیرد آن جا نرخ تعیین می‌شود حالا درادامه بحث تالار طلا را هم بانک مرکزی گرفته که قصد راه اندازی آن را به زودی دارد و تالار مشتقات و این‌ها که اتفاقا تالار مشتقات و اوراق کاغذی ارزی مبتنی بر ارز و طلا، تالاری است که همین نیازمندی‌ها و تمایلات افرادی که علاقمند هستند ریسک بیشتری در این بازار کنند یعنی یک نگاه سرمایه‌ای دارند نسبت به بازار ارز و سکه هرچند که توصیه می‌شود نگاه سرمایه‌ای نسبت به این بازار نداشته باشند، ولی یک نفر می‌خواهد یک نگاه سفته بازانه در این بازار داشته باشد،یکی واقعا نیازمندی‌های ارزی دارد و می‌خواهد نیازمندی‌های خودش را در بلند مدت هِج کند یعنی در بلندمدت یک پوشش ریسکی ایجاد شود می‌تواند در تالار مشتقات ارز و طلایی که در ادامه شکل می‌گیرد این نیازمندی‌های ارزی خودش را تامین کند منتها در آن بازار یک ساز و کار مشخصی وجود دارد مقام ناظر وجود دارد، منابع ارزی که مبادله می‌شود و میزان ضمانت و سپرده‌های نقدی که طرفین می‌سپارند مشخص است و کاملا عاری از هرگونه ریسک است، اما الان می‌بینیم که این نرخ سازی‌ها در چه بازاری انجام می‌شود و به نحوی محرک این بازار چه نرخ‌هایی است؟ نرخ‌هایی است که در بازار فردایی دارد شکل می‌گیرد و در کانال‌ها این نرخ گذاری‌ها دارد ارائه می‌شود خوب بازار فردایی بازاری نیست که اصلا عرضه ارز واقعی و تقاضای ارز واقعی شکل بگیرد اصلا ارزی وجود ندارد و متقاضی و عرضه کننده که اصلا معلوم نیست که این متقاضی و عرضه کننده جفتشان یک طرف هستند و دارند نرخ سازی می‌کنند و اصلا طرف عرضه و تقاضا مشخص نیست و اصلا مشخص نیست که این ارزی که موعدش می‌رسد اصلا تحویل می‌شود یا نمی‌شود که تحویل هم نمی‌شود.

سوال: یعنی مردم فریب این عددسازی‌ها را نخورند.

شیرجیان: بله دارد نرخ سازی در بازار فردایی انجام می‌شود که اصلا یک بازار غیرقانونی است و براساس ماده ۱۳ قانون مقررات بر رفتار‌های ارزی صرافی‌ها اصلا بازارغیرقانونی است، وارد این بحث نمی‌شوم در این بازار اصلا ارزی شکل نمی‌گیرد یعنی ارزی مبادله نمی‌شود به لحاظ عرضه و تقاضا و طرفین آن فقط از آن تفاوت قیمتی که در بازار فردا نسبت به امروز شکل می‌گیرد دارد منتفع می‌شوند و ارزی مبادله نمی‌شود.

سوال: دارند برای خودشان سود ایجاد می‌کنند.

شیرجیان: احسنت، اصلا این بازار ایجادشده، شأن این بازار و هویت این بازار این است که در واقع نرخ سازی انجام شود یعنی به افزایش قیمت تمایل دارد این بازار و اگر این بازار دچار نوسانات شود، این نرخ‌هایی که ما می‌بینیم نرخ‌های واقعی نیست یعنی براساس یک عرضه و تقاضای واقعی نیست، براساس رفتار‌های سفته بازانه و سوداگرانه‌ای است که بسیار پرریسک است و مقام ناظر به هیچ وجه آن را تائید نمی‌کند.

سوال: آقای بذرافشان سال‌ها در حوزه طلا، سکه و این‌ها فعالیت کردید و الان هم معتقد هستید به دلیل افزایش تقاضا یا نوسانات ارز و تورم‌های انتزاعی این‌ها ذهنی که دارد ایجاد می‌شود ما الان در سکه ۶ میلیون حباب داریم چقدر احتمال می‌دهید ریسک بالای آن و، چون الان خیلی از کارشناسان می‌گویند هر لحظه امکان دارد این حباب بترکد و قیمت‌ها ریزش پیدا کند، براساس تجربه‌ای که دارید این را چقدر احتمال می‌دهید؟

بذرافشان: دقیقا نمیشود آن احتمال را، ببینید آن عرضه و تقاضا خیلی مهم است، خوب الان تقاضا در بازار است و گفتم علتش را، حفظ پول ملی است طرف وقتی می‌بیند حالا ما میخواهیم در این جلسه یک نتیجه و جمع بندی بگیریم که مردم هم آگاه شوند.

سوال: شما تجارب گذشته را دارید هر وقت قیمت‌ها این گونه یک دفعه قیمت بالا رفته همانطور هم قیمت پایین آمده، بله پایین آمده با یک خبر ممکن است آمده باشد، با ثبت نام سکه و یا با یک شرایط ارائه ارز و خدمات به هموطنان، خوب این تاثیر را داشته

بذرافشان: یعنی شما معتقدید که الان امکان دارد خبری منتشر شود که براساس آن بلافاصله تمام این شش میلیون حباب بشکند. بذرافشان: بله، مثلا ثبت نام سکه باشد، عرضه سکه نیم و یک باشد و همه این مسائل ممکن است و وقتی مردم وارد این بازار می‌شوند باید ریسکش را هم بپذیرند همانطور که افزایش دارد طرف خوشحال می‌شود و کاهش آن هم ناراحتی دارد.

سوال: با توجه به این شرایط توصیه شما به مردم چیست؟

بذرافشان: توصیه من به مردم این است که ببینید در بازار‌های التهابی مردم سعی کنند ورود نکنند، چون ممکن است با یک خبر کاهش یا افزایش مجدد هم داشته باشد و سعی کنند اگر می‌خواهند بخش سرمایه‌ای شان را تقویت کنند بیایند در این حوزه اگر می‌خواهند سرمایه گذاری کنند با توجه به این که تولید ما در سال‌های گذشته با توجه به افزایش‌ها یک مقدار مورد تهاجم قرار گرفت و تولید ما مقداری کاهش پیدا کرده بیایند در خرید مصنوعات طلا، اگر هم می‌خواهند سرمایه گذاری کنند انجام دهند.

سوال: سرمایه گذاری بلندمدت می‌شود.

بذرافشان: بله و همین که بخش تولید ما و اقتصاد تولید ما در این حوزه تقویت می‌شود و هم طبق سنوات قدیم از دورادور قدیم‌ها یادمان است مادران و دوستان ما طلا را می‌خریدند به صورت زینت و بعد از سال‌ها هم یک سرمایه‌ای می‌شد در زمانی که می‌خواستند خرید خانه کنند یا جهیزیه بخرند نقش محوری داشت بیایند مثل زمان‌های قدیم این کار را انجام دهند هم بخش تولید ما تقویت شود، حباب ۶ میلیون اصلا هیچ توجیه اقتصادی ندارد سکه‌ای که نهایتا ۱۰۰ هزار تومان هزینه ضرب آن است این هیچ گونه توجیه اقتصادی ندارد و بانک مرکزی هم مدیریت کند یک مقداری روی بحث اطلاع رسانی و در شفاف سازی قیمت ارز که بتواند یک مدیریتی کند آن راهکار‌هایی که دارد و یک شرایطی هم با توجه به این که ببینید ما در روز‌های پایانی سال یک مقدار تقاضا در رابطه با هدایا در این بخش بیشتر می‌شود و همیشه بازار را تشدید می‌کرد و ممکن است در این شرایط این هدایا به حداقل برسد، ولی باید مدیریت کرد و باید آینده را ببینیم و روز‌های پایانی سال را ببینیم و به اعتقاد من اگر عرضه سکه نیم و سکه یک هم در بازار عرضه شود از طریق بانک مرکزی می‌تواند نقش خیلی مهم و محوری داشته باشد.

سوال: آقای شیرجیان نظر شما چیست با توجه به واقعیت‌های اقتصاد، الان چقدر احتمال دارد که هر لحظه این حباب بترکد و قیمت ارز سقوط کند؟

شیرجیان: این بازار کاملا بازار انتظاری است و براساس یک سری مجموعه رفتار‌های هیجانی شکل گرفته و خود مردم هم می‌توانند قضاوت کنند نرخ ارزی که تا دو هفته پیش ۴۴-۴۵ تومان بوده بدون این که اتفاق اقتصادی افتاده باشد می‌بینید یک دفعه مثلا به ۶۰ تومان برسد واقعا نرخ‌های کاملا حبابی، غیرواقع بینانه و معلوم است که نرخ سازی است که دارد انجام می‌شود و طبیعتا با یک تلنگر خبری حتما به احتمال خیلی زیاد این نرخ‌ها ریزش خیلی شدید خواهد داشت و اتفاقی که ما شاهد بودیم در سال ۹۹ در مورد بازار سرمایه افتاد و در سال ۹۷ در مورد همین بازار ارز افتاد به شدت متضرر می‌کند، ولی به هرحال ما باید شرایط را برای سرمایه گذاری مردم جذاب کنیم.

سوال: توصیه شما چیست؟ الان مردم سرمایه شان را به سمت بازار ارز نبرند، در چه بازار‌هایی ببرند؟

شیرجیان: دولت باید این شرایط را فراهم کند، بازار‌هایی که واقعا ارزش افزوده اقتصادی خلق می‌کند و مولد است را جذاب کند، مشخصا بازار سرمایه است این اعتماد باید به بازار سرمایه برگردد. مشخصا در این حوزه باید ابزارسازی انجام شود، نهادسازی انجام شود یکی از موضوعاتی که صاحبنظران اقتصادی رویش تاکید دارند در این شرایط با توجه به منابع ارزی که دست مردم و فعالان اقتصادی است صندوق پروژه‌های ارزی است ما پروژه‌های جذابی داریم در بخش‌های اقتصادی مختلف، در صنعت نفت و گاز، صنایع فولادی و معدنی و موارد این چنینی که ارزش افزوده دلاری خیلی بالایی دارد.

سوال: آمار و ارقام می‌گوید سرمایه گذاری‌های بلندمدت هیچ کدام به اندازه بازار سرمایه تا الان جواب نداده است.

شیرجیان: همین طور است که عرض کردم صندوق پروژه هم یکی از نهاد‌های بازار سرمایه است یعنی یکی از فاند‌هایی است که در بازار سرمایه وجود دارد و می‌تواند بازدهی ارزی برای مردم داشته باشد یعنی مردم می‌توانند در این صندوق پروژه ورود پیدا کنند و واحد‌های این صندوق را خریداری کنند و حتی این قابلیت را داشته باشد که یونیت هایشان بتواند تبدیل به سهام شود و در سهام آن پروژه مثلا سهام یک پالایشگاه، سهام یک پتروشیمی

سوال: یعنی هم نقدینگی را مدیریت می‌کند و هم به تولید کمک می‌کند

شیرجیان: یعنی این هدایت نقدینگی که می‌روند به سمت فعالیت‌های مولد اقتصادی باید یک ظرفیت جذابی را شما فراهم کنید باید یک ظرفیت سودآفرینی را جذاب کنید تا این منابع ارزی جذب شود، صندوق پروژه‌های ریالی است که ما ریال را برای مردم جذاب کنیم خود بازار سرمایه را جذاب کنیم، اخیرا دیدم که بحث صندوق املاک و مستغلات تعریف شد یعنی عدد‌های خردی که واقعا توانایی خرید املاک و مستغلات آنچنانی را ندارد می‌تواند واحد‌های این املاک را خریداری کند و به نفع خودش پوشش دهد نسبت به شرایط تورمی، ولی در مجموع مردم عزیز واقعا باید اعتماد کنند اگر اعتماد کنند به خدمتگزاران خودشان در مجموعه دولت و بانک مرکزی من قول می‌دهم که این بازار در ظرف یک ماه قابلیت مدیریت دارد و خودش را به سمت نرخ‌های واقعی سوق می‌دهد، ولی این اعتماد را باید بکنند اگر این اعتماد را نکنند شرایط زندگی را برای خودشان و عزیزانشان سخت و دست نیافتنی می‌کنند.یک واقعیتی است نرخ ارز همبستگی جدی دارد با قیمت‌ها و معیشت و سطح زندگی مردم، اگر اعتماد کنند خودشان را در معرض ریسک هم قرار نمی‌دهند یعنی بازار بازاری نیست که ورود پیدا کنند یعنی افرادی در این بازار وجود دارند که دارند این بازار را مدیریت می‌کنند و آن‌ها منتفع می‌شوند و متاسفانه مردم عزیز و خرده سرمایه گذاران متضرر می‌شوند.