سال‌هاست عنوان می‌شود ۲.۵ میلیون مسکن در کشور خالی از سکنه است که با اجرای اخذ مالیات در روزهای نخست اگر تنها ۳۰ درصد این تعداد واحد مسکونی نیز وارد بازار شود می‌توان بر موفقیت طرح مزبور و متعادل کردن بازار مسکن افتخار کرد.
خبرها از سازمان امور مالیاتی حاکی از آن است که کار بارگذاری اطلاعات بر سامانه املاک تا چند روز آینده به اتمام می‌رسد و بر اساس آن شناسایی املاک خالی از سکنه انجام می‌شود.
بر اساس این طرح قرار است بعد از شناسایی املاک خالی که توسط سامانه املاک انجام خواهد شد، ملک به موجب قانون اخذ مالیات‌های مستقیم وارد فرآیند رسیدگی مالیاتی می‌شود و بر اساس آن برگه مطالبه مالیات بر واحدهای مسکونی خالی به مالکان داده می‌شود. پس اگر فردی از پرداخت مالیات خودداری کرد، فرآیندهای مطالبه و وصول مالیات در چهارچوب قانون مالیات‌های مستقیم در مورد این فرد اجرا می‌شود.
مالیات بر اجاره سال‌هاست که فعال است و در شهرهای بزرگ مثل تهران و اصفهان بناهای مسکونی تا ۱۵۰ متر مشمول مالیات اجاره نمی‌شود و معاف از مالیات بر اجاره هستند. اما این معافیت برای مالیات بر خانه‌های خالی وجود ندارد، یعنی هم خانه‌های بزرگ‌تر از ۱۵۰ متر و هم خانه‌های کوچک‌تر از ۱۵۰ متر، در صورتی که به عنوان خانه خالی شناسایی شوند، مشمول مالیات بر خانه‌های خالی می‌شوند.
اگر هر واحد مسکونی بیش از یک سال خالی از سکنه و بلا استفاده بماند، به عنوان خانه خالی، مشمول مالیات موضوع ماده ۵۴ مکرر قانون می‌شود. بدین شکل که سال اول مشمول مالیات نیست، اما در سال دوم به میزان ۵۰ درصد «ارزش اجاری ملک» مشمول مالیات می‌شود.
علیزاده معاون سازمان امور مالیاتی درباره «ارزش اجاری ملک» که مبنای تعیین مالیات خانه خالی است، عنوان کرد: اجاره ملک اگر ماهی ۵ میلیون تومان باشد، این ۵ میلیون در طی ۱۲ ماه سال به ۶۰ میلیون تومان می‌رسد و مالیات بر اساس این مبلغ اعمال می‌شود. سال اول معاف از مالیات است؛ در سال دوم ۵۰ درصد ارزش اجاری ملک به عنوان مالیات اخذ می‌شود، در سال سوم ۱۰۰ درصد آن به عنوان مالیات اخذ می‌شود و در سال چهارم و بعد از آن یک و نیم برابر رقم ارزش اجاری ملک به عنوان مالیات دریافت می‌شود.
وی تاکید کرد: طبق قانون افرادی که از سال ۹۵ خانه‌شان خالی بوده است، مشمول مالیات با نرخ ۱.۵ برابر ارزش اجاری هستند.
بهمن ماه سال گذشته سامانه ملی املاک و اسکان در کشور رونمایی شد و این سامانه هم‌اکنون برای سازمان امور مالیاتی قابل استفاده است. حال اگر بارگذاری اطلاعات دستگاهها و سازمان‌ها در این سامانه عملیاتی شود می‌توان به مالیات‌گیری از خانه‌های خالی از سکنه در تابستان امسال امیدوار شد. و می‌توان خوشبین بود که در همین تابستان برگه‌های مالیاتی برای کسانی که خانه‌های خالی دارند، صادر شود.
کارشناسان مسکن درباره تاثیر اجرای این طرح بر بازار مسکن می‌گویند: طرح اخذ مالیات از خانه‌های خالی در اصل طرح بدی نیست؛ البته در صورتی که دولت بتواند این واحدها را شناسایی و از صاحبان خانه‌های خالی مالیات دریافت کند.
فردین یزدانی کارشناس مسکن در این خصوص معتقد است: شاید طرح مالیات از خانه‌های خالی تاثیری بر کاهش نرخ مسکن نداشته باشد، اما مزایای دیگری دارد که می‌توان از آنها استفاده کرد.
وی گفت: در سال ۹۵ و بر اساس آمارهای نفوس و مسکن حدود دو میلیون و ۵۰۰ هزار خانه خالی در کشور وجود داشت که به نظر می‌رسد این تعداد واحد خالی هنوز هم وجود دارد و تغییری در این آمار ایجاد نشده است.
یزدانی در ادامه گفت: طرح مالیات از خانه‌های خالی شاید در بلندمدت یا میان‌مدت بازار مسکن را متعادل کند، اما در کوتاه‌مدت تاثیری بر کاهش نرخ ندارد و نمی‌توان انتظار کاهش نرخ را با اجرای این طرح داشت. اما زمانی که تخصیص سرمایه برای ساخت واحدهای ارزان‌قیمت در دستور کار باشد، نرخ مسکن در شهرهای بزرگی مانند تهران کاهش می‌یابد.
