پرخاشگری یک عمل یا تهدید به اقدامی است که به قصد آسیب رساندن به شخص دیگری چه از نظر جسمی و چه از نظر روانی صورت می گیرد. پرخاشگری در جوانان و کودکان، یک موضوع اجتماعی مهم است. کودکان و جوانانی که پرخاشگرانه رفتار می کنند ممکن است نه تنها به خود، بلکه به خانواده، اجتماع و جامعه خود نیز آسیب برسانند.
از نظر بهترین روانشناس کودک، اصطلاح پرخاشگری، به طیف وسیعی از رفتارها گفته می‌شود که ممکن است برای خود شخص، دیگران و یا اشیاء موجود در محیط آسیب‌رسان باشد. این آسیب‌ها می‌تواند فیزیکی یا روانی بوده و نشانه‌ای از اختلالی اساسی در سلامت روان اشخاص باشند. پرخاشگری در کودکان پرخاشگر، یادآور اشکال جسمی آن مانند ضربه زدن و فریاد زدن و امثال این‌هاست. اما پرخاشگری روانی که ممکن است از آن غافل باشیم، می‌تواند بسیار آسیب زننده باشد؛ توهین یا تحریک کلامی شخص دیگر نمونه‌هایی از پرخاشگری کلامی، ذهنی و عاطفی است.
1. نیشگون گرفتن، هل دادن، هل دادن، تف کردن، زمین خوردن، ضربه زدن، لگد زدن، پرتاب اشیا و کتک زدن
2. توهین و تمسخر
3. فعالیت های پنهانی که تشخیص آنها دشوارتر است، مانند دروغ گفتن، تقلب، دزدی و آتش زدن
4. پاسخ تهاجمی به ناامیدی، تمسخر یا تهدید
5. انتشار شایعات یا شایعات، دستکاری در روابط دوستانه یا حذف یک نفر از یک گروه
6. اعمال جنسی از هر نوعی که بدون موافقت داوطلبانه شخص دیگر انجام شود
7. قلدری، که رفتار پرخاشگرانه مکرر از هر نوعی است
بهترین راه برای کاهش و جلوگیری از بروز پرخاشگری در کودکان پرخاشگر، جلوگیری از وقوع آن در وهله اول است. نا امید بودن، رفتار پرخاشگرانه در جوانان و کودکان پرخاشگر را مستلزم ایجاد روابط سرد و مناسب با اطرافیان می کند. در زیر به تعدادی از نکات برای جلوگیری از پرخاشگری در کودکان اشاره شده است:
1. انتظارات واضح را مشخص کنید؛ به جوانان اجازه دهید بدانند که انتظار دارید چگونه رفتار کنند.
2. یک رابطه ایجاد کنید و آن را درک کنید.
3. با جوانان صحبت کنید، به آن ها گوش دهید و در صورت لزوم نگرانی خود را نشان دهید.
4. ایجاد حساسیت فرهنگی؛ افراد با پیشینه های فرهنگی، اجتماعی یا معنوی مختلف ممکن است پرخاشگری را متفاوت تعریف کنند.
5. برای رفتارهای مثبت ستایش کنید.
6. از جنگ قدرت اجتناب کنید.
7. مشکلات را در صورت بروز مدیریت کنید.
8. مشکلات کوچک را قبل از تبدیل شدن به مشکلات بزرگتر حل کنید.
9. از محرک ها و تاثیرات محیط بر کودک خود، آگاه شوید.
10. استراتژی هایی برای کمک به جوانان برای مدیریت احساسات خود ایجاد کنید.
به کودکان و نوجوانان کمک کنید تا مهارت های لازم را برای مدیریت احساساتی که می تواند منجر به طغیان های پرخاشگرانه شود، توسعه دهند.
11. از تقویت مثبت استفاده کنید. مثل: ستایش و پاداش دادن به رفتارهای اجتماعی مثبت
خلق و خوی دشوار و حتی گاهی داشتن رفتارهایی مثل کتک زدن یا به کار بردن الفاظ بد
کنترل عاطفی ضعیف
مهارت های اجتماعی ضعیف
ضریب هوشی پایین تر از متوسط
مصرف مواد
برخی از مشکلات سلامت روان، مانند اختلال سلوک
یادگیری اولین و مهمترین دلیل پرخاشگری در کودکان است. کودکانی که الگوهای رفتاری پرخاشگرانه داشته‌اند، مانند الگوهای خود رفتار می‌کنند. اگر به عنوان پدر یا مادر خُلق و خویی عصبانی و پرخاشگر داریم، فرزندانمان نیز پرخاشگر خواهند شد چرا که کودکان با والدین خود همانند سازی می‌کنند و این همانندسازی کاملاً ناخودآگاه صورت می‌گیرد. یادمان باشد که حتماً لازم نیست با خودِ کودک پرخاشگری کرده باشیم.
ناکامی از دیگر دلایلی است که به پرخاشگری می‌انجامد. وقتی کودک به هدف خود دست نیابد و ناکام شود، یکی از رفتارهایی که از او سر می‌زند پرخاشگری است و اگر با پرخاشگری به خواسته‌ی خود دست یابد این رفتار پرخاشگرانه در او تثبیت می‌شود.
کودکان مضطرب کودکان آرامی نیستند. آنها پرخاشگری می‌کنند و البته بلافاصله پشیمان می‌شوند و احتمالاً از والدین خود عذرخواهی می‌کنند. به همین دلیل درمان اضطراب کودکان بسیار اهمیت دارد.
مصرف برخی از دارو‌ها دارای عوارض جانبی از جمله کج‌خلقی و پرخاشگری است که البته با قطع مصرف (تحت نظر پزشک) خاتمه می‌یابد.
کودکان گاهی در مدرسه قربانی پرخاشجویی سایر دانش‌آموزان یا معلمان هستند و این باعث می‌شود که خود آنها نیز پرخاشجو شوند.
اگر با کودکان پرخاشگر تعامل داشته باشید، به عنوان مثال: یکی از والدین، معلم یا از اطرافیان نزدیک کودک باشید، احتمالاً با رفتار پرخاشگرانه او روبرو خواهید شد. برخی از استراتژی‌هایی که در زیر توضیح داده می‌شوند می‌توانند به شما در پراکندگی یک موقعیت یا آرام کردن یک فرد جوان کمک کنند. راهبردهای دیگر پس از حادثه مفید هستند، زمانی که مهم است بفهمید چه چیزی باعث این رفتار شده است تا بتوانید علت را برطرف کنید. نحوه برخورد با کودک پرخاشگر بسیار مهم است که در خیلی از اوقات نیازمند دریافت مشاوره از روانشناس کودک هست. وی در اینجا چند نکته کلی خدمت شما ارائه می شود:
1. زبان بدن و لحن صدای خود را کنترل کنید. مطمئن شوید که زبان بدن و لحن صدای شما با پیام شفاهی شما مغایرت نداشته باشد.
2. آرام بمانید و روی این تمرکز کنید که به کودک پرخاشگر بفهمانید که به او اهمیت می دهید، نگران اتفاقاتی هستید که در حال رخ دادن است و برای کمک کردن آماده هستید. در حالی که یک جوان نسبت به شما پرخاشگرانه رفتار می کند، سعی نکنید مشکل یا درگیری را که منجر به رفتار پرخاشگرانه شده است، حل کنید.
3. راهی برای خروج پیشنهاد کنید. به یک جوان راهی برای خروج از موقعیت پیشنهاد دهید. انتخاب های واضح و با محدودیت های ایمن ارائه دهید. به این ترتیب به جوان اجازه می‌دهید تا در کنار عزت نفس خود، احساس کنترل را نیز حفظ کند.
4. تماشاگران را دلسرد کنید. هنگامی که یک جوان در حال بازی کردن است، از همسالانی که ممکن است تماشا کنند بخواهید محیط را ترک کنند و به فعالیت های خود ادامه دهند.
5. تهدید نکنید در مورد عواقبی که آمادگی انجام آنها را ندارید یا به طور غیرمنطقی شدید هستند هشدار ندهید.
6. کلی گویی نکنید گفتن، «همیشه این کار را زمانی انجام می‌دهی که . . ” رفتارهای منفی را تقویت می کند
7. منتظر لحظه مناسب باشید صبر کنید تا پس از پایان یک حادثه پرخاشگرانه، زمانی که همه آرام شدند، با یک جوان در مورد رفتارهای نامناسب صحبت کنید.
8. ایمنی را حفظ کنید. اطمینان حاصل کنید که همه افراد حاضر در جریان یک حادثه پرخاشگرانه همیشه ایمن هستند. اگر نمی توانید وضعیت را کنترل کنید، برای کمک تماس بگیرید.
پرخاشگری یک عمل یا تهدید به اقدامی است که به قصد آسیب رساندن به شخص دیگری چه از نظر جسمی و چه از نظر روانی صورت می گیرد. پرخاشگری در جوانان و کودکان، یک موضوع اجتماعی مهم است. کودکان و جوانانی که پرخاشگرانه رفتار می کنند ممکن است نه تنها به خود، بلکه به خانواده، اجتماع و جامعه خود نیز آسیب برسانند.
از نظر بهترین روانشناس کودک، اصطلاح پرخاشگری، به طیف وسیعی از رفتارها گفته می‌شود که ممکن است برای خود شخص، دیگران و یا اشیاء موجود در محیط آسیب‌رسان باشد. این آسیب‌ها می‌تواند فیزیکی یا روانی بوده و نشانه‌ای از اختلالی اساسی در سلامت روان اشخاص باشند. پرخاشگری در کودکان پرخاشگر، یادآور اشکال جسمی آن مانند ضربه زدن و فریاد زدن و امثال این‌هاست. اما پرخاشگری روانی که ممکن است از آن غافل باشیم، می‌تواند بسیار آسیب زننده باشد؛ توهین یا تحریک کلامی شخص دیگر نمونه‌هایی از پرخاشگری کلامی، ذهنی و عاطفی است.
1. نیشگون گرفتن، هل دادن، هل دادن، تف کردن، زمین خوردن، ضربه زدن، لگد زدن، پرتاب اشیا و کتک زدن
2. توهین و تمسخر
3. فعالیت های پنهانی که تشخیص آنها دشوارتر است، مانند دروغ گفتن، تقلب، دزدی و آتش زدن
4. پاسخ تهاجمی به ناامیدی، تمسخر یا تهدید
5. انتشار شایعات یا شایعات، دستکاری در روابط دوستانه یا حذف یک نفر از یک گروه
6. اعمال جنسی از هر نوعی که بدون موافقت داوطلبانه شخص دیگر انجام شود
7. قلدری، که رفتار پرخاشگرانه مکرر از هر نوعی است
بهترین راه برای کاهش و جلوگیری از بروز پرخاشگری در کودکان پرخاشگر، جلوگیری از وقوع آن در وهله اول است. نا امید بودن، رفتار پرخاشگرانه در جوانان و کودکان پرخاشگر را مستلزم ایجاد روابط سرد و مناسب با اطرافیان می کند. در زیر به تعدادی از نکات برای جلوگیری از پرخاشگری در کودکان اشاره شده است:
1. انتظارات واضح را مشخص کنید؛ به جوانان اجازه دهید بدانند که انتظار دارید چگونه رفتار کنند.
2. یک رابطه ایجاد کنید و آن را درک کنید.
3. با جوانان صحبت کنید، به آن ها گوش دهید و در صورت لزوم نگرانی خود را نشان دهید.
4. ایجاد حساسیت فرهنگی؛ افراد با پیشینه های فرهنگی، اجتماعی یا معنوی مختلف ممکن است پرخاشگری را متفاوت تعریف کنند.
5. برای رفتارهای مثبت ستایش کنید.
6. از جنگ قدرت اجتناب کنید.
7. مشکلات را در صورت بروز مدیریت کنید.
8. مشکلات کوچک را قبل از تبدیل شدن به مشکلات بزرگتر حل کنید.
9. از محرک ها و تاثیرات محیط بر کودک خود، آگاه شوید.
10. استراتژی هایی برای کمک به جوانان برای مدیریت احساسات خود ایجاد کنید.
به کودکان و نوجوانان کمک کنید تا مهارت های لازم را برای مدیریت احساساتی که می تواند منجر به طغیان های پرخاشگرانه شود، توسعه دهند.
11. از تقویت مثبت استفاده کنید. مثل: ستایش و پاداش دادن به رفتارهای اجتماعی مثبت
خلق و خوی دشوار و حتی گاهی داشتن رفتارهایی مثل کتک زدن یا به کار بردن الفاظ بد
کنترل عاطفی ضعیف
مهارت های اجتماعی ضعیف
ضریب هوشی پایین تر از متوسط
مصرف مواد
برخی از مشکلات سلامت روان، مانند اختلال سلوک
یادگیری اولین و مهمترین دلیل پرخاشگری در کودکان است. کودکانی که الگوهای رفتاری پرخاشگرانه داشته‌اند، مانند الگوهای خود رفتار می‌کنند. اگر به عنوان پدر یا مادر خُلق و خویی عصبانی و پرخاشگر داریم، فرزندانمان نیز پرخاشگر خواهند شد چرا که کودکان با والدین خود همانند سازی می‌کنند و این همانندسازی کاملاً ناخودآگاه صورت می‌گیرد. یادمان باشد که حتماً لازم نیست با خودِ کودک پرخاشگری کرده باشیم.
ناکامی از دیگر دلایلی است که به پرخاشگری می‌انجامد. وقتی کودک به هدف خود دست نیابد و ناکام شود، یکی از رفتارهایی که از او سر می‌زند پرخاشگری است و اگر با پرخاشگری به خواسته‌ی خود دست یابد این رفتار پرخاشگرانه در او تثبیت می‌شود.
کودکان مضطرب کودکان آرامی نیستند. آنها پرخاشگری می‌کنند و البته بلافاصله پشیمان می‌شوند و احتمالاً از والدین خود عذرخواهی می‌کنند. به همین دلیل درمان اضطراب کودکان بسیار اهمیت دارد.
مصرف برخی از دارو‌ها دارای عوارض جانبی از جمله کج‌خلقی و پرخاشگری است که البته با قطع مصرف (تحت نظر پزشک) خاتمه می‌یابد.
کودکان گاهی در مدرسه قربانی پرخاشجویی سایر دانش‌آموزان یا معلمان هستند و این باعث می‌شود که خود آنها نیز پرخاشجو شوند.
اگر با کودکان پرخاشگر تعامل داشته باشید، به عنوان مثال: یکی از والدین، معلم یا از اطرافیان نزدیک کودک باشید، احتمالاً با رفتار پرخاشگرانه او روبرو خواهید شد. برخی از استراتژی‌هایی که در زیر توضیح داده می‌شوند می‌توانند به شما در پراکندگی یک موقعیت یا آرام کردن یک فرد جوان کمک کنند. راهبردهای دیگر پس از حادثه مفید هستند، زمانی که مهم است بفهمید چه چیزی باعث این رفتار شده است تا بتوانید علت را برطرف کنید. نحوه برخورد با کودک پرخاشگر بسیار مهم است که در خیلی از اوقات نیازمند دریافت مشاوره از روانشناس کودک هست. وی در اینجا چند نکته کلی خدمت شما ارائه می شود:
1. زبان بدن و لحن صدای خود را کنترل کنید. مطمئن شوید که زبان بدن و لحن صدای شما با پیام شفاهی شما مغایرت نداشته باشد.
2. آرام بمانید و روی این تمرکز کنید که به کودک پرخاشگر بفهمانید که به او اهمیت می دهید، نگران اتفاقاتی هستید که در حال رخ دادن است و برای کمک کردن آماده هستید. در حالی که یک جوان نسبت به شما پرخاشگرانه رفتار می کند، سعی نکنید مشکل یا درگیری را که منجر به رفتار پرخاشگرانه شده است، حل کنید.
3. راهی برای خروج پیشنهاد کنید. به یک جوان راهی برای خروج از موقعیت پیشنهاد دهید. انتخاب های واضح و با محدودیت های ایمن ارائه دهید. به این ترتیب به جوان اجازه می‌دهید تا در کنار عزت نفس خود، احساس کنترل را نیز حفظ کند.
4. تماشاگران را دلسرد کنید. هنگامی که یک جوان در حال بازی کردن است، از همسالانی که ممکن است تماشا کنند بخواهید محیط را ترک کنند و به فعالیت های خود ادامه دهند.
5. تهدید نکنید در مورد عواقبی که آمادگی انجام آنها را ندارید یا به طور غیرمنطقی شدید هستند هشدار ندهید.
6. کلی گویی نکنید گفتن، «همیشه این کار را زمانی انجام می‌دهی که . . ” رفتارهای منفی را تقویت می کند
7. منتظر لحظه مناسب باشید صبر کنید تا پس از پایان یک حادثه پرخاشگرانه، زمانی که همه آرام شدند، با یک جوان در مورد رفتارهای نامناسب صحبت کنید.
8. ایمنی را حفظ کنید. اطمینان حاصل کنید که همه افراد حاضر در جریان یک حادثه پرخاشگرانه همیشه ایمن هستند. اگر نمی توانید وضعیت را کنترل کنید، برای کمک تماس بگیرید.
