به گزارش خبرگزاری صداوسیما، آقای مهیار خادم، دبیر گروه ترویج ستاد توسعه فناوری نانو در مصاحبه با رادیو گفتگو درباره برنامه های این ستاد به منظور ترویج و تسهیل برای بکارگیری فناوری نانو در صنایع توضیحاتی ارائه کرد.
سوال : همه ما این ضرورت را می دانیم که چقدر نانو می تواند کمک کند ، چه باید کرد که واقعا صنایع قبول کنند ؟ من یک صنعتگرم کارخانه دارم و بهرحال محصول دارم و سالهاست که دارم تولید می کنم می دانید صنعتگران یک کم گاهی اوقات سخت تغییر را می پذیرند و گاهی اوقات لازم است خط تولید عوض شود . چه کنیم که فرآیندهای جدید مثل نانو را در صنعت مان بپذیریم ؟
خادم : اگر اجازه بدهید من در مورد برنامه ای که ستاد دارد در این حوزه اجرا می کند ، توضیح بدهم . ما تقریبا از همان ابتدای کار که اوایل دهه هشتاد بود، موضوع ترویج را یکی از برنامه های اصلی ستاد در نظر گرفتیم و این ترویج و آگاه سازی عمومی شامل اقشار مختلف می شد ، از قشر دانش آموز و معلمان عزیز گرفته تا صنعتگران و عموم مردم. در این راستا هم برنامه ای تدوین شد، برنامه ترویج و فرهنگ سازی فناوری نانو که هدف اصلی آن اولا افزایش سواد عمومی درباره این صنعت بود ، عرض کردم هم برای دانش آموزان برنامه های متمرکز و مختلفی اجرا شد، هم در عرصه دانشگاه برای دانشجویان مختلف و یکی از برنامه های اصلی برنامه ترویج صنعتی بود که افراد متخصص ، افرادی که نسبت به نانو آگاهی داشتند و متخصص حوزه نانو بودند با حضور در شهرکهای صنعتی و در مجامع صنعتی در همایش ها یا نمایشگاههای تخصصی - صنعتی تلاش می کردند که کاربردها و قابلیت های کشور در حوزه نانو را به صنعتگران معرفی کنند و اولا باعث بشود که نسبت به این دستاوردها و توانمندی ها آگاه بشوند و در مرحله بعد علاقمند بشوند به استفاده از این فناوری در خطوط تولید و حوزه کاری خودشان . خداراشکر در این زمینه اتفاقات خوبی افتاد، خیلی از صنایع از این فناوری برای رفع مشکلاتشان استفاده کردند، برای افزایش بهره وری برای بهبود کیفیت محصولاتشان ، که باعث شده که تا الان ما 1200 محصول در حوزه نانو در داخل کشور داشته باشیم که اکثرا توسط همین صنایع تولید می شود و بیشتر این محصولات صنعتی هم صادر می شود.
سوال : خیلی باید مثلا یک صنعت تغییر در آن ایجاد شود تا بتواند از نانو استفاده کند ؟
خادم : لزوما همیشه به این معنا نیست که حتما باید تغییر جدی یا عمده ای در خط تولید بدهند ، بعنوان مثال اگر یک نانو ماده ای بخواهند به فرآیندشان اضافه کنند، خیلی نیاز به تغییرات جدی یا اصطلاحا تغییر رادیکال در خطوط تولید وجود ندارد، یا بیشتر مواقع تجهیزات کمی به خط تولید اضافه می شود بعنوان مثال در حوزه تولید ماسک های تنفسی که در دوران کرونا خیلی نیاز بود ، یک دستگاه نانو الیاف به خط تولید ماسک های عادی یا همان ماسک های تنفسی معمولی اضافه می شد و از آن طریق باعث می شد که صنایعی که در حوزه تولید ماسک بودند بتوانند محصول یا ماسک ان 95 تولید کنند . بیشتر این محصولات با نانو ماده ای که به آنها اضافه می شود و یا با تجهیز مختصری که به خط تولید اضافه می شود، می تواند باعث افزایش کیفیت محصولات بشود و خیلی اوقات هم باعث صرفه جویی یا افزایش ماندگاری یا عمر محصولات صنعتی بشود که یکی از هزینه های صنعت، نگهداری از تجهیزات شان است، با نانوپوشش های مختلف و روش های مختلفی که برای افزایش عمر این محصولات هست می شود این اتفاق رقم بخورد و انشاالله کاهش هزینه های صنعت هم در ادامه ایجاد می شود.
سوال : اتفاقا سوال من راجع به هزینه بود ، در ابتدا قطعا هزینه ای اضافه می شود بالاخره باید خط تولیدی ایجاد شود .
خادم : از نظر اقتصادی ممکن است هزینه ثابتش کاهش یا افزایش پیدا کند یا هزینه تولید، ولی در طولانی مدت هم به نفع صنعت هست و هم به نفع مصرف کننده است ، چون هر چه افزایش کیفیت داشته باشیم، نیاز به تعویض قطعات یا خرید محصول جدید هم کاهش پیدا می کند .
سوال : یک بحث دیگر این است که اگر مثلا ما بخواهیم نانو یا فناوری های تک را به صنعت اضافه کنیم در کنار آن تغییر آن خط تولید یا بهرحال آنهایی که اشاره کردید نیروی انسانی مجرب آشنا به این ، های تک است ، این کجا تعریف می شود یعنی بار این هم به سمت صنعتگر می رود ؟
خادم : یک بخشی از برنامه های ستاد آن هم از همان ابتدا پیگیری شد تربیت نیروی انسانی متخصص در دانشگاه در مقاطع مختلف بود. در ابتدای کار شاید کمتر از انگشتان دست متخصصانی داشتیم که حتی مقاله می خواستند بنویسند و در حوزه نانو سواد کافی را داشتند، بعد از سند ده ساله اول که اجرا شد و زیرساخت های لازم برای این حوزه فراهم شد بیش از سی هزار نفر متخصص در حوزه نانو در مقطع ارشد و دکترا فعالیت کردند، پایان نامه هایشان را در این حوزه کار کردند و خیلی از این افراد الان در صنایع و در واحدهای تحقیق و توسعه دارند فعالیت می کنند و یکی از نیازهای صنعت دسترسی به نیروی انسانی متخصص هست که ما تلاش کردیم با برنامه حمایت از تحقیقات، با برنامه توانمندسازی نیروهای انسانی، در قالب دوره های کارنو اصطلاحا یا دوره های توانمندسازی کسب و کار، این نیروها را تربیت کنیم . خداراشکر خیلی از این افراد هم خودشان شرکت تاسیس کردند و در حال تولید محصول هستند و خیلی ها هم در عرصه تحقیق و توسعه صنایع دارند فعالیت می کنند .
سوال : یک بحث دیگر قرارداد ها و نحوه همکاری است چگونه بین صنعتگر و آن صاحب فناوری نانو قراردادی بسته می شود این را خود شما و ستاد نانو همکاری و نظارت دارد ؟
خادم : در این راستا هم برنامه ای در حوزه صنعت تعریف شد که با عنوان برنامه تبادل فناوری بود، که هدفش اتصال شرکت های دانش بنیان یا همان فناوران حوزه نانو به صنایع بود و از این طریق باعث شد که هم ما بتوانیم با چالش ها یا مسائل صنعت آشنا بشویم در قالب این برنامه و بتوانیم از آن سمت هم در قالب قراردادهای انتقال تکنولوژی طرف عرضه یا فناور را به صنعت متصل کنیم ، در قالب قراردادهای توسعه فناوری و تا الان حدود 400 مسئله صنعتی در قالب این برنامه حل شده و صنایع توانستند با قراردادهایی که با شرکت های فناور در حوزه نانو منعقد کردند مسائل شان را در حوزه های مختلف حل کنند. این برنامه ادامه دارد حتی در حوزه دیگر فناوری هم غیر از فناوری نانو اجرا می شود و انشاالله صنایع بتوانند با استفاده از این فناوری های پیشرفته در عرصه های جهانی هم حضور داشته باشند، محصولات با کیفیت تولید کنند و در نهایت اقتصاد کشور هم در این راستا پیشرفت کند.
